Avrupa'nın yeni uzay gemisi IXV'nin göreve başlaması için son kontroller

Avrupa'nın yeni uzay gemisi IXV'nin göreve başlaması için son kontroller
By Euronews
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button
REKLAM

Avrupa’nın en son uzay gemisi tasarımı çok önemli bir deney için Sardinya kıyılarında bekliyor. Deney, aracın teknik yeterliliğini ölçmeyi amaçlıyor. Uzay gemisine uygulanan bütün testler özenle inceleniyor. Görev gemiyi denize indirmek

IXV Program yöneticilerinde Giorgio Tumino deneyin önemli olduğunu söylüyor: “Bu bir deney aracı. Amacımız aracın özelliklerini test etmek. Şu an yapmakta olduğumuz testler çok önemli. Uzay misyonunun son evrelerini, aracın bu aşamada dayanıklılığını ölçüyoruz.”

Programın diğer yöneticisi Roberto Angelini ise projeyle amaçlarının zor bir işi başarmak olduğunu açıklıyor: “Uzay gemisi söz konusu olunca en zor mesele atmosfere giriştir.Bu, Avrupa’nın daha önce yapmadığı bir deney. Yani çok zorlu bir proje.”

Sardinya kıyılarında bulunan askeri üstte güne başlama zamanı.
Bir grup endişeli uzay araştırmacısına İtalyan askerleri eşlik ediyor. Sıradaki görev IXV yani Orta Seviye Uzay Aracı olarak adlandırılan yeni uzay gemisinin testlerini yapmak. Bugün gemi Akdeniz’e inecek.

Giorgio Tumino deneyin aşamalarını tek tek bizimle paylaşıyor: “Şimdi gitmeye hazırız. Hava şartları harika görünüyor. Yani deneyi bugün yapmamız için her şey uygun. Plan öncelikle alanı temizlemek. Uzay gemisinin denize iniş yapacağı alanın çevresinde kimsenin bulunmadığından emin olmalıyız. Sonra helikopter, prototipi alarak deney yapılacak alana getirecek. Öncelikle helikopterin yükselmesi ve belli bir yükseklikten, yaklaşık 3000 metre yüksekten prototipi denize atması gerekiyor. Böylece iniş koşullarını test edeceğiz. Şimdi biz kuzey bölgesinden deney alanını gözetliyoruz. Aynı şekilde bunun gibi başka bir tekneyle güneyde bulunan bir gurup daha var. Yani her şey senaryonun uygulanması için hazır. Yaklaşık yarım saat sonra deneyi gerçekleştireceğiz.”

Bu deney uzay araştırmaları açısından oldukça önemli. Bu uzay gemisi prototipi, Avrupa Uzay Ajansı için teknolojik anlamda yeni bir döneme geçişi temsil ediyor. Bugün sadece deneyi yapılan bu aracın, 2014 yılında uzaya uçması bekleniyor.

Araç, insanları taşımak için tasarlanmadı. Daha çok lojistik, değerli yükleri taşıyacak.

Giorgio Tumino aracın birçok farklı işlevde de kullanılabileceğini belirtiyor: “Düşünsenize bir gün bunun içinde uzaya çıkıp bir uyduyu tamir edip geri döneceğiz. Hatta uydular için yakıt ikmalini bu araçla yapabileceğiz. Ya da atmosfer araştırmalarında, doğal felaketlerin önlenmesinde kullanabileceğiz. Yani bu sistem birçok sivil uygulamanın geliştirilmesine de olanak verecek.”

Dünya’ya iniş uzay misyonun en zor aşaması. Hız ve sürtünmenin neden olduğu yüksek sıcaklık astronotların işini sıkıntıya sokuyor.
Amerikalılar ve Sovyetler uzay araştırmalarının ilk yıllarında altı geniş ve düz kapsüller geliştirdi. Avrupa ise ARD adını verdiği sistemi 1990’larda test etti. Günümüzde astronotlar Rus Soyuz kapsülünü kullanıyor.

Kapsül atmosfere girişte özellikle alt yüzeyde yüksek ısınmaya neden oluyor. Güvenilir olmasına rağmen kapsülün nereye iniş yapabileceğini belirlemek zor. Roberto Angelini’ye göre deneyi yapılan IXV manevra yapabilmek için daha uygun: “Bu araç kaldırılmış bir yüzeye sahip. Yani iniş esnasında atmosfere girişte araç, kendini kaldırabilemeye ve manevra yapmaya müsait. Böylece iniş esnasında kontrol edilebilir ve yönlendirilebilir. Bu sayede daha belirli bir hedefe iniş yapmak mümkün olabilir.”

Normalde sıcaklık ön uçların sürtünmesinden kaynaklanıyor. NASA kendi kapsüllerinde burun ve alt yüzey için ısıya dayanıklı bir düzenek kullanıyor. 2003 yılında Columbia gemisi iniş esnasında atmosferdeki atıklar nedeniyle zarar görmüş ve parçalanmıştı.

Giorgio Tumino tasarladıkları araca tam güven besliyor: “Bu kapsül teknolojisi yetmişlerden kalmadır. İyi çalışır. Bu konuda bir kaygımız yok. Fakat bizim geliştirdiğimiz araç iniş aşamasında daha iyi performans gösterir. Özellikle aşırı sıcaklığa karşı daha dayanıklıdır. Kapsüllerde ısıya karşı birçok küçük parça kullanılır. Fakat bizim tasarladığımız araçta ise bu parçalar daha büyüktür. Mesela burun bölgesinde ısıya karşı yaklaşık bir metre genişlikte tek parça kullandık.”

Ve deney başladı. Bütün gözler geminin paraşüt sisteminde. Paneller yolun yarısında fırlatılıyor. Deniz yüzeyine çarpışta yan balonların açılması gerekiyor.

İşte iniş tamamlandı. Fakat yanlış giden bir şeyler var.

Program yöneticisi Roberto Angelini durumdan memnun değil: “Telsizden anladığım kadarıyla iniş gerçekleşti. Fakat denize iniş esnasında açılması gereken balonlar çalışmadı. Bunun nedenini araştıracağız.”

Aracın yan bölgesinde bulunan dört sarı balonun çarpışmayla birlikte açılması gerekiyor. Böylece araç, su yüzeyinde kendi başına yüzebilir.

Dalgıçlar geminin üzerine çıktığında balonlardan ikisi aniden şişti.

Giorgio ise yaşananlara karşı biraz daha iyimser:
“Tabii ki daha mutlu olabilirdim. Yine de iyi iş çıkardık.
Deneyler yardımıyla risklerin neler olduğunu öğreniyoruz. Tüm samimiyetimle vardığımız noktanın kötü olmadığını söylemeliyim. Mükemmel değil fakat kötü de değil.
Eğer olumsuz yönden bakarsak balonların çalışmasını sağlayamadık. Fakat işin bir de olumlu yanı var. Uzay aracımız daha dayanıklı olacak. Zaten deneyin amacı da budur. Prototipimizin ne yapabileceğini görebilmek için sınırları zorlamak.”

REKLAM

Yaklaşık yarım saat sonra araç, askeri üste dönmeye hazır. Araştırmacılar yüksekliğin ve çarpışmanın sensörleri çalıştıracak kadar şiddetli olmadığını ve bu nedenle balonların çalışmadığını düşünüyor.

Giorgio Tumino:
“Tabii ki bu meseleyi etraflıca tartışacağız. Paraşütlerin rüzgar nedeniyle çarpışma şiddetini azaltma olasılığı var. Bizim test ettiğimiz yükseklik daha basit bir düzey. Deney eşiğini biraz daha yükseğe çıkarmamız gerekiyor. Şu anki izlenimim inişin çok yumuşak olması sebebiyle balonlar açılmadığı. Yani paraşütler çok iyi çalıştı. Belki de çarpışmanın şiddeti beklediğimizden daha düşük olacaktır.”

Roberto Angelini:
“Göstermek istediğimizi tam anlamıyla gösterdik. Önemli olan düşüşün gerçekleşmesiydi. Paraşüt sistemi beklediğimiz gibi
fırlatılması gereken noktada ortaya çıktı. Paraşütlerin kayışları atmosfere girişteki sıcaklığa dayanabilmeleri için termik korumaya sahip. Biz bunları denemek istiyorduk. Burada gördüğümüz yüzmeyi sağlayan balonlardan ikisi çarpışmadan hemen sonra faaliyete geçti. Şimdi deney sonrası eğer bir sorun var ise tamir edilmesi için çaba harcayacağız.”

Deney, deniz yüzeyine çarpmanın beklenenden daha az şiddetli olabileceğini gösterdi. Bugünkü deney IXV için kolay bir görevdi. Belki de gelecek yıl bu tasarımı uzaydan geri dönerken izleyeceğiz. Araştırmacılar ise bu görevin başarılabileceğine gönülden inanıyor.

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

Fransız fizikçi, 'James Webb Teleskobu'ndan görüntü' diye 'sucuk' paylaştı

Elon Musk, uydu internet sistemi Starlink'i Ukrayna'da kullanıma açtı

Avrupa'da fiber roket fırlatıcıları nasıl üretiliyor? Vega C