İran ile nükleer müzakerelerde sona gelindi. Müzakere heyeti bir sonraki turda yazım aşamasına geçecek. İran ile Rusya, ABD, Fransa, İngiltere ve Çin
REKLAMİran ile nükleer müzakerelerde sona gelindi. Müzakere heyeti bir sonraki turda yazım aşamasına geçecek.
İran ile Rusya, ABD, Fransa, İngiltere ve Çin ile Almanya’dan oluşan 5+1 ülkeleri, İran’ın nükleer programı üzerinde aylardın süren müzakereler sonucunda bu ay başında uzlaşıya varmıştı.
30 Haziran’a kadar nihai anlaşmaya varılması planlanan uzlaşıyla İran, yıllardır ABD, AB ve BM tarafından uygulanan yaptırımların kaldırılmasını istiyor.
İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ve diğer taraflara göre müzakereler tarihi önem taşıyor.
Peki anlaşma masasında duran anahtar sorular neler ?
1. Yaptırımlar ne kadar zamanda kaldırılacak
En öncelikli sorulardan biri de İran’a karşı olan ekonomik yaptırımların nasıl ve ne kadar süre içinde kaldırılacağı. İran bunun, nihai anlaşmanın imza tarihinden itibaren olması gerektiğini söylerken, 5 + 1 ülkeleri ise yaptırımların, İran’ın taahhütlerini yerine getirmesi ile birlikte adım adım kalkması gerektiği konusunda ısrarlı.
2. Uluslararası cezalar İran’ın bu konudaki tutumu çok açık. Tahran, BM Güvenlik Konseyi’nin tüm kararları ile ABD’nin ve de Avrupa Birliği’nin İran’a yönelik tüm yaptırımlarının birlikte ele alınarak kaldırılması gerektiği görüşünde.
3. Denetleme
Lozan çerçeve anlaşmasına göre İran, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması (NPT) ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun (IAEA) teftiş yetkisi sağlayan ek protokolünün uygulanmasını kabul etti. Ancak Tahran, askeri üslerine yapılacak sınırsız denetime izin vermeyeceklerini açıkladı.
4. Parlamentoların rolü
Hem Amerikan kongresi hem de İran Parlamentosu halkın temsilcileri olarak nihai anlaşmanın kabulü üzerinde söz sahibi olmaları gerektiğini savunuyor. Tarafların yasama gücünün rolü, gelecekteki müzakerelerin bir parçası olabilir.