Elveda ETA. İşte İspanya’nın Bask Bölgesi’nde hayali uzun süredir kurulan cümle. 30 yıldır devam
eden terörizmi sonlandırmak bir yıl önce mümkün oldu. Terörist örgüt kamera karşısına geçerek sürekli ve genel bir ateşkese gittiğini açıkladı.
Bask halkı için bu tarihten itibaren artık hedef çatışmaların bıraktığı derin yaraları sarmak ve geleceğe yeniden umutla bakmak oldu.
Cristina Sagarzazu’nun kocası Bask Bölgesi’nde polis memuruydu. ETA kendisini
ihanetle suçladı. 1996’da arabasına konan bombanın inflak etmesi sonucu hayata veda etti. Cristina iki çocuğu ile yapayalnız kaldı:
“Bir gün, nasıl tepki vereceğini görmek için 17 yaşındaki küçük oğluma bir soru sordum: ‘Peki ya tüm mahkumları serbest bırakırlarsa?Bana, ‘öldürenleri bile mi’ diye yanıt verdi. ‘Evet’ dedim. ‘Hayır kesinlikle olmaz!’ dedi. Şimdi ona, ‘tamam öldürdüler ama önemli değil, yine de serbest kalacaklar’ nasıl derim? Bence bu şekilde yaraları kapatamayız.”
Bir yanda mağdurlar diğer yanda da ETA üyelerinin aileleri. Arantxa Otaegi, cinayet girişiminden 20 yıl hapis cezasına çarptırılmış oğlunu ziyaret etmek için 900 kilometre yol yapmak zorunda. ETA’nın neden özür dilediğini anlamakta zorlanıyor:
“Ölenler, mağdurlar ve aileleri için çok üzgünüm. Ama aynı zamanda bizim tarafımızda da kayıplar yaşandı. Kimse onlardan bahsetmiyor. Özür dilemek gerçekten gerekli mi? Özür dilememiz gerekiyorsa önce onlar bize tüm yaptıklarından dolayı özür dilesin.”
Bölgede bir yıldır silahlar susmuş durumda. Yerel seçimlerden bir kaç gün önce şiddet sona ermişti. Yaralar dışında ise her şey unutulmaya başladı.
ETA’nın bir yıldır suskunluğu yaraları sarmaya yetmiyor
Javier Villagarcia, euronews:
“İspanya’da ayrılıkçı terör örgütü ETA’nın bir yıldır süren sessizliği Bask Bölgesi’nde hayatın normale dönmesine yetmiyor. ETA yüzünden 30 yıldır kanayan yaralar hala çok hassas. Txema Urkijo, Bask Yerel Hükümeti’ne bağlı
terörizm mağdurlarına destek ofisinde müdür yardımcılığı yapıyorsunuz. Her gün ETA’dan kalma zararlar ve acılarla karşılaşıyorsunuz.
ETA’nın terörizminden dolayı Bask Bölgesi’nde sekteye uğrayan hayatların normale dönmesi nasıl sağlanabilir?”
Txema Urkijo:
“Bu insanlar Bask halkının çok küçük bir kısmını oluşturuyor. Şiddet 2 milyon 100 binlik nüfusumuzun her bireyini vurdu. Bu yüzden de yaraları kapatma gibi çok zor bir çalışmaya herkesin katılması gerekli. Herkesin mağdur olarak kabul edilmesi, tüm zararların giderilmesi şart. Bunun yapılması da anıların korunmasından geçiyor. Çünkü bu, eğitim kadar önemli bir şey. Toplumun değerleri ve hoşgörü üzerinde verilecek bir eğitim demokratik ve barışçı bir yolun bulunmasını sağlayacaktır. Ama bu zaman alacak.”
euronews:
“ETA ‘nın siyasi kanadı solcu Milliyetçi Bask Partisi, ETA’nın silahlı saldırılarının sonuçlarından üzüntü duyduğunu ve terörizmin insanlarda yarattığı acıları anladığını açıkladı. Bu özür yeterli mi?”
Txema Urkijo:
“Şu ana kadar yaptıkları, acıların kabul edilmesi oldu. Ama bu acının ne kadar derin olduğuna girilmedi. Sanki deprem ya da doğal afet mağdurlarına duyulan acıma duygusu hissedildi. Oysa burada acının varlığının tanınmasından çok daha fazlası var. Çünkü buradaki asıl nokta acının nedeni ve bu nedenin kötülüğü. İşte bu kötülüğe yol açanlar, onu destekleyenler ya da cesaretlendirenler, bu kötülüğü kabul etmeli. Sonuç olarak Milliyetçi Bask’ın yapması gereken en önemli şey sadece acının varlığını kabul etmek değil; aynı zamanda da bu acının kötü olduğunu kabullenerek kendilerine öz eleştiri yapabilmek.”
euronews:
“Siz, Bask Hükümeti, terörizm mağdurları ve ETA’dan ayrılanlar arasında bir dizi görüşme düzenlediniz. Bu deneyim nasıl bir sonuç verdi?”
Txema Urkijo:
“Gerçekten çok olumlu oldu. Aralarından sadece 12’si görüşmelere katıldı. Bu bile ETAlı mahkumlar arasında sayıca önemli olmasa da kalite açısından çok önemli bir grubun bulunduğunu bize gösterdi. Ayrıca diğer ortaya çıkan şey de bu kişilerin, siyasi fikir ve projelerini savunmak için uygun bir zaman olmayan
bu günlerde, acının sadece şu anda değil en başından beri kötü olduğunun farkına varması. Hata yaptıklarını, bu hatanın kendilerini birçok kişiye
giderilemeyecek zararlar vermeye sürüklediğinin farkına varmaları.
Bu grup, tüm bunları ve yaşananlardan sorumlu olduklarını acıları çeken
mağdurlara doğrudan söylemeye çalıştı. Özürlerinin kabul edilmesini istedi.
Bu anlamda, düzenlenen görüşmelerin hem mahkumlar için hem de mağdurlar için çok memnun edici sonuçlar verdiğinin üzerinde durmak istiyorum. Mağdurlar ayrıca, mahkumların görüşmelere gönüllü olarak katıldığını ve çektikleri hapis cezalarında hiç bir hafifletmeye gidilmediğini gördü. Bu da özür isteğinin içten yapıldığını garantilemiş oldu.”
euronews:
“Bask Bölgesi’nde bu pazar yerel seçimler düzenlenecek. Sonuç ne olursa olsun, seçilen adaylardan neler yapmalarını bekliyorsunuz?”
Txema Urkijo:
“Tarihi bir ana şahit olduklarının ve tarihi bir fırsatı ellerinde tuttuklarının farkında olmalarını. Sorumluluk hükümette olacak, terörizmin son dönemini, birlikte yaşama sürecini ve Bask Bölgesi’ndeki demokratik ve barışçıl bir yaşamın
iyileştirilmesi için gerekli girişimleri kuvvetlendirmeleri gerekecek. Bunu yapmak için her türlü girişimi göz önünde bulundurmaları gerekli. Siyasi güçler arasında uzlaşmaya varılmalı.”