REKLAMEdward Snowden, Amerikalıların yüzde 39’u için hain yüzde 35’i için bir kahraman. Ortaya çıkardığı belgelerin yarattığı bomba etkisinin üzerinden 4 ay geçerken, Amerika Birleşik Devletleri hala onu arıyor. Uluslararası toplumda şok etkisi yaratan ve yaratmaya devam eden belgeler kendisini adeta dokunulmaz hale getirdi.
Açığa çıkarttıkları her hafta hatta her gün Washington yönetimini daha garip ve utanç verici bir çıkmazın içine sürüklüyor. İngiliz The Guardian gazetesi Snowden’ın sızdırdığı belgeleri ilk yayınlayan medya organı oldu. Ve şimdi gazete ABD’nin 35 devlet liderinin telefonunu dinlediği yönünde belge yayımladı.
Belgenin tarihi 2006 yılına dayanıyor ve hiçbir isim bulunmuyor. Ancak belgede üst düzey hükümet yetkililerinin ve çalışanların bağlantı içinde olduğu kişilerin numaralarını Amerikan Ulusal Güvenlik Ajansı’na (NSA) iletmeleri isteniyor. Devamında ise sadece ismi belli olmayan bir yetkiliden yaklaşık 200 telefon numarasının geldiği görülüyor.
Belge Washington ile dost ve müttefikleri arasına yeni bir kara kedi soktu. Gelişmeler Başkan Barack Obama ve yönetiminin tekrar kalıcı bir Soğuk Savaş dönemini önleme çalışmalarını giderek zor hale getiriyor.
Alman Şansölye Angela Merkel’in telefonunun dinlenmesi başlı başına bir utanç kaynağı. Amerika umutsuzca Almanya’nın dostluğunun ne kadar önemli ve basında çıkan bir kaç satır tarafından zarar görmeyeceğini vurgulasa da Berlin yönetimi yaptığı açıklamada dost denilenlerin böyle şeylere başvurmadığını belirterek sert bir mesaj gönderdi.
Amerikan istihbaratının Avrupa ülkelerinde usulsüz telefon dinlemesi ile ortaya çıkan casusluk skandalının yankıları sürüyor. Bertelsman Vakfı Müdürü Annette Heuser, bu skandalın Amerika ile Avrupa ilişkilerine nasıl bir etkisi olacağını euronews Washington muhabiri Stefan Grobe’ye değerlendirdi.
“Burada mevzu Almanya başbakanının ya da hükümetinin dinlenip dinlenmemesi değil. Asıl sorun bu tür faaliyetlerin dostlar arasında hoşgörü ile karşılanıp karşılanamayacağı. Böyle birşey kesinlikle kabul edilemez. Artık Obama yönetimi “Bundan sonra kimseyi dinlemeyeceğiz.” diyerek işin içinden çıkamaz. Şu anda Avrupa ve Amerika ilişkilerini uzun süre etkileyecek büyük bir siyasi depremin başlangıcına tanıklık ediyoruz.”
Obama’nın başkan seçilmesini memnuniyetle karşılayan Avrupa devletleri, Amerikalı liderin önceliğinin Avrupa’dan ziyade Asya olması üzerine hayal kırıklığı yaşamıştı. Heuser’e göre Obama yönetimi Avrupa’yı ciddiye almamakla bir hata yapıyor: “Bence Amerika Birleşik Devletleri’nin ve özellikle de Obama yönetiminin Avrupa ile ilişkileri ciddiye almamak gibi bir eğilimi var. Bu tarz sorun ve skandalların kısa zamanda unutulacağını zannediyorlar. Oysa bu büyük bir hata. Obama ve ekibi Avrupalıları anlama yeteneklerini kaybetti ve bu transatlantik ilişkiler için çok ciddi bir sorun. Bu zamana kadar başta Almanya olmak üzere tüm Avrupa Devletleri ile Amerikalılar arasında köklü bir güven ilişkisi vardı. Hali hazırda azalan ve ilişkilerin temeli olmaktan çıkan güven, bu telekulak skandalı ile daha da sarsıldı.”
2011 yılının Haziran ayında Obama’nın Amerika Birleşik Devletleri ile Avrupa arasındaki ilişkilerde yeni bir sayfa açmak için Almanya Başbakanı Merkel’i akşam yemeğine davet etmesi ile ilk kez bir Avrupalı lider Beyaz Saray’da ağırlanmıştı. Bush ve Schröder arasında yaşanan tansiyon düşürülmüştü. Annette Heuser, bu skandal ile ilişkilerin yeniden bozulacağına dikkat çekiyor: “Transatlantik ilişkilerin geleceği bu skandaldan çok etkilenecek. Bu ilişkilerde, özellikle de Almanya ile Amerika arasında en gergin dönemin 2003 Irak savaşıydı. Irak’a askeri müdahale yapılıp yapılmaması konusunda anlaşmazlık doğmuştu. Gerard Schröder’in liderliğindeki Alman hükümeti müdahaleye açıkça karşıydı. Ama bu tamamen askeri bir stratejiydi. Oysa bugün çok daha yapısal bir durumla karşı karşıyayız. Mevzu bahis olan güven. Ve şimdi sarsılan bu güvenin tamir edilmesi uzun yıllar alacak.”
Snowden tarafından basına sızdırılan telekulak skandalının ortaya çıkmasının ardından Haziran ayındaki Berlin ziyaretinde protesto edilen Obama’ya karşı Başbakan Merkel bir tavır almamıştı.
Oysa casusluk skandalları ile acı hatıraları olan Almanya, özel hayatın gizlililiğinin en sıkı savunucularından biri. Heuser yeni dönemde ilişkilerin gözden geçirileceğini öngörüyor: “Bence bundan sonra Avrupa ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki istihbarat birimlerinin işbirliğinin boyutları konusundan uzun tartışmalara şahit olacağız. Vatandaşlarımızın özel hayatının gizliliği ve bireysel özgürlükleri söz konusu olduğunda bilgi paylaşımının sınırlarının ne olması gerektiği gözden geçirilecek.”