Dünyada son zamanlarda terör, küresel ısınma ve salgın gibi büyük sorunlar mevcut. Bu hafta, Euronews, 9. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon dünyanın sorunlarını değerlendirdi.
İsabelle Kumar, Euronews:
Şu anda dünyada, terörizm, savaş,ve küresel ısınma gibi bir takım endişe verici sorunlar var. Ülke liderleri, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu ve iklim değişikliği zirvesine dünyanın sorunlarını ele alacaklar… Toplantılar benim de başlıklarım arasında. BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, programımıza katıldığınız için teşekkür ediyoruz.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Programınızda bu sorunları sizinle tartışmak benim için bir keyif.
İsabelle Kumar, Euronews:
Dünya şu sıralar korkunç bir yer gibi duruyor. BM’nin yegane amacı ise dünya barışı ve küresel güvenliği sağlamak. Yaşanan son gelişmelerden sonra işlerin biraz çığırından çıktığının hissine kapılıyor musunuz?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
BM, Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) terörü ve Batı Afrika’daki Ebola salgını gibi önemli sorunların üstesinden gelmek için elinden geleni yapıyor. Tabii Güney Sudan, Orta Afrika Cumhuriyeti, Libya ve Somali gibi sorunlar da var. Şu anda sayısız krizin yaşandığı bir zaman içinde yaşıyoruz. Ancak, dünya tek bir çatı altında birleşirse sorunları halledebiliriz. Çoğu dünya liderinin BM zirvesine gelmesi memnuniyet verici. Doğru zamanın BM Genel Kurulunun olduğunun kanısındayım çünkü tüm dünya liderleri burada olacak.Liderliklerini göstermeleri için tam zamanı. Tek bir hedefte birleşebilmek fazlasıyla önemli.
- Ban Ki-moon Birleşmiş Milletler'de 2. Genel Sekreterlik döneminin yarısını tamamladı
- Küresel ısınmayı Ban Ki-moon için günümüzün ''en önemli ögesi'' olarak değerlendiriyor
- Genel Sekreterliği 2007 yılında Kofi Annan'dan devraldı
- Ban Ki-moon Güney Kore'li bir diplomat
- 13 Haziran 1944 tarihinde dünyaya geldi
İsabelle Kumar, Euronews:
İzleyicilerimize ve internet’ten bizi takip edenlere bu röportaja katılmalarını istedik ve yüzlerce soruyla karşılaştık. Dominik Gora şu anda karşı karşıya olduğumuz en büyük tehlike nedir diye size bir soru yöneltmiş.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Bu Genel Kurulda 3 önemli krizin üstünde duracak. Birincisi tüm insanlık için bir tehdit olan IŞİD. Bu konu üzerinde tüm ülkelerin beraber hareket etmesi ve dayanışmaya katılması gerekiyor. İkincisi, çağımızın en büyük sorunlarından olan ilkim değişikliği. Bu konuyu dünya sıcaklığının 2 dereceden fazla yükselmemesi adına tartışmamız gerekiyor. Eğer şu anda hareket etmezsek ileride çok daha vahim sonuçlar doğurabilir. Öbür konu ise Batı Afrika’daki Ebola salgını. Acil müdahale, insani yardım ve siyasi irade gerektiren üç önemli ve kritik sorunu çözebilmek bizim burada toplanmamızın sebebi.
İsabelle Kumar, Euronews:
ABD Başkanı Barack Obama, daha fazla insanın İslami Devlet ile savaşması için Birleşmiş Milletler Genel kurulunu toplama kararı aldığını söyledi. Obama, grubu zayıflatmak ve yok etmek istediğini sözlerine ekledi. İslami Devlet gibi bir örgütü yok etmek size mümkün mü?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Terörü yok etmek için istekli, kararlı ve bütün olarak hareket etmeliyiz. Elimizden gelen her imkanı seferber etmeliyiz. Başkan Obama’nın sözlerine katılıyorum. Batı dünyasının Fransa, Birleşik Krallık, Avustralya gibi lider ülkeleri elinden geleni yapmak istiyorlar. Birçok farklı ülke de desteğini veriyor. Eğer şimdiden müdahale edilmezse, korkarım terör unsurları tüm dünya ülkelerine yayılacak.
İsabelle Kumar, Euronews:
Diplomatların diplomatı olarak İslam Devleti ile müzakere yapmaya sıcak bakıyor musunuz?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Barbarca, hareketlerine hepimiz şahit olduk. Şiddet ve baş kesme gibi kanlı eylemler fazlasıyla üzücü. Bunların hiçbiri kabul edilemez nitelikte. Uluslararası camianın bunu görmesi gerekiyor. Tüm ülkelerin sağlam iradesiyle terör unsurlarına geçit vermeyeceğimizi üstüne basarak dile getirmemiz gereli.
İsabelle Kumar, Euronews:
IŞİD gibi bir terör örgütüne karşı strateji oluşturmak bir hayli zor. BM’nin desteği olmadan Irak’a askeri müdahale için koalisyon oluşması içinizi rahatlatıyor mu ?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Öncelikle Suriye’de dört yıldır yaşanan krize ve trajediye bakıldığında burada sadece önemli olan unsur askeri müdahale değil. Suriye’de yaşanan trajedi, terörün ülke içinde kök salmasını sağladı ve terör yuvası haline getirdi. Dünyanın neresinden olursa olsun ülke liderlerinin bu tehlikeli durum karşısında orada yaşayan insanlara ulaşması ve halkın sesini dinlemesi gerekiyor. Sorunları nedir? İstekleri nelerdir? Ne yapmak istiyorlar ? bunları sormaları lazım.
İsabelle Kumar, Euronews:
5,36-5,43
Fransa ve ABD tarafından Irak’a düzenlenecek hava saldırılarını destekliyor musunuz?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
5,43-6,09
Irak hükumeti tarafından düzenlenmesi istenen Amerika’nın askeri operasyonlarını onayladım. Bunu elbette destekledim. Bu müdahaleyi yapabilecek ve istekli olan tüm ülkelerin dayanışmaya katılması gerekiyor. Çünkü IŞİD, insanlık adına ortak bir tehdit oluşturuyor.
İsabelle Kumar, Euronews:
Peki Suriye’de ne yapmalı ? Tayin edilen strateji biraz belirsiz duruyor. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un yaptığı açıklamada ‘‘Savaş durumunda, İran ve Suriye bizim müttefikimizdir’‘ diyerek bir noktaya değindi. Sözlerine katılıyor musunuz?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Uluslararası camianın kendi içinde teröristler hakkında uzlaşabilmesi ümit verici. Terör hakkında her yapılan büyük önem arz ediyor.
İsabelle Kumar, Euronews:
Suriye ve İran daha aktif bir rol edinmeli mi?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Güvenlik konseyine üye ülkelere sıkça danışılmakta ve elimizdeki seçenekler hakkında görüş alınmakta. Danışılanlar arasında Suriye’deki kriz nasıl, kimlerle ne şekilde çözülebilir gibi birçok soru da var.
İsabelle Kumar, Euronews:
Fakat Güvenlik Konseyi içinde çözüm için uzlaşma imkansız gibi değil mi ?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
7,02-7,22
Barak Obama başkanlığındaki Güvenlik Konseyinde batılı savaşçılar ve terörizm konuşları ele alınacak. Güvenlik konseyinin birleşip bu hususta iyi bir karara imza atmasını temenni ediyorum.
İsabelle Kumar, Euronews:
Bu savaşta Suriye Başbakanı Beşar Esad tekrar bir müttefik olabilir mi?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Şu anda yaşanılan durum, Suriye’de daha önce yaşanılanların sonucudur. Onun tüm bunların nedenini anlaması gerekiyor. Terörizmle savaşta elinden geleni yapması gerekiyor. Bununla uluslararası camiada büyüyen bir koalisyon elde edebiliriz.
İsabelle Kumar, Euronews:
Koalisyonda yer alabilir mi?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Opsiyonları, kimin, nasıl yer alacağına göre değerlendireceğim.
İsabelle Kumar, Euronews:
Kafa kesme olayları veya çocukların da her gün daha fazla hedef alınmasından ötürü savaş parametrelerinin ahlaki olarak çöktüğünü gözlemleyebiliriz. Sadece Irak ve Suriye’de değil İsrail ve Filistin arasındaki yaşanan çatışmalarda da psikolojik zorbalık terimini kullandınız. Savaş parametreleri değişiyor mu ? Savaşın günümüzdeki yeni yüzü bu mu olacak ?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Evet psikolojik bir zorbalıklığın olduğunu söyleyebilirim. Uluslararası İnsan hakları bildirgesinin her kuralını uyguluyoruz ve saygı duyuyoruz. Bazı çevrelerdeki insanlar bunu görmezden geliyor. Uluslararası camianın tamamen kenetlenmesi gerekiyor. Din liderleri, politik liderler ve sivil toplum kuruluşları arasında bir diyaloğun oluşması lazım ki dünyadaki tüm insanlar da isteklerini iletebilsinler.Dünya halkının verdiği mesajı bu durumda dinlenecektir.
İsabelle Kumar, Euronews:
Fakat ideoloji çok güçlü bir şey, Suriye ve Islam Devletine geri döndüğümüzde genç insanlar ideoloji yüzünden bu gruplara yöneliyor. Bu mesajı duyabilmiş değiller. Buna nasıl bir karşı savda bulunacaksınız?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Bu tarz ideolojiler ve başkalarına dayatmada bulunan inançlar hakkında endişe duyuyorum. Kesinilikle kabul edilemez bir şey. Bu gibi ideolojileri yeryüzünden bir gecede silemezsiniz, bundan dolayı katı bir tutum sergiliyoruz, ülke liderlerinden de daha sert bir tutum sergilemelerini bekliyoruz. Dünya insanlarını dinleyen ve istekleri doğrultusunda, potansiyel savaş unsurlarını engelleyen bir tutum sergilemeleri lazım. Mesajımın sert ve tutarlı olmasının nedeni ülkelerin dünya insanlarına kulak vermeleri için. Mesajı dinlemediklerinden dolayı bu kadar çok iç savaş görüyoruz.
İsabelle Kumar, Euronews:
İsrail ve Filistin arasındaki çatışmalardan hızlıca bahsettim, iki taraf da her zamankinden daha fazla kutuplaşmış gibi duruyor. Aralık 2016’da başkanlığınız sona ermeden bir barış uzlaşması mümkün mü?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Pamuk ipliğine bağlı olsa dahi ateşkesin halen devam etmesi umut verici. Bu yüzden iki tarafın liderleri ile müzakere ediyoruz. Aralarındaki sorunun altında yatan nedenleri ve köklerinin nereye dayandığını saptamalılar. Kökteki nedenlere bir çözüm bulmazlarsa ateşkes geçici olabilir, bu da başka bir şiddetin, savaşın tekrar tetiklenmesiyle sonuçlanabilir.
İsabelle Kumar, Euronews:
Her 2-3 yılda bir oluyor
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Olayın fazlasıyla üzücü bir durum olduğundan iki tarafın da masaya oturması ve sorunlarının neyden kaynaklandığını şimdiden saptamalıdırlar. Müzakere etmek sizin ne kadar esnek ve kendinizden ne kadar taviz vereceğinize bağlı. Daha iyi bir geleceğe dair vizyonunuzda uzlaşmacı bir yol izlemeniz gerekiyor.
İsabelle Kumar, Euronews:
Uzlaşma adına umutlu musunuz?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Optimist olmaya çalışıyorum. Genel sekreter olarak her zaman umut ve optimizm mesajları veriyorum. Gazze’yi tekrar inşa etmek için fazlasıyla istekliyiz…
İsabelle Kumar, Euronews:
Gerçek sorun Gazze’nin inşası değil
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Sağlam bir politik bir çözüm elde edilmediği sürece tekrar inşası işe yaramıyor. 2009 ‘da birtakım sorunlardan sonra tekrar inşa ettik 2012 de tekrar yıkıldı ve üst üste düzenli bir şekilde tekrar yıkıldı. Gazze yap- yık, yap-yık, şeklinde gidemez… Bunun son kez inşa edişimiz olması gerekiyor. Biz inşa ederiz ama politik anlamda mutabakata varılması gerekiyor.
İsabelle Kumar, Euronews:
Bu mutabakat BM Güvenlik Konseyi tarafından sağlanmalı. Veto hakkını kendi çıkarlarına göre kullanan 5 ülkeden izinin çıkmaması sizin için can sıkıcı olsa gerek. Bu soru Kary Ma adlı izleyicimizden gelmiş: ‘‘BM’nin veto hakkını kullanan ülkelere karşı bir söz hakkı var mı?’‘
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Tabii ki. Birleşmiş Milletler bununla fazlasıyla uğraşıyor. Ben, Dışişleri Bakanı Kerry ve Mısır’ın da yardımıyla ateşkesin sağlanması adına büyük uğraşlar verdik. Ateşkesin sağlanması için birçok ülke uğraş verdi. Karşılıklı diyalogla bunun sağlanması gerekiyor.
İsabelle Kumar, Euronews:
Zor bir iş olsa gerek
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Kesinlikle çok zor bir iş. Ancak güvenlik konseyine üye ülkelerin aktif bir şekilde sorunu çözmek istiyor. Gazze’yi tekrar inşa etmek ve ardından kalıcı ateşkes için ülkenin mekanizmaların gözden geçirilip izlenmesi için şu sıralar açılan diyalog beni umutlandırıyor.
İsabelle Kumar, Euronews:
Daha çok konuşulacak konumuz var iklim değişikliğine geçmeden önce Ukrayna’ya bir göz atalım. Ukrayna barış anlaşması için uğraşıyor. Durumdan memnuniyet duyuyor musunuz?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Zaman zaman münferit çatışmaların yaşanmasına ve bölge insani yardım almasına rağmen Minsk protokolüne dayanan ateşkesin hala yürürlükte olmasından memnunum. BM, başından beri Ukraynalı ve Rus yetkililerin masaya oturmasından yana oldu. Telefonda konuşmaları ve toplantı düzenlemeleri iyi bir gelişme. Ben de onlara bunun bu şekilde ilerlemesi gerektiğini defayetle söyledim.
İsabelle Kumar, Euronews:
Barışın bedeli Kırım mı? Ukrayna’nın Kırımı tekrar alabilmesi mümkün mü?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Daha önceden burada tarafımız açıkça belli ettim. BM’nin kurallarına göre ülkelerin toprak bütünlüğünün ve egemenliğinin saygıyla karşılanması gerekiyor. Rus ve Ukraynalı yetkililere masaya oturup bir ciddi bir şekilde müzakere etmelerini bekliyorum. Sadece Ukrayna için değil, bölge için de barışın kalıcı olması gerekiyor. Bu savaş çevre ülkelere de yansıyor. Hatta dünyaya bile yansıyor. Küresel ekonomi ve politik güvenliği de tehlikeye atıyor.
İsabelle Kumar, Euronews:
Hepimizin hassas olması gereken ve küresel ekonomiyi etkileyebilecek başka bir unsur ise iklim değişikliği. Bir müdahalede bulunulacaksa onun şimdi olacağını tekrar tekrar duyuyoruz. Enea Egoli’nin sorusunu ele alalım, ilkim değişikliğini hala geri çevirebilme şansımız var mı? Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Eğer şimdiden harekete geçersek, evet. Bu zirve ülke liderlerinin, iş adamlarının, sivil toplum kuruluşlarının kendilerini küresel ısınmaya odaklamaları için son şans. İlk o olarak artan dünya ısısını 2 santigradın altında tutabilmemiz gerekiyor. Bunun için karbon salınımını makul seviyelere indirgememiz ve finans ve endüstri şirketlerinin de bu adaptasyona ayak uydurmaları için gelişmekte olan ülkelere ve yoksul ülkelere destek sağlaması gerekiyor. Herkesin elini taşın altına koyması lazım.
İsabelle Kumar, Euronews:
Herkesin elini taşın altına koyması lazım evet, bu zirveyi düzenlemek de önemli bir başarı ama Rusya Hindistan ve Çin gibi ülkelerin bundan uzak durması sizi üzüyor olsa gerek.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Konuyu Çinli ve Hintli liderlerle görüşüyorum. Ülkedeki programları yüzünden, kendileri kişisel olarak burada olamayacaklar. Fakat Çin’in temsilcisi üst düzeyde olacak. Çin’in politik hiyerarşisinde 3. sırada yer alan yetkili burada olacak.
İsabelle Kumar, Euronews:
Fakat alınan mesaj kotü öyle değil mi?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Hindistan başbakanı burada olacak, bu zirveye katılmasa da ayın 27sinde Genel Kurula söz sahibi olacak. Umarım Hindistan hükumetini ilkim değişikliği konusunda daha hassas kılacaktır..
İsabelle Kumar, Euronews:
Bazen kafanızı elinizin arasına koyup ağlamak istiyorsunuz herhalde. Çünkü o kadar uğraşıldı ve yol katedildi fakat içeride hala muhalifler var…
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Kısıtlı zamanda çok fazla yol katetmemiz gerekiyor. Ülke liderlerinin çoğu bana umut veriyor, 125’in üstünde Başbakan, Cumhurbaşkanı ve Kral zirvede olacak. 10 Dışişileri Bakanı ve Çevre Bakanı da yapılan en büyük zirveye dahil olacak. New York’ta ilkim yürüyüşü de olacak….
İsabelle Kumar, Euronews:
Bu eşi benzeri olmayan yürüyüşte siz de olacaksınız…
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
100 binlerin seslerini duyurmak için katıldığı bir yürüyüşe BM Genel Sekreteri’nin katılması bir ilk.
İsabelle Kumar, Euronews:
Peki vermek istediğiniz bir mesaj var mı ? Elinizde bir megafon olsaydı, New York sokaklarına ne mesaj verirdiniz?
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon:
Zamanı geçmeden evvel bir şeyler yapın yoksa gelecek zamanda bedeli çok daha ağır olacak. Dünyamız yanıyor. Gelecek nesillere ekonomik olarak, sosyal anlamda ve özellikle de iyi bir çevre bırakmamız gerekiyor.Dünya çocuklarımıza bıraktığımız bir miras. Ahlaki ve politik olarak almamız gereken bir sorumluluğumuz var.