REKLAMeuronews: “Merhaba. Space programına hoşgeldiniz. Şu anda İngiltere’de selin en etkili olduğu bölgelerden birindeyim. Afet yönetiminde çoğunlukla uydulardan gelen bilgiler kullanılıyor. Peki bu nasıl oluyor? Birazdan göreceğiz, ama şimdi bu ay dünyada neler olmuş bir bakalım.”
Sovyet rejiminden beri Rusya’nın en büyük füzesi olan Angara, bu sene ilk kez test edilecek. Bu füze, sıvı oksijen ve gaz yağı yakan ağır bir silah.
Hawai’deki dünyanın en büyük teleskobu çalışmaya başladı. 30 metre uzunluğundaki teleskop dış gezegen ve önceki galaksileri inceleyecek.
Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Alman astronotu Alexander Gerst eğitiminin son safhasına geldi. Uluslararası Uzay İstasyonu’na gönderilmesine sadece 10 hafta kaldı.
euronews: “Uydular bize sel felaketi gibi durumlarla nasıl başa çıkmamız gerektiğiyle ilgili devasa veriler sunar. Sistem nasıl çalışıyor, hep birlikte görelim.”
Sel baskınları Avrupa’da her sene binlerce insanı etkiler ve bu sene felaket bir bilim adamının başına geldi. İspanyol Araştırmacı Javier Garcia Pintado: “Burası Thames Nehri’nin yatağı. Son sel felaketi burayı çok etkiledi. Özellikle bu küçücük alanda birazcık yükselme oldu ama bir sorun yaşamadık. Ancak buradaki komşularımız epey sorun yaşadı.’‘
Javier, ailesinin evde güvende olduğunu biliyordu çünkü uzmanlık alanına güveniyordu. Onun rutin mesaisi uydu verilerini kullanarak sel modellerini geliştirmek: “Su Bilimcileri olarak bu bölgenin sorun yaşamayacağını biliyorduk ve bunu komşularımıza bildirdik.’‘
Herkesin Javier gibi bilgili bir komşusu yok ve onlar bu kadar şanslı değil. Londra’nın batı kısmı ve Galler toprakları son 250 yılın en yağışlı kışını yaşadı. İngiltere’de 6 bin 500 ev selden etkilendi. Hükumet yardım için uydu verilerine koştu.
Uydu resimleri felaketin boyutlarını gösterdi. Bu verilerin toplanması kolay değildi ve tam 30 saat sürdü.
Javier ve meslektaşı David Mason, Reading Üniversitesi’nde eski sel analizlerini kullanıyor. İşi çabuk tutup, bu bilgileri daha hızlı elde ederek sel sularından bir adım öne geçmeliler: ‘‘Son yıllarda hava tahminleri teknolojisi ilerledi. Artık 3 gün öncesinden yağmur yağıp yağmayacağı kesin olarak tahmin edilebiliyor. Biz de bu şekilde sel tahminlerini daha kısa sürede ve kesin olarak bilmek istiyoruz. Sentinel 1 uydusundan ilk verileri alınca, birebir zamanda ya da bir saat içinde gerekli görüntüleri indirebileceğiz. Bu durumda taslakları önceden görüp ‘sel tahmini’ moduna geçiş yapacağız.”
Avrupa Uzay İstasyonu’nun kurulmasıyla sel tahminlerinde bir ilerleme oldu. Felaketlerin görüntülenmesinde gerçek bir adım atıldı. İlk olarak Nisan ayında Sentinel 1 uydusu uzaya fırlatılacak.
Sentinel uyduları sadece sel hakkında bilgi vermiyor. Uzay filosunda 7 ayrı uydu var ve her uydu dünyayı farklı açılardan tarıyor.
Bu proje ESA’nın Roma’daki Dünya Gözlemevi Müdürü Josef Aschbacher tarafından denetleniyor: ‘‘Sistem kurulduğu zaman, aldığımız verileri ve parametreleri ölçebilen çok çeşitli alet ve uydulara sahip olacağız. Yeryüzünde olan bütün sel parametrelerini, orman yangınlarını, volkanik patlamaları ve deprem hasarlarını uzaydan ölçebileceğiz. Ayrıca petrol sızıntıları, okyanus hareketleri, deniz su seviyesi ve dereceleri, iklim değişimleri, hava kirliliği, buzul erimeleri ve bunun gibi birçok şey ölçülebilecek. Şu anda yapılmakta olunan bu uydu takımları sayesinde neredeyse ölçülebilecek her şeyi uzaydan görebileceğiz.’‘
Sentinel projesi, ‘Copernicus’ programı için ödenen vergilerle finanse ediliyor. Avrupa Komisyonu denetimindeki proje, ESA ve Avrupa Çevre Ajansı (EEA) ile ortak yürütülüyor.
Volker Liebig, ESA Müdürü: ‘‘Yeni karara bağladığımız bir şey var, o da bilgi paylaşımının ücretsiz olması. Çünkü bu aldığımız bilgiler akademik düzeyde ve Avrupa’daki ya da dışarıdaki şirketlerin bu verileri kullanarak iş gelişimi sağlanabilir. Bu da sadece veri bankasının ücretsiz olması ile mümkün oluyor. Bunu navigasyon cihazındaki sinyaller gibi düşünün. Sinyaller uzaydan ücretsiz geliyor ve siz de bunları kullanarak yeryüzünde iş yapıyorsunuz.’‘
Copernicus programı şu an hazır ve çalışır durumda; ancak önümüzdeki 2 yıl içerisinde hızla gelişecek ve yakında bize her gün terabaytlar dolusu veri aktaracak.
Josef Aschbacher, ESA Copernicus Projesi Başkanı: “Şu anda yarım metre büyüklüğünde bir çözünürlük yakaladık. Daha sonra bu 5 metrelik devasa bir çözünürlüğe ulaşacak ve farklı parametreleri ölçebileceğiz. Bu parametreler daha çok tarımsal bilgi, arazi ve tarımsal verimlilik hakkında olacak. Daha sonra ise 200 ve 250 metrelik parametrelerle okyanusların genel haritalarını çıkaracağız. Bu birebir parametreler elbette farklı kullanıcı ve farklı ilgi alanları için olacak.”
İngiltere’ye geri dönelim. Javier, Sentinel uydusunun gerçek zamanlı bu verilerinin birçok şeyi değiştireceğine inanıyor. Sel tahmini yapmak, bilim araştırmaları için çok önemli.
REKLAMSentinel uyduları kafamızın 700 kilometre tepesinde bir yörüngede dönecek ancak yeryüzüne etkisini çok büyük olacak: “Bütün yıl Rosetta görevinin peşindeki takımı takip ettik. Kuyruklu yıldızı yakalamışlar mı hep birlikte görelim.”