REKLAMİran’ın yeni Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’yi zor günler bekliyor. Tahran’ın tartışmalı nükleer programı nedeniyle Batı tarafından uygulanan sert yaptırımlar, ülke ekonomisini olumsuz etkiliyor.
İran’ın petrol satışlarını durdurmaya yönelik yaptırımlar ülkedeki pek çok sektörü hedef alıyor. Söz konusu yaptırımlardan en çok sağlık sektörü etkileniyor.
Doktorlar, tıbbi malzeme temininde yaşanan sıkıntıların halk sağlığını tehdit edici boyutlara ulaşmasından endişe ediyor: “Ülkede nadir görülen hastalıklar nedeniyle tedavi gören hastaların yabancı ülkelerden ithal edilen ilaçlara ihtiyacı var. Eğer İran’a uygulanan yaptırımlar sağlık sektörünü bu şekilde etkilemeye devam ederse, o hastaların hayatı tehlikeye girer.”
İran Riyali büyük değer kaybı yaşarken, esnaf ticaret dengesinin bozulmasından dolayı ürünlerini satmakta zorluk çekiyor. Enflasyon oranının yüzde 40 civarında seyrettiği ülkede işsizlik de rekor seviyelere ulaştı.
İran’ın başkenti Tahran’da bulunan muhabirimiz Olaf Bruns Dr. Musa Raninejat ile görüştü. Ekonomi uzmanı, İktisat Dünyası adlı ekonomi gazetesinde yazarlık yapıyor. Ayrıca İran’a uygulanan mali yaptırımlara karşı çalışan bir derneğin danışmanlarından.
Musa Raninejat:
“Bu derneğin hedefi Batı, Avrupa ve Amerika’daki kamuoyunu uyandıracak bir İran sivil toplum hareketi ya da kampanyası oluşturmak. İranlı ekonomistler mali yaptırımların iki büyük sorun yaratacağını düşünüyor. Öncelikle bu yaptırımlar serbest ticaretle çakışıyor. Ayrıca beklenilen hedefe de ulaşamadılar.”
Olaf Bruns, euronews:
“Yaptırımlar uzun süredir uygulamada. Bu girişim neden şu anda başlıyor? Değişen nedir?”
Musa Raninejat:
“İki şey değişti. Öncelikle İran’da seçimler düzenlendi. Bu seçimlerle birlikte Batı ile barışçıl ilişkiler isteyen ‘ılımlı’ bir cumhurbaşkanı göreve geldi. Diğer önemli bir nokta da yaptırımların insanların hayatında yarattığı ağır ve yıkıcı etkiler. Özellikle de toplumun alt ve orta sınıfındakilerde. Şu anda ülkemiz gıda ürünleri ve ilaç konusunda kıtlık çekiyor. Dünyadaki kamuoyunun bu sorunlardan haberdar olarak bu cezaların istenen hedefe ulaşmak için doğru yol olmadığını görmesini istiyoruz.”
euronews:
“Eğer yaptırımlar Amerika’nın istediği hedeflere ulaşmıyorsa bu cezalar kimin işine yarıyor?”
Musa Raninejat:
“Bu mali yaptırımlar İran’daki, Amerika’daki ve uluslararası plandaki radikal kanatların işine yarıyor. İran’daki bazı radikal oluşumlar Amerika Birleşik Devletleri’ni ve Batı’nın mali yaptırımlarını bir nimet olarak görüyor ve bu durumdan çok memnun. Bu da Amerikalılara durumdan kimin faydalandığını gösteren bir işaret olmalı. Aslında yaptırımlar bir diyalog ve çözüm arayışında olanların çabalarını zayıflatıyor. Ayrıca aşırı pozisyonlarını koruyan ve çözümsüzlük yanlılarını da kuvvetlendiriyor. Bu kişilerin sadece siyasi değil aynı zamanda da ekonomik çıkarları var.”
euronews:
“Amerika’da yeni yaptırımlar oylanarak kabul edildi. Acaba sizin girişiminizin bir sonuca varacağından umutlu musunuz?”
Musa Raninejat:
“Umutlu olmasaydık tüm bu çalışmaları yapmazdık. İyimseriz, ama Amerikalıların birkaç gün önce yaptığı çok vakitsiz ve uygunsuzdu. Ama Amerikan yönetiminde hatta Kongre’de bu cezalara karşı çıkan kişilerin olduğunu biliyoruz. Bir sonuca ulaşabilmek için cumhurbaşkanı gibi biz de onlara elimizi uzatıyoruz. Ceza dilini kullanacakları yerde saygı dilini kullanmalılar.”