REKLAM2004 yılındaki Annan Planı ve Rumların hayır dediği referandum sonrası taraflar bir kez daha masaya oturuyor. Görüşmeler Haziran 2012’de Rum Kesimi’nin AB Dönem Başkanlığı’nı alması, Rum Kesimi’ndeki ekonomik kriz ve siyasi sorunlar yüzünden resmi olarak bir buçuk yıldır askıdaydı. Ancak taraflar temasları sürdürdüler ve görünüşe göre ortak bir deklarasyon metni üzerinde anlaştılar. ABD’nin de devreye girmesinin ardından taraflar masaya oturacaklarını açıkladılar.
Birleşmiş Milletler çerçevesindeki müzakerelerin yeniden başlamasını ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Victoria Nuland’ın hafta içinde adayı ziyareti ve BM’nin de paralel bir şekilde ‘ortak metni’ masaya koyması sağladı. Rum yönetimi lideri Nikos Anastasiadis, ardından KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu siyasi parti liderlerini topladı.
Anastasiadis dün Atina’da Yunan Başbakan Andonis Samaras ile düzenlediği basın toplantısında, müzakereleri başlatacak ortak metin konusunda BM’nin belgesini kabul ettiğini açıkladı. Rum lider, istedikleri ‘Kurulacak federal devletin tek vatandaşlık, tek temsiliyet ve tek egemenliğinin bulunacağı’ cümlesinin teminat altına alındığını belirterek KKTC’nin kararını beklediklerini söyledi.
KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu da yaptıkları değerlendirmeler sonucunda ortak metni kabul ettiklerini belirterek, müzakerelerin hafta başında başlayacağını açıkladı.
Ortak Metin’de tek egemenlik kavramına vurgu olmakla birlikte Kıbrıs Cumhuriyeti adı yerine Birleşik bir Kıbrıs Federasyonu’nun kurulmasından söz ediliyor. Bu da Türk tarafına göre Rumların verdiği en önemli taviz. Bu ifade KKTC ve Rum Kesimi’ni kurucu devletler olarak tanımlıyor ve siyasi eşitlik temelinde iki toplumlu iki bölgeli federasyonu güçlendiriyor. Ancak bu metin sonrası yine de zorlu bir müzakere sürecine tanık olunacak. Çünkü federal devletin yetkileri anayasa ile belirlenecek. Bunun dışında kalan alanların yetkileri kurucu devletlere bırakılacak. Uluslararası alanda tek vatandaşlık olacak ama her iki tarafın kendi iç vatandaşlığı olacak. Metinde “hiçbir taraf diğeri üzerinde otorite ve idari yetkiye sahip olamayacaktır” ifadesi yer alıyor.
Tarafların vizyonu hayata geçerse ada resmen birleşse ve geçişler rahatlasa da iki toplumun fiili ayrılığının kısa vadede değişmesi beklenmiyor.Peki ama 50 yılı aşkın bir süredir devam eden ve kronik hale gelen Kıbrıs Sorunu bu kez çözülebilecek mi?
Bunu şimdiden söylemek zor. Ancak bu kez siyasi iklim barış lehine. Çünkü bu kez taraflar Annan Planı’nda olduğu gibi boşlukları doldurmayı üçüncü bir tarafa bırakmıyor. 2004 referandumunda hem Rum Kesimi’nde hem de Türk tarafında çözüme inanmayan, isteksiz liderler vardı. Bu kez Rumlarda 2004’te de Annan Planı’na evet demiş Anastasiadis’in başta olması bir avantaj. KKTC Cumhurbaşkanı Eroğlu da ikna olmuş görünüyor. Rum Kesimi büyük bir ekonomik kriz içinde ve çıkış yolu arıyor. İki taraf da ortak metinde istediğini almış görünüyor. Rumlar Birleşik Kıbrıs’ı, Türkler ise kurucu devlet statüsünü ve siyasi eşitliği karşı tarafa kabul ettirmiş durumda. Barış yine çok zor olsa da Kıbrıs bu kez barışa hiç olmadığı kadar yakın.