İran'da seçim öncesi 'veto krizi'

İran'da seçim öncesi 'veto krizi'
By Euronews
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button
REKLAM

İran’da 14 Haziran’da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimi öncesi gözler Anayasayı Koruyucular Konseyi’ndeydi. 12 kişiden oluşan ve kararlarına itiraz yolu bulunmayan Konsey, 678 kişinin cumhurbaşkanlığı adaylık başvurusunu veto etti. Geriye sadece 8 isim kaldı. Onlar arasında da reformcu olarak eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhammed Rıza Arif dikkat çekiyor. Ancak ona da hiç şans tanınmıyor.

İran eski Cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani, 11 Mayıs’ta sürpriz bir şekilde seçim için adaylığını açıkladı. Ancak ülkedeki reform yanlılarının başında gösterilen 79 yaşındaki Rafsancani, veto edilerek yarış dışında kaldı: “Anayasayı Koruyucular Konseyi, Rafsancani’yi çok yaşlı olmasından dolayı veto etti. Cumhurbaşkanlığı oldukça yüksek bir performans gerektiren bir görev.”

2009 yılındaki seçimlerde hile yapıldığı iddiaları üzerine muhalefet meydanlara indi. Yapılan gösterilerde çok sayıda kişi hayatını kaybetti. Onlarca kişi gözaltına alındı. Rafsancani, o dönem muhaliflerin yanındaydı: “Bugün önemli olan insanların güvenini tekrar kazanmak. Bugün bu biraz zarar gördü. Bu bizim gizli görevimiz olmalı. Son yaşananlardan dolayı bazı insanları hapishanelerde tutmak gerekmiyor. Bırakın da onlar ailelerine kavuşsun.”

Haşimi Rafsancani, Humeyni’nin ölümünden sonra 1989’da İran cumhurbaşkanı seçildi. 1997 yılına kadar bu görevde kalan Rafsancani, bu yarışa da katılması durumunda güçlü adaylarından biri olarak görülüyordu. 2005 yılında cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Mahmud Ahmedinejad ile yarıştı. İlk turda rakibinden daha fazla oy almasına rağmen, ikinci turda kaybetti. Bu yarışta destekçileri ondan ülkeyi ekonomik krizden çıkarmasını bekliyordu. Ülke kritik seçimlere hazırlanırken dünyanın gözü de İran’a çevrildi. Zira, yeni cumhurbaşkanının, ülkenin nükleer programı ve Suriye gibi konularda atacağı adımlar merakla bekleniyor.

“Hamaney, homojen bir rejimin başında olmak istiyor”

Haşimi Rafsancani, İran İslam Cumhuriyeti Düzenin Yararını Teşhis Konseyi Başkanı. Konuyu Almanya’nın Hamburg kentinden siyasi uzman Hassan Shariatmadari ile konuşacağız. Haşimi, İslam Cumhuriyeti’nin kurulmasında önemli bir rol oynadı. Buna rağmen onun adaylığı kabul edilmedi. Bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?:

Hassan Shariatmadari, Siyasi Uzman:
“Bir yandan Haşimi’nin oyun dışı bırakılması aslında onun da rol aldığı İslami Devrim’in diskalifiye edilmesi anlamına geliyor. En azından cumhurbaşkanlığında ikinci döneminin sonuna kadar o rejimin en önemli karar alıcılarından biriydi. Ondan sonra İran İslam Cumhuriyeti Düzenin Yararını Teşhis Konseyi Başkanı oldu. Bunlar İran’da çok önemli görevlerdir. Diğer taraftan eğer o Hamaney tarafından diskalifiye edilmişse, Hamaney, etrafındaki çemberin gücünün zayıfladığı korkusunu yaşadığı söylenebilir. Bu yüzden dolayı ya kendisine itaat etmeyen bir sistemin parçalarını silmeye, ya da böyle bir sistemin gücünü zayıflatmaya çalışıyor.”

euronews:
İran İslam Cumhuriyeti’nin kurucusu Ayetullah Humeyni’nin kızının da aralarında bulunduğu bazı siyasi kişiler lidere başvurarak Rafsancani’nin seçimlere katılabilmesi için bir kararname çıkarmasını istedi. Bunun gerçekleşmesi mümkün mü?”

Hassan Shariatmadari, Siyasi Uzman:
“Şansları çok az. Bu olsa bile Haşimi, sonunda liderin emri altına girebilir. Kendisini Hamaney’e karşı borçlu hissedecektir. Şimdiye kadarki politikalara baktığımızda bunu görebiliriz. Siyasi bir alanın açılması engellendi, İran’ın nükleer programının şeffaf bir şekilde yürütülerek Batı ile işbirliği engellendi, aynı zamanda ülkenin diğer sorunlarını çözmek için işbirliğinin geliştirilmesi engellendi.”

euronews:
“İsfendiyar Rahim Meşai’nin de adaylığı reddedildi. Bu önceden tahmin edilebilir miydi?”

Hassan Shariatmadari, Siyasi Uzman:
“Bence Rahim Meşai’nin fazla şansı yoktu. Ahmedinejad, Rahim Meşai ve onun destekçilerinin toplumda bazı reaksiyonlar yaratabileceği ve bazı bilgileri ifşa edeceğini düşünüyordu. Bu gibi kaygılar hala vardır fakat bildiğimiz kadarıyla Anayasa Koruyucular Konseyi bütün bedeli göz önüne alarak net kararını verdi. Önümüzdeki birkaç günde bunun Hamaney’in kararı olup olmadığını anlayacağız. Büyük ihtimalle onun Meşai’yi saf dışı bıraktığı görülüyor. Bu aşamada bunun bedelini ödeyip iki dönem boyunca Meşai’nin cumhurbaşkanı olması durumunda başının ağrımasını engellemek istedi. O, homojen bir rejimin başında olmak istiyor. Bence hangi cumhurbaşkanı yönetime gelirse gelsin eskiden olduğu gibi dini liderle aynı sorunları yaşayacaktır.”

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

G-7'den İran'a uyarı: Rusya'ya füze verirsen yeni yaptırımlar yolda

İran'da geçen yıl en az 834 kişi idam edildi

İran'da parlamento seçimleri: Rekor düşük katılımın ardından sertlik yanlısı muhafazakarlar önde