"Muhafazakarlar hem Tahran hem de Washington yönetimine baskı uyguluyor"

REKLAM

İran’ın nükleer enerji çalışmaları on yıldan fazla süredir uluslararası gündemde önemli yer tutuyor. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin daimi üyesi 5 ülke ve Almanya ile birlikte müzakere masasına oturan İran çalışmalarının barışçı olduğunu savunarak geri, adım atmak istemiyor. İsviçre’nin Lozan şehrinde yapılan görüşmelerde detaylara varan bir anlaşma sağlanmış değil ancak taraflar müzakere kapısnın açık tutulmasında hemfikir. 30 Mart’ta sona eren süre de Haziran ayına kadar uzatıldı. Uzun ömürlü bir anlaşma için sağlanması gereken temel eksikliğin ise karşılıklı güven olduğu görülüyor.

Nima ghadakpour, euronews:
İran ile nükleer müzakereler devam ederken Tahran Universitesi’nden Siyasi Bilimler profesörü Zibakalam’a uzanıyoruz. Sayın profesör, görüşmelerde önemli ilerlemeler kaydedildiğine dikkat çekiliyor. Fakat sürekli sorunlarla karşılaşıyoruz. Sizce İran ve 5+1 güçlerinin anlaşmaya varmasını engelleyen sorunlar neler?

Sadegh Zibakalam, Tahran Universitesi Siyasi Bilimler profesörü:
Engellerin başında İran ve Amerika Birleşik Devletleri’nin 36 yıldır birbirlerine olan karşılıklı güvensizliği yatıyor. Fakat son 19 aydan bu yana Amerikalıların karşısında artık güvenebilecekleri bir hükümet yer alıyor. Ve nükleer konusunda bir anlaşmaya varılırsa şayet, bu hükümetin sözlerine itimat edebilirler. Fakat müzakereler çerçevesinde görüşmelerde bulunan diplomatlar, her iki taraftan da, muhafazakarların baskısı altında. Obama hükümeti Neo-Con’lar ve İsrail’in baskısı altında. Bu nedenle Amerikalılar söz konusu anlaşmanın bütün partiler için de güven verici olmasını istiyor. Bu kapsamda İran ileride nükleer silah üretmek isterse bunu yapabilmek için uzun bir zamana ihtiyacı olmalı. İran tarafındaysa, iktidar parti yaptırımların kısa sürede kaldırılmasını istiyor.

euronews:
İsrail İstihbarat Bakanı bugün yaptığı konuşmasında, Lozan’da bir anlaşmaya varılırsa bir askeri saldırının olabileceği ihtimali üzerinde durdu. Sizce bu bakan İsviçre’de müzakerelerde bulunanlara ne tür bir mesaj gönderdi?

Sadegh Zibakalam
Bakın, her iki taraftan da radikalciler aynı şeyi yapıyor: dün İran’da General Nagdi, Basij komutanı, bir kez daha İsrail’i haritadan silmekten bahsetti. Ve bu sözler, İran müzakerelere devam ederken sarf edildi. Bu tamamen İsrail İstihbarat Bakanı’nın söyledikleriyle aynı kapıya çıkıyor. Çok hassas bir durum. İran İslam Cumhuriyeti’nin sonunun gelmesini isteyenler nükleer konusunda bir anlaşmaya varılmasını istemiyor. Çünkü bu anlaşma ülkeyi daha da istikrarlı ve güçlü hale getirecek. Bunun en büyük örneklerinden biri de İsrail. İran rejiminin sonlanmasını isteyenler için yeni bir anlaşmaya varmak demek daha da güçlü bir İslam Cumhuriyeti’nin gün yüzüne çıkması anlamına geliyor.

euronews:
Şu an Tahran’dasınız. Son sorum şu: İranlılar bu müzakerelerden ne sonuç çıkmasını bekliyor?

Sadegh Zibakalam
Bu hafta İranlılar yeni yılı kutluyor. Tatildeler. Ama her şeye rağmen, bayram günlerinde de bir çoğu gündemi yakından takip ediyor. Lozan’daki bu maratonun sonucunu öğrenebilmek için radyo ve televizyonları yakından takip ediyorlar. Irak ile yapılan savaş haricinde, bence şimdiye kadar İran devleti ve halkı arasındaki şimdi olduğu kadar bir yakınlaşma olmadı.