REKLAMSt. Petersburg, son G20 zirvesinin yapılacağı yer. 2008’deki küresel mali kriz sonrasında ekonomik işbirliği ve iş imkanları yaratma gibi konuların yanı sıra şimdi masada Suriye krizi var. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde Suriye ile ilgili hazırlanan karar tasarısına veto veren Rusya ile ABD arasındaki soğuk rüzgarlar bu zirvede pek dineceğe benzemiyor.
Snowden olayının da Vladimir Putin ile Barack Obama arasındaki ilişkilerde yıpratıcı etkisi oldu. Bu nedenle Washington, G20 öncesi Rusya ile yapılacak görüşmeyi iptal etti. Geçen hafta Putin konu ile ilgili yaptığı açıklamada, bu olayın bir felaket olmadığını söyleyerek, Obama’ya yönelik husumet iddialarını reddetti:
“Başkan Obama halkı tarafından Rusya’ya güzel görünmek için seçilmedi. Bu mütevazı kulunuz da Rusya halkı tarafından birilerine iyi görünmek için seçilmiş değil. Biz çalışır, bazı konularda tartışırız. Biz insanız. Fakat küresel karşılıklı çıkarlar, ortak kararlar almak adına iyi bir temel teşkil etmektedir.”
Kuzey İrlanda’daki G8 Zirvesi’nde İngiltere Başbakanı David Cameron ve ABD Başkanı Barack Obama, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e Suriye planlarını desteklemeleri için ultimatom verdi. Obama ve Putin, ikili görüşmeler sırasında aralarındaki anlaşmazlığı saklamadan uluslararası medyanın önündeydi.
İki ülke ilişkileri Bush yönetimi sonrasında ise yeni bir döneme girmiş, ABD’nin o zamanki Dışişleri Bakanı Hillary Clinton ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov arasındaki görüşmelerde kameralara samimi görüntüler yansımıştı.
euronews:
St. Petersburg’taki G-20 zirvesi öncesinde Moskova’da bir Amerikan-Rus zirvesinin yapılması planlanıyordu. Barack Obama’nın Rus başkentine gelerek küresel güvenlik sorunu, Orta Doğu’daki yeni kriz ve Moskova ile Washington’ı ilgilendiren diğer konularda görüşmeler yapması bekleniyordu. Fakat ABD Ulusal Güvenlik Ajansı’nın telefon ve internet kayıtlarını izleme programını basına sızdıran Edward Snowden’a Rusya’nın bir yıllık geçici sığınma hakkı tanımasının ardından Amerikan Başkanı ziyaretini iptal etti.
Küresel Politikada Rusya dergisinin baş redaktörü Fiodor Lukianov ile birlikte iki ülke arasındaki son durumu görüşeceğiz.
Uzmanların birçoğu, Moskova ile Washington arasındaki soğuk rüzgarların ve Snowden davasının bu ziyaretin iptal edilmesinin nedeni olmadığında hem fikir. Sizce asıl neden neydi?
Fiodor Loukianov:
Eğer ki Snowden davası yaşanmasaydı, Obama Moskova’ya gelirdi. Ama asıl sorun yine de kendini gösterirdi. Bu da Obama ve Putin’in görüşecek ciddi konularının olmaması. Tabii ki yaşanmakta olan sorunlar ve krizler var. Ve özellikle şimdi Orta Doğu’daki kriz bunlardan biri. Ama krizler ne kadar kuvvetli ve yoğun olursa olsun, bu siyasi rutinden başka bir şey değil. Fakat ikili ilişkilerin her zaman temelinde bulunan sorular, saldırı silahlarının azaltılması gibi stratejik temalar şu anda görüşülecek konulardan biri artık değil. Çünkü Rusya bu konuda konuşmak istemiyor. Rusya halihazırdaki durumdan memnun. Sovyet döneminde bile her zaman gündemin ana maddelerinden biri olan demokrasi ve insan hakları üzerinde de konuşmak şu an için boşuna. Çünkü takınılan tavırlar tamamıyla farklı. Eğer ortak yürütülen programın tamamını ele alırsanız neredeyse tükendiğini göreceksiniz.
euronews:
Rusya ile ABD arasında yürütülen ortak programın artık var olmadığını söylediniz. Büyük ihtimalle yakın gelecekte de durum farklı olmayacak. Ama bu belki de o kadar da kötü değildir. Şu anda çok fazla hırslanmadan, saldırgan olmadan ya da bir dram yaratmadan yeni ilişkiler kurulabilir, hatta belki de gündelik sorunları adım adım çözmeyi deneyebiliriz?
Fiodor Loukianov:
Eğer dünya genelinde sakin, öngörülebilir ve kontrol edilebilir bir durum hakim olsaydı, bunun yapılması mümkündü. Böylece bir ara verir, teknik sorunlara yönelir, temel sorunlar hakkında yeni bir görüşme için en doğru zamanı beklerdik. Fakat her gün dünyaya bakış açımızı değiştiren olayların yaşandığı bir dünyada bulunuyoruz. Dün mantıklı olan bir konu bugün yanlış gibi görünüyor. Böylesi bir durumda Moskova ile Washington’un ilişkilerinde sakin bir ara sağlamaları imkansız. Ve bunu Orta Doğu’da çok net görüyoruz.
euronews:
St. Petersburg’taki G20 Zirvesi boyunca Moskova ile Washington arasındaki suçlama seviyesinin düşmesi için bir adım geri atmak mümkün olabilir mi? Yoksa durum olduğundan daha kötüye mi gidecek?
Fiodor Loukianov:
Bence Rus-Amerikan ilişkilerindeki temel sorun St. Petersburg’ta hiçbir şekilde geri adım atılamayaca olması. Ve sorunun birbirini suçlama seviyesi ile alakası yok. Şu anda Rusya ile ABD arasında artan ama istikrarlı bir yabancılaşmaya şahit oluyoruz. İki ortak, ringin iki ucunda bulunuyor. Birbirleri ile savaşmak istemiyorlar. Savaşın ya da görüşmenin gerekli olduğunu bile düşünmüyorlar. Korkarım ki ne St. Petersburg’taki zirvede ne de yakın gelecekte bu durum değişecek. Rusya’da, Amerika Birleşik Devletleri’nin küçük ve bölgesel bazda çözülebilecek sorunları küresel boyuta taşıdığını ve Amerikalıların dünyayı oluşturma yöntemlerinin böyle olduğunu gittikçe daha fazla duyuyorsunuz.