REKLAMTürkiye edebiyatının çınarı Yaşar Kemal neredeyse bir asırlık ömründe ortaya koyduğu şiir, öykü ve romanlarla dünya yazın tarihine geçti.
Anadolu topraklarında efsane ve masallarla dolu yolculuğu 1923’te Osmaniye’nin Hemite Köyü’nde başladı. Doğum adı Kemal Sadık Gökçeli’ydi.
Bir Türkmen köyünde tek Kürt ailenin çocuğu olarak büyüdüğünü anlatan Kemal, evde Kürtçe, köyde ise Türkçe konuşuyordu.
Beş yaşındayken babasını kaybetmesi sonrası yaşadığı zorlu yıllar onun kalemine güç verecekti.
Çukurova’nın ekmek parası pamuk tarlalarında ırgatlık, çeltik tarlalarında kontrolörlük, traktör sürücülüğü yaptı. Öğretmen vekilliği, kütüphane memurluğu gibi işlerde çalıştı.
Ortaokulu bitirmeden son sınıfta ayrılmasından sonra edebiyat dünyasına şiirleriyle adım attı. Folklor derlemelerinin ardından büyüdüğü topraklardan derlediği ilk kitabı Ağıtlar, 1943’te ve ilk hikayesi Pis Hikaye 1944’te yayınlandı.
Başyapıtı: İnce Memed
Eşkiya olan ve dağda vurularak öldürülen amcasının oğlu ona Anadolu edebiyatına 21. yüzyıla damga vuran romanı ‘İnce Memed’i miras olarak bıraktı. Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilen eser yaklaşık kırk dile çevrilerek yayınlandı ve ‘Varlık Roman Ödülü’nü kazandı.
Kemal’in baş yapıtı olan ve Çukurova’da köylünün ağalık ve sisteme karşı verdiği mücadeleyi anlatan eser, 1984’te İngiliz oyuncu ve yönetmen Peter Ustinov tarafından ‘Memed My Hawk’ (Şahinim Memed) adıyla sinemaya uyarlandı. Filmin müziklerini Yunan besteci Manos Hacidakis yaptı.
ince memed toroslardan gürledi / buhurcular kulak verip dinledi / onyedi kurşunu yedi ölmedi… https://t.co/dFq1S772OB
— ahmet hakan (@ahmethc) March 1, 2015
Kemal’in ‘vasiyeti’
Geçtiğimiz yıl Kasım ayında Bilgi Üniversitesi’nin kendisine fahri doktora unvanı vermek için düzenlediği törene sağlık sorunları nedeniyle katılmayan Kemal, ‘vasiyeti’ niteliğinde şu mesajı gönderdi:
“Bir, benim kitaplarımı okuyan katil olmasın, savaş düşmanı olsun. İki, insanın insanı sömürmesine karşı çıksın. Kimse kimseyi aşağılayamasın. Kimse kimseyi asimile edemesin. İnsanları asimile etmeye can atan devletlere, hükümetlere olanak verilmesin. Benim kitaplarımı okuyanlar bilsinler ki, bir kültürü yok edenlerin kendi kültürleri, insanlıkları ellerinden uçmuş gitmiştir. Benim kitaplarımı okuyanlar yoksullarla birlik olsunlar, yoksulluk bütün insanlığın utancıdır. Benim kitaplarımı okuyanlar cümle kötülüklerden arınsınlar.”
Dünya yazarı
Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilen ilk Türkiyeli yazar Kemal, Pen Yazarlar Derneği’nin de ilk başkanıydı.
Eserleri 40’dan fazla dile çevrilen Kemal, yurt dışında birçok ödülün de sahibi oldu. 1974 yılında Demirciler Çarşısı Cinayeti romanı ile Madralı Roman Ödülü; 1977’de Yer Demir Gök Bakır ile Fransa’da Yılın En İyi Romanı ödülü ve 1984’te Legion d’honneur nişanı aldı.
80'lerin başı,bir ABD kitapçısında "bir tane de bizden olsun be" diye umutla aranırken #YaşarKemal 'i bulmanın gururu pic.twitter.com/UNPbTMJglF
— alicaneser (@otikedi) February 28, 2015
Halkın adamı
Lirik şiirleriyle ruhunu ortaya koyan yazar köy romanının gelişimine büyük katkı sağladı. Yazısının gücünü köyden ve halktan alan Yaşar Kemal bunu şu sözlerle ifade etmişti: “Halka kim zulmediyorsa, etmişse, halkı kim eziyor, ezmişse, onu kim sömürmüş, sömürüyorsa, feodalite mi, burjuvazi mi… Halkın mutluluğunun önüne kim geçiyorsa, ben sanatımla ve bütün hayatımla onun karşısındayım. Ben etle kemik nasıl birbirinden ayrılmazsa, sanatımın halktan ayrılmamasını isterim. Bu çağda halktan kopmuş bir sanata inanmıyorum.”
‘Son sözü’
REKLAM‘‘Bir Ada Hikayesi’‘ dörtlemesinin son kitabı ‘‘Çıplak Deniz Çıplak Ada’‘yı 8 yılda tamamlayan Kemal, 2012’de yazma aşkını böyle özetlemişti: “Bana hep sordular, ‘Sen romanı niçin yazıyorsun?’ Dedim ki, ‘Bilemem’, bilsem de söyleyemem. Bir tek şey biliyorsam o da yaşamım boyunca bir tek düşüm olduğu, bundan sonra biraz daha, biraz daha güzel yazabilmek.’‘
Sevgili #YaşarKemal lin sesiyle bu geceyi kapatalım! Huzur içinde uyu koca adam! https://t.co/kSoDj8RzrL
— Nurcan Baysal (@baysal_nurcan) February 28, 2015