REKLAMJames Franey euronews:
Jens Stoltenberg Norveç‘in eski başbakanı. Gençken Amerika’nın Vietnam’a müdahalesini başkent Oslo’da bulunan Amerikan elçiliğinin önünde protesto eden Stoltenberg, şimdilerde ise dünyanın en güçlü askeri topluluğu olan NATO’nun 1 Ekim tarihinden bu yana Genel Sekreteri konumunda. Şimdi, Brüksel’de bulunan NATO merkezine, Genel Sekreter Jens Stoltenberg’e bağlanıyoruz.
Bize zaman ayırdığınız için sağ olun. Stratejik vizyon anlamında, NATO’yu gelecek 5 yılda neler bekliyor?
Jens Stoltenberg, NATO Genel Sekreteri:
Üye ülkelerin katkılarıyla NATO’yu güçlü tutmak ve bölgede güvenliği sağlamak birinci amacımız. Bunun için Kuzey Amerika ve Avrupa ile bağları güçlü tutmalıyız. Eylül ayında, NATO bünyesinde oluşumu güçlü kılabilmek adına kararların alındığı, büyük bir zirve düzenlenmişti. Mesela Müdahaleye Hazırlık Planı’nın onayladık. Bu proje, askeri güçlerin istendiği zaman arttırılması ve onların savaşa daha hazır olmasıyla ilgili.
James Franey, euronews:
En büyük sorunlardan biri tabii ki, bu oluşumdaki askeri giderler ve özellikle de Avrupa ülkelerinin harcamaları. Ekonomik açıdan dar boğazdan geçen Avrupa vatandaşları bu duruma ne diyecek ? Sosyal alanlarda ve eğitimde bütçe kesintilerine giderken, savunmaya sanayisine daha çok para harcanacak.
Jens Stoltenberg, NATO Genel Sekreteri:
Bu seçimin zor olduğunu, alınan kararın kolay olmadığını çok iyi anlıyorum. Ancak bir kaç hafta önce onaylanan kararların yerine getirilmesi gerekmekte. Ülke ve hükumet liderleri savunma bütçesinde son zamanlarda tekrar arttırıma gidilmesi gerektiğini ve gelecek on yıl yavaşça arttırılması konusunda uzlaştı. NATO’nun son 10 yıldır savunma bütçesinde kesintiye gittiği fakat Rusya gibi komşu ülkelerin bütçeyi arttırdığı güncel tabloyu yansıtıyor. Bunu tersine doğru çevirmeliyiz.
James Franey euronews:
Rusya’yla ilişkileri ele alalım. Norveç Başbakanlığındaki görev süreniz dahilinde Vladimir Putin ile çok iyi ilişkileriniz olduğunu söylemiştiniz. Geçtiğimiz baharda yaptığı açıklamada kişisel bir arkadaşlığınız olduğunu söyledi. Vladimir Putin’le olan ilişkinizi biraz tarif eder misiniz?
Jens Stoltenberg, NATO Genel Sekreteri:
Norveç ve Rusya senelerdir birçok sorun üzerine ortak çalışmalar yürüttü. Bu yüzden Rus liderlerle yürüyen bir ilişki tasarladım.
James Franey euronews:
Putin’le en son konuşmanız ne zamandı?
Jens Stoltenberg, NATO Genel Sekreteri:
Tam olarak zamanını hatırlamıyorum fakat ben Başbakanlık koltuğundayken konuşmuştuk. Başbakanlık yaparken bir kaç kez bir araya geldik. Bir sene önce görevimi bıraktım; yani bir seneden daha uzun bir süredir konuşmuyoruz. Rusya ile olan ilişkimiz NATO üyeliğimiz ve askeri güç çerçevesinde gerçekleşmiştir. Askeri alanda güçlenmek, istikrarlı ve sağlam bir duruş almanız, aynı anda da Rusya’yla gelişmeye yönelik bir ilişkinizin olması birbiriyle çelişen kavramlar değil.
James Franey,euronews:
Bu ilişkinin tekrar ritmini bulabilmesi adına ne olması gerekiyor? Koşullar neler?
Jens Stoltenberg, NATO Genel Sekreteri:
Rusya eylemlerini değiştirmeli. Uluslararası hukuk çerçevesinde hareket etmeli.Uluslararası yaptırımları kale alıp adım atmalı. Bütün bu koşullar bir araya gelirse, ileri tarihte işbirliği yapabiliriz.
James Franey,euronews:
IŞİD’in teşkil ettiği sorunları tartışalım. Türkiye sınırına çok yakınlar. NATO’nun bu durumda terör örgütünü durdurmak için ne yapması gerekiyor ? Çünkü şu sıralar müttefikler etkisiz gibi duruyor.
Jens Stoltenberg, NATO Genel Sekreteri:
NATO’nun asli ve en önemli görevi üye ülkeleri korumaktır. Türkiye’yi korumak adına bazı bölgelere Patriot füzeleri konuşlandırdık. Böylece Irak ve Suriye’de yaşanan şiddetin, Türkiye sınırını aşıp ülke içine yayılmasına mani olacak. Biz de tabii ki beklemede olacağız. Ayrıca Galler’de yapılan zirvede Irak’ın daha iyi bir askeri güç oluşturması için yardım etmeye, hazır durumda beklemekteyiz. Buna ek olarak kendi ülkelerine dönen yabancı teröristler konusuna gelirsek, onun için de ayrıca ortak bir işbirliği yapma kararı aldık. Yapılan bilgi alışverişleri sayesinde ülkelerimizde olası bir terör eylemi riskini önlemiş oluyoruz.
James Franey, euronews:
Yabancı savaşçılar hakkında biraz daha derine inelim. Breivik saldırılarında tüm insanlığın duygularını ve gönlünü, yaptığınız açıklamalarla fethettiniz. 3 yıl önce Oslo’da doğru cevabın ‘’ daha fazla şeffaflık ve daha fazla demokrasi’‘ olduğunu söylediniz. Yabancı savaşçılara karşı bu stratejiyi mi uygulayacaksınız yoksa daha sert bir yol haritası mı çizeceksiniz ?
Jens Stoltenberg, NATO Genel Sekreteri:
Temelimizde yatan açık zihniyetli ve demokratik toplum gibi olguları savunmalıyız çünkü şu anda saldırı altındalar.Tüm terör tehditleri karşısında, bizim öncelikli ilkelerimizden olan toplumun temel değerleri ve açık zihniyetli toplumu muhafaza etmeliyiz. Buna istinaden polisler ve istihbaratlar ortak çalışmalı. Kendimizi korumalıyız. Bu NATO’nun üstünde çalıştığı noktalardan bir tanesi. Tabii terörle mücadele sadece askeri müdahale ile sınırlı değil, aynı zamanda polis ve istihbarat gibi farklı oluşumların beraber çalışarak teröristlere karşı savaşması öte yandan ülkelerine dönecek olan yabancı savaşçıların yaratabileceği risklere karşı önlem almasıdır.
James Franey, euronews:
Şu ana kadar Batı dünyasının verdiği tepkinin demokratik olmadığını fark ediyoruz. Bireylerin daha fazla gözlemlenmesi üzerine bir politika var. Bazı ülkelerde mahkeme kararı olmaksızın sizi gözaltına alabiliyorlar. Batılı ülkelerin bu stratejiyi izlemesi sizce doğru mu?
Jens Stoltenberg, NATO Genel Sekreteri:
Uluslararası hukuk ve insan hakları bildirgesi çerçevesinde hareket etmeliyiz. Fakat öte yandan, polise, istihbarata ve kolluk kuvvetlerine bizi savunması için ihtiyacımız olduğu da yadsınamaz bir gerçek. Bu araçlar, demokratik ve açık zihniyetli toplumumuzu korumak adına kullanılması lazım ve prensiplerimizle de çelişmemekte. Aynı zamanda açık zihniyetli ve demokratik toplum kavramını da sonuna kadar desteklemeliyiz.
James Franey, euronews:
Sizce Avrupalılar neden IŞİD’e katılıyor? Onları çekici kılan nedir ?
REKLAMJens Stoltenberg, NATO Genel Sekreteri:
Bunu anlamak gerçekten de güç. IŞİD gibi, barbarca ve vahşet içeren birçok eylemin altında imzası olan bir terör örgütü adına savaşmak anlaşılmaz bir durum. IŞİD’in zulmü neden tehlike altında olduğumuzu doğrular nitelikte. Amerika’nın, NATO üyelerinin ve bölge aktörlerinin, IŞİD’e karşı yürütülen askeri operasyonlara katılmasından memnunum.
James Franey, euronews:
IŞİD, ölen sivilleri terörist toplamak amacıyla kullanabilir mi?
Jens Stoltenberg, NATO Genel Sekreteri:
Buna karşı savaşmalıyız. Amerika, müttefikleri ve bölgedeki oyuncular şu anda bunu yapmakta. Bunu memnuniyetle karşılıyorum.