REKLAMAtmosfere geri girme konusu uzay sektörünün karşılaştığı en büyük zorluklardan biri. Avrupa Uzay Ajansı ESA’nın yeni uzay aracı IXV, atmosfere geri girme anını daha iyi anlamak için yapıldı.
Bu projeyi Giorgio Tumino yürütüyor: “IXV ile atmosfere geri girme konusunda bilmediklerimizin aydınlatılması hedefleniyor.”
IXV uzay aracı Vega adlı roketle Uluslararası Uzay İstasyonu’nun bulunduğu 430 kilometre yüksekliğe fırlatılacak ve sonra da Dünya’da hedeflenen bir noktaya geri dönecek. Uzay aracı Kasım ayında yapacağı uçuşa hazırlanıyor.
Giorgio Tumino: “Önünden başlarsak burası aviyonik bölme. Operatörlerin şu anda bunun bir parçasını test ettiğini görebilirsiniz. Bu da uzay aracının arka parçası. Bir, iki, üç ve dört numaralı reaksiyon kontrol pervanelerimiz var. Gördüğünüz siyah şey seramik termal koruma yani çok yüksek performans gösteren bir malzeme. Burada gördüğünüz noktalar ise entegre sensörlerin bulunduğu yerler.”
Uzaydan Dünya’ya geri dönmek parkta yürüyüş yapmaya benzemiyor. Atmosfere geri girme sırasında hız enerjisi ısı enerjisine dönüşüyor. IXV uzayda saatte 28 bin kilometre hıza ulaşacak ve geri dönerken Dünya atmosferinin sürtünme kuvveti, roket ucu konisini ve yönlendirme kanatlarını ısıtarak, sıcaklıklarını 1,800 santigrat dereceye çıkaracak.
Bu konuyla ilgili daha fazla bilgi almak için ESA uzmanlarından Holger Krag’la buluşuyoruz. Holger Krag, atmosfere geri giriş esnasında uzay gemisine uygulanan gücü göstermek için, giriş sırasında parçalanan bir otomatik taşıma aracının (ATV) videosunu gösteriyor. Atmosfere geri giriş çok kısa bir zaman diliminde gerçekleşiyor.
ESA uzmanlarından Holger Krag: “Atmosfere geri girme manevrasını yaptığınız noktadan yere ulaşmanız yaklaşık yarım saat sürüyor. Uzay aracının ısınmaya başladığı noktadan itibaren, ki bu yaklaşık 80-90 kilometrede olur, yere ulaşmanız sadece 10 dakika sürer.”
Soyuz ve Orion uzay aracında olduğu gibi, astronotların kullandığı atmosfere geri giriş kapsüllerinin tabanı şimdilik düz bir yapıya sahip. İstenilen bölgeye iniş yapamasa da güvenilir bir araç.
NASA’nın kanatlı uzay aracı havalimanı pistine iniş yapabiliyordu. Ancak 2003’te ısıya dayanıklı dış cephesinin zarar görmesi Columbia’daki faciaya yol açtı.
IXV’yi farklı kılan özellik gövdesinin sağladığı kaldırma kuvveti ile aracın uçması. Bu etken ona daha çok manevra kabiliyeti ve kontrol edilebilirlik sağlıyor.
Proje sorumlusu Giorgio Tumino: “Seramik kanatlar burada. Onlar 2 bin Kelvin derece sıcaklığa dayanacak. Uçuş boyunca aracın kontrolünü sağlamak, yani aracı yönlendirmek ve hücum açısı eğimini değiştirmek için hareket edecekler.”
IXV aracı bir uzay keşfinden sonra atmosfere geri girişte sağlanması gereken koşullar için detaylı ve önemli bilgiler sağlayacak.
Gezegenimizden uzaklara yolculuk hayalleri kurarken, eve güvenli bir şekilde geri dönmemiz gerektiğini de unutmamalıyız.