REKLAMIrak Şam İslam Devleti (İŞİD) militanları Irak’taki ilerleyişini sürdürürken Irak’ta Suriye gibi bir iç savaşın yaşanması bölgedeki tüm ülkeleri kaygılandırıyor.
Son gelişmeler sadece bölge ülkelerini değil Batılı ülkeleri de alarma geçirdi.
Irak’taki şehirler birer birer IŞİD’in eline geçiyor. Irak ordusu, Türkmenler’in yoğun olarak yaşadığı Telafer şehrini geri almak üzere IŞİD militanları ile çatışmaya başladı.
Ordunun yetişemediği bazı bölgelere Türkmen milis birlikleri yardım ediyor.
İŞİD’in beklenmeyen saldırısı iki düşman ülke ABD ve İran’ı işbirliği yapma noktasına geldi.
“Irak’ın bölünmesi İran ve Türkiye için tehlikeli olur”
Stanford Üniversitesi’nden Ortadoğu uzmanı Arash Aramesh ile Irak’ta yaşanan son gelişmeleri konuştuk. Sayın Aramesh kimler bölünmüş bir Irak’tan faydalanmak ister?
Arash Aramesh:
“Kısa vadede İran’ın bölge üzerindeki etkisi azalacak. Eğer Irak bir tarafından Kürdistan, bir tarafından Sunni bir devlet, güneyinde ise Şii devletinin olduğu federal bir ülke halini alırsa bu durum İran’ın Ortadoğu’daki nüfuzunu azaltır. Uzun vadede ise bölgede tam bir kaosun ve istikrarsızlığın kaynağı olabilir. Bağımsız bir Kürdistan devletinin kurulması hem İran hem de Türkiye için tehlikeli bir durum teşkil eder. Şu anda zaten Suriye ve Irak sınırları tamamen kontrol dışında. Diğer taraftan Suriye ve Irak sınırındaki bir Sünni devleti de yine aynı şekilde tehlikeli olabilir. Hatta radikal grupları destekleyen körfez ülkeleri için bile tehlike içerir. Bu gruplar güçlendikçe bu ülkeler de tehlikede olacaklar.
euronews
İran’ın Irak’a muhafız birliği konuşlandırabileceği belirtiliyor. Ancak İran bunu yalanladı. Neden İran böyle bir durumda Irak’ı desteklediğini saklıyor ?
Arash Aramesh:
Irak’taki Şiiler bile başka bir ülke askerinin Irak topraklarına konuşlandırılmasını istemeyebilirler. İran ile Irak’ın 8 yıl birbiriyle savaştıklarını unutmayalım. Bu iki ülke arasında tarihten gelen bir rekabet var. Ayrıca El Maliki hükumeti de böyle bir istekte bulunmadı. Eğer İran Irak’a askeri destekte bulunacaksa bunu gizli yapar. Çünkü bunu asker göndermek için bir sebep olarak görmek istemiyorlar. Zaten Nuri El Maliki’nin en fazla eleştirildiği noktalardan biri de Irak halkından çok Tahran’a bağlı olduğu iddiasıdır.
euronews
Pentagon sözcüsü Rear Admiral John Kirby, Irak’taki askeri faaliyetlerle ilgili olarak İran ile herhangi bir görüşmenin olmadığını söyledi. Ancak Dışişleri Bakanı John Kerry şiddeti sona erdirecek tüm yapıcı görüşmelere açık olduklarını söyledi. Sorum şu, ABD ile İran arasında bu yönde bir görüşme ne derece gerçekçi olabilir? Ve bu görüşmelerin içeriği ne olur sizce?
Arash Aramesh:
İki ülke arasında gizli bir işbirliği ihtimali yüksek. Yakın geçmişte de böyle bir işbirliği olmuştu. 2001’de Afganistan’a ve 2003 yılında ise Irak’a yapılan askeri müdahaleden sonra olmuştu. İran bu dönemde ABD’ye yardım etmişti. Sonra bazı siyasi zorluklar ve Bush hükumeti döneminde yaşanan değişiklikler sonrası İran hayal kırıklığına uğramıştı. İran’da hükumet yetkilileri Batı’ya karşı bir geçmişe dayanan bir güvensizlik ve düşmanlık besliyor. Kısa vadede her iki ülkenin bölgede stratejik ortaklığa ilişkin ortak çıkarları olabilir. Hem ABD hem İran, Irak’ta ılımlı bir Sünni hükumetin olmasını ister. Bu hedefe yönelik belki iki ülke işbirliği içinde olabilir.
ABD-İran ilişkilerinden derin uçurumlar olduğu herkesin malumu. Sadece Irak konusu askeri ve stratejik bir ortaklık getirmez. Ama bazı dönemlerde bazı konularda ortak davranabilirler.”