REKLAMVergi Cennetleri arasında ilk sıralarda yerini alan Lüksemburg’un dev şirketlere vergi kaçırmada yardımcı olduğu belgelendi.
Fransız Le Monde gazetesi başta olmak üzere dünyanın farklı ülkelerinden 40 yayın grubu, Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun işbirliğiyle, Avrupa Birliği ülkesi Lüksemburg’un 340 küresel şirketle gizli vergi anlaşmaları yaptığını ortaya çıkardı.
Yayınlanan yaklaşık 28 bin sayfalık belgelerde, 2002 ila 2010 yılları arasında 340 uluslararası şirketin, ülkelerindeki yüksek vergi uygulamalarından kurtulmak için Lüksemburg ile anlaşma yaptıkları belirtildi.
Araştırma kurulu, dev şirketler ve Lüksemburg arasında yapılan gizli anlaşmalara muhasebe şirketlerinden PricewaterhouseCoopers’ın aracılık ettiğini duyurdu.
Paravan şirketler kurarak ülkelerinde vergi ödemeyen firmaların başındaysa IKEA, Apple, PepsiCo, FedEx, Amazon, Deutshe Bank, JP Morgan Chase ve Procter & Gamble gibi isimler yer alıyor.
Lüksemburg Başbakanı Bettel, açıklanan belgelerin ardından düzenlendiği basın toplantısında, “Hükümetimiz vergi hakkaniyetini ve şeffaflığı gözetmektedir. Vergi uygulamalarımız uluslararası hukuka uygundur” şeklinde savunma yaptı.
Eski Lüksemburg Başbakanı ve Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ise “AB Komisyonu bu konuda işini yapacaktır ve ben müdahale etmeyeceğim. Bu dosya rekabetten sorumlu komiseri ilgilendirir ve kendisi özgür hareket etmek zorunda” şeklinde konuştu.
Dünyanın en zengin 50 ülkesiyle yarışan dev küresel şirketler, Lüksemburg, Hollanda ve İrlanda’nın vergi kolaylığından yararlanarak ‘Hollanda Sandviçi’ veya ‘Çifte İrlanda’ yöntemleri sayesinde ülkelerinden yasal bir şekilde vergi kaçırıyor. Araştırmacılar, vergi kaçakçılığı uygulamasının siyasiler ve dev şirketler arasında yapılan uzun yıllardır süregelen bir uzlaşma olduğunu ima ediyor.
Konuğumuz Fransız Le Monde gazetesinden Anne Michel. Lüksemburg’da multimilyonerlerin lehine yapılan vergi kaçakçılığı ile ilgili belgeleri yayınladınız.
Siz araştırmanızda İkea dosyasını incelediniz. Bu şirketin Lüksemburg’la yaptığı anlaşma sayesinde ne kadar kazanç elde ettiğine dair bir tahminde bulunabilir misiniz?
Anne Michel:
“Ikea’nın ya da incelediğimiz diğer multimilyonerlerin ne kadar vergi kazancı elde ettiklerini tahmin etmek çok güç. Çünkü bu vergi anlaşmalarıyla, uygulanan vergi hükümlerinin sadece bir kısımını görebiliriz. Yine de analiz ettiğimiz bu vergi anlaşmalarından birinde Ikea’nın ortaklarından birinin Lihtenştayn merkezli bir vakıf olduğunu ve vergiden muaf olan bu vakfa yaklaşık 5 milyar Euro kar payı aktarıldığını tespit ettik. Sadece bu operasyon üzerinden 730 milyon Euro vergi kazancı elde ettiklerini tahmin edebiliriz.”
Euronews:
Bu işlemler için şirketler daha çok ne tür bir mekanizma kullanıyor? Bize biraz açıklayabilir misin?
Anne Michel:
“Aslında Lüksemburg vergilendirme bakımından tam bir alet kutusu gibi çalışıyor. Birbirinden farklı çok avantajlı vergi seçenekleri var. Mesela holding şirketleri, tamamen vergiden muaf olmanı sağlayan bir statü, tüm bu finansal araçlar hiçbir yerde bulunmuyor.
Bu mekanizmanın amacı, düşük vergiler yoluyla diğer ülkelerde organize olan kazancın Lüksemburg’a transferini sağlamak.”
Euronews:
“Dünyaca ünlü şirketlerden hangileri bu sistemi kullandı?
Anne Michel:
“Daha ziyade Apple, Amazon, Pepsi, Heinz gibi multimilyoner Amerikan şirketleri, ama aralarında Ikea gibi multimilyoner Avrupa şirketleri de bulunuyor.
İkea ile ilgili çok ilginç bir şey keşfettik. Şirketin uyguladığı vergi kaçırma yöntemi sadece Lüksemburg tarafından değil, Kıbrıs ve Cebelitarık gibi diğer vergi cennetleri tarafından da kabul ediliyor.”
Euronews:
“Hangi ülkeler bu mali düzenlemeleri uyguluyor ve uygulanmasına müsaade ediyor?”
REKLAMAnne Michel:
“Multimilyonerlere çok avantajlı araçlar sunan tek ülke Lüksemburg değil. Aslında bu yöntemi uygulayan üç ülke var: Özellikle Hollanda, İrlanda ve İsviçre. Ancak Lüksemburg ve Hollanda ile ilgili dikkat çeken bir nokta var, bu ülkeler avantajlı vergi sistemlerini değiştirmeye hiç istekli değiller. Oysa İsviçre ve İrlanda, tartışmalı vergi sistemleriyle ilgili reformlara başladılar.”