İspanya Kralı Juan Carlos’un kızı Prenses Cristina’nın sanık sıfatı ile mahkemeye ifadeye çağrılması ülke gündemine oturdu. Prenses Cristina’nın yolsuzlukla itham edilen eşi Palma Dükü İñaki Urdangarin ile suç ortağı olduğu öne sürülüyor.
Ülke tarihinde ilk kez bir Kraliyet üyesinin mahkemeye çağrılması gazetelerde de geniş yer buldu. Yaklaşık 3 yıldır ekonomik krizle boğuşan İspanya’da Prenses Cristina ve eşi Palma Dükü’ne yöneltilen suçlamalar halkı rahatsız etti. Ancak İspanyol siyasiler hukuk devleti ilkesine vurgu yaptı. Bu arada 27 Nisan’da mahkemeye çağrılan Prenses Crisitina’nın evde ifade vermek için başvurduğu öne sürüldü.
Ülkede uzun süredir gündemdeki yerini koruyan soruşturma, İñaki Urdangarin’in bir dönem başkanlığını yaptığı Noos Enstitüsü’ndeki yolsuzluk iddialarını mercek altına alıyor. Urdangarin’in Kraliyet ailesinin ismini kullanarak kuruma, kamu kaynaklarından milyonlarca Euro para aktardığı iddia ediliyor. Palma Dükü aynı soruşturmada daha önce iki kez ifade vermişti.
Beatriz Beiras, euronews: Madrid’den Antonio Torres del Moral bizlerle birlikte. Bir anayasa profesörü olarak Prenses Cristina aleyhine açılan ‘gerekli işbirliği’ davasını önemi nedir? 27 Nisan’da hakim önüne çıktığında ne olacak?
Antonio Torres del Moral: Kestirmek zor çünkü dava tarihine kadar mahkeme savcılıktan ithamlar aleyhine bir sunum hazırlamasını isteyebilir. Ama mahkemenin davayı bu haliyle kabul ettiğini var sayarsak prenses hakimin sorularına cevap vermek zorunda kalacak. Muhtemelen mahkemeye katılmayacaktır sorulara yazılı olarak cevap verecektir.
euronews: Cristina de Borbon, kocasına ait Noos Enstitüsü davasında İñaki Urdangarin’e yardım etmek suçuyla yargılanıyor. Bu, İspanya’da herkesin kanunlar önünde eşit olduğunu bir ispatı olarak algılanabilir mi?
Torres del Moral: Bu adalet sisteminin makul derecede çalıştığını gösterir. Genelleme yapıp her zaman böyle olduğunu söyleyemeyiz. Ama bu oldukça hassas davada evet diyebilirim.
Bazı politikacılar kanunların herkese karşı eşit olmadığını belirterek bunun asla mahkemeye taşınmayacağını söyledi. Bu dava onları haksız çıkardı, kralın kızı hakkında bile dava açıldı ki sonrasında ceza bile alabilir. Bunu bekleyip göreceğiz tabi.
euronews: Prenses Cristina veliaht sıralamasında yedinci kişi. Hakkındaki iddia İspanya’nın parlamenter monarşi tarihinde görülmemiş bir durum.
Dava sonuçlarının bir kurum olarak tahtı ve İspanya devletinin başı olarak kralı nasıl etkiler?
Torres del Moral: Son yıllarda, en azından son iki yılda bir çok olay monarşinin ve 1975’ten beri tahtta olan kralın kredibilitesini olumsuz etkiledi.
Etkinliği giderek azalıyor, bu monarşi için dolayısıyla İspanya için oldukça ciddi bir durum. Kralın otoritesi, hem yurt içinde hem yurt dışında çok büyük bir prestiji vardı. Uluslararası anlamda buna hala sahip olduğunu düşünüyorum. Ama bir zamanlar popülaritesi oldukça yüksek olan İspanya’da artık tahttaki yeri tartışılır hale geldi.
euronews: Eğer kralın dava konusu işlerden haberdar olduğu ortaya çıkarsa kendisinin mahkemeye çağrılmasını öngören kanunlar var mı?
Torres del Moral: Hayır kral dokunulmazdır. Her hangi bir yasama organı önüne çıkamaz. Adalet zaten kralın adına dağıtılır o nedenle onun mahkemeye çıkarılması anlamsız olur. Kral kendi adıyla işleyen bir mekanizmanın önünde boyun eğemez.
euronews: Peki bazı yorumcuların tavsiye ettiği gibi kralın ulusal egemenliğin kaynağı olan parlamento önüne çıkmasının makul bir çözüm yolu olabileceğini düşünüyor musunuz?
Torres del Moral: Eğer kral bir şey söyleme ihtiyacı hissederse bunu Kraliyet’in başı olarak yapması normal. Kraliyet makamı kralın bilgisi dahilinde konuşabilir ama meclise gidip sorulara cevap vermesi bir tartışma ortamına girmesi olası değil. Monarşinin çalışma şekli böyledir. Eğer bunun devam etmesini istiyorsak böyle olmalı, aksi takdirde altını oymuş oluruz. Cumhuriyetçi monarşi olamaz, parlamenter monarşi kavramına aykırı bir durum.