REKLAMHer iki taraf da çocuklarının yasını tutuyor. Bir yanda ölü bulunan üç İsrailli gencin yakınları, diğer yanda diri diri yakılan Filistinli gencin ailesi. Yıllar içinde acının sıradanlaştığı bu topraklarda, son günlerde gerilim had safhada.
Çatışma yanlılarının ve radikallerin ön plana çıkması, olayların yatışma umudunu da tüketiyor.
İsrail İçişler Bakanı’nın Filistinli gencin radikal Yahudiler tarafından vahşice öldürülmesini “iğrenç bir suç” olarak tanımlaması İsrail’i itidalli bir çizgiye çekecek mi? Yoksa bu tepki başlangıç işaretlerinin görüldüğü üçüncü intifada korkusu mu? Ya da çatışmaların yayılmasından duyulan endişe mi? Belki de hepsi.
Başbakan Benyamin Netahyahu’nun başı dertte. Hükümetteki sağ kanadın baskısıyla hareket etmek zorunda. Şahinler Hamas’a karşı cezalandırıcı bir saldırı istiyor. O ise sert bir konuşma ve sorumlu bir davranış arasında gidip geliyor.
her halükarda hedefteki düşman Hamas olarak belirlendi. Başbakanlık sözcüsü Hamas’a karşı planlanan operasyonların işaretini verdi:
“Hamas mağlup edilmesi gereken bir terörist grup. Şu anda Gazze ile uğraşıyoruz. Sınır güvenliğini sağlamalıyız. Sorun şu ki, Hamas buna izin vermiyor. Geçtiğimiz üç hafta içinde Gazze’den İsrail topraklarına 150 roket atıldı. Görünen o ki sivilleri korumak için harekete geçmemiz gerekiyor. “
Gazze Şeridi’ne ardı ardına düzenlenen hava operasyonlarına Hamas’ın tepkisi sert oldu. Gazze’deki gösterilerde intikam yeminleri edilirken, örgütün sözcüsü operasyonların İsrail’e pahalıya mal olacağını savundu:
“Filistin halkı bu tehdide karşı direnişimizi destekliyor. Gazze’deki savaş işgalcilere cehennemin kapılarını açacak. Hamas direnecek. Tembel tembel oturmayacağız.”
“Hamas sözcüsünün bahsettiği “cehennem” Tel Aviv’de gösteri düzenleyen bu İsraillilerin sevmediği bir kavram. Gerilimin daha fazla tırmanmasını istemeyen barış yanlısı İsrailliler seslerini Netanyahu’ya duyurmaya çalışıyor. Göstericiler, daha fazla şiddet doğuracağını düşündükleri için İsrail’in operasyonlarına karşı çıkıyor.
Ancak diğer yandan İsrail ordusu Gazze Şeridi sınırındaki askerlerinin sayısını artırıyor. Sınırda eller tetikte. Karar vericiler tercihlerini şiddetten yana kullanırsa bölge yeni acılara gebe.
İsrail ile Filistin arasında giderek artan bu gerilimin önümüzdeki dönem nasıl bir sürece sürüklenebileceğini ve bunun nedenlerini, ülkesinin bir dönem büyükelçiliğini yapmış İsrailli siyasi uzman Freddy Eytan ile konuştuk.
Luis Carballo, euronews:
“Sayın Eytan, euronews’a katıldığınız için teşekkürler. İlk sorum şu şekilde olacak. Sayın Netanyahu bir ikilemde. Hamas’a saldırmak ya da saldırmamak. Size göre bunlardan hangisi daha olası gözüküyor?”
Freddy Eytan:
“Binyamin Netanyahu başbakanlığının üçüncü döneminde. Yani tecrübesi var. ‘Caydırıcı olmalıyız ve caydırıcı bir mesaj göndermeliyiz’ düşüncesinde. Netanyahu’nun büyük bir ikilemi var çünkü şu anda oldukça sert ve yönetimi de bir o kadar zor koalisyona liderlik etmek zorunda. Büyük bir operasyon başlatmak için her şeyi yapabilecek Lieberman, Bennett ve diğerlerinden oluşan aşırı sağ var. Fakat Netanyahu bunu yapmayacak. Ama caydırıcı bir mesaj da olmalı. Üç gencin öldürülmesini görmemezlikten gelemeyiz ve buna tahammül edemeyiz.
Ne zaman ki İsrail köylerine bir füze saldırısı olsa buna çeşitli tepkiler veriliyor veya zaman zaman baskınlar yapılıyor. Bu uzun süredir Netanyahu’nun politikası ve stratejisi. Yani bundan ileri gitmeyecek. Netanyahu kavgacı biri değil. Olmert’in Lübnan ve Gazze’ye yaptığı gibi savaşçı operasyonlar başlatmayacak.”
Luis Carballo, euronews:
“İsrail ordusu Hamas’ı kaynağı ve desteği olmayan yıkık bir organizasyon olarak tanımlıyor. Sizce bu gerçekten doğru mu?”
REKLAMFreddy Eytan:
Hamas Hareketi uluslararası toplum tarafından terörist bir organizasyon olarak tanımlanıyor ve bulunduğu jeopolitik konumun değişmesi dolayısıyla giderek izole bir hale geliyor. Çünkü Mısır’da Hamas’ın Müslüman Kardeşler kanadını karantinaya almak isteyen yeni bir cumhurbaşkanı var.
Hamas bir bela çünkü Arap dünyası tarafından da dışlandı. Arap dünyasında bile Müslüman Kardeşlerin popülaritesi düşüyor. Fakat buna karşın Hamas uluslararası arenaya dönmeye çalışıyor. Özellikle de Arap dünyasında ve bu yolda bazı olumlu puanlar da aldı. Fakat finansal zorluklar içinde. 40 bin çalışanının parasını ödeyemez, onların maaşlarını veremez ve bu da bir problem.
Zorluk içinde olan Hamas bir taraftan bütün birliklerini de kontrol edemez. İslami Cihat’ı, El Kassam Tugaylarını ve ateşkesi kırmaya çalışan diğer fraksiyonları. Çünkü Hamas bir buçuk yıl veya iki yıl sürecek uzun süreli bir ateşkes istiyor ve İsrail’e kapılarını kapatmak istemiyor.
Şimdi olansa Hamas’ın büyük bir operasyon başlatabilecek kabiliyette olmadığı bir durumdayız. Çünkü İsrail’in buna yıkıcı ve belki de Hamas’ı bitirici bir şekilde misilleme yapacağını biliyorlar. Bunun olasılığı var. Fakat diğer taraftan Hamas El Fetih’ten daha güçlü olduğunu kanıtlamak istiyor.”
REKLAMLuis Carballo, euronews:
“3. Üçüncü İntifada’nın sinyallerini görebiliyor musunuz? Bu sizce bir sinir patlaması mı yoksa daha ciddi bir şeylerin başlangıcı mı?”
Freddy Eytan:
İlk İntifada bir araba kazası sonucu Gazze’de başladı. Tarihler ise Aralık 1987’yi gösteriyordu. Bugün ise bu tarz şeyler üzerinde bir kontrol yok. Ortadoğu’da yarın ne olacağını bilemeyiz. her şey patlamaya çok meyilli ve çok dikkatli olmalıyız.