Türkiye: ''Ermeniler tarihçilerden kaçmamalı''

REKLAM

Ermeniler 1915 yılı ve sonrası ile ilgili karanlık günleri konuşurken, Türkiye neden soykırım tanımını reddediyor? İki ulus arasında ilişkilerin normalleşmesi için ne gerekiyor? Türkiye konunun siyasetçiler tarafından değil, tarihçiler tarafından ele alınmasını istiyor ve tarihçilerden oluşacak uluslararası bir komite kurulmasını talep ediyor. Euronews muhabiri Bora Bayraktar AB Bakanı ve Baş müzakereci Volkan Bozkır ile 1915 olaylarını görüştü.

Bora Bayraktar, Euronews: 24 Nisan 2015 Türkiye ve Ermenistan ekseninde bir tartışma yürüyor. 1915 Olayları ile ilgili olarak. Türkiye bu konuda bir ortak acıdan bahsediyor. 1915’te olanları, zorunlu göçü kabul ediyor. Fakat soykırım ifadesini tanımını kabul etmiyor. Niçin efendim?’‘

AB Bakanı Volkan Bozkır: ‘‘Şimdi gerçekten bin yıllık bir ilişkiyi Türkiye, Türk insanı ve Ermeni insanı arasında tarihte yaşanmış çok güzel anıları sadece bir yıl içine hapsetmek, 1915’e hapsetmek ve bir soykırım kelimesinin etrafında döndürmek yanlıştır. Bu bizim bir anlamda ortak hafızamızdır. Ama bu ortak hafızanın aynı zamanda adil hafıza olması lazım. O yıllar milyonlarca insanın öldüğü Birinci Dünya Savaşı yılları. Belki de 1870 yılından 1920 yılına kadar giden bir perspektifte bunlara bakmak lazım. Büyük acılar yaşanmıştır. Sadece Ermeni kardeşlerimizle ilgili değildir. Bu atmosfer içinde Türkler de acı çekmiştir Kürtler de. O bölgede yaşayan bir çok insan acılar çekmiştir. Bu perspektiften baktığımızda biz Osmanlı arşivlerini ardına kadar açıktır. Bu dün açılmamıştır. Rahmetli Özal döneminde başlayan bir süreçtir. 20 yıldan beri bütün arşivler açıktır. Ben 38,5 yıl Dışişleri Bakanlığı bünyesinde görev yaptım. Ve Osmanlı arşivleri olsun bizim Paris, Londra Berlin arşivlerimiz olsun. Dışişleri Bakanlığı arşivlerimiz olsun bunların ne kadar hassasiyetle incelendiğini ve sonuçlarını yakinen bilen birisiyim. Dolayısıyla biz herhangi bir soykırım talimatına veya bir soykırım niyetine hiçbir yerde rastlamış değiliz. Onun için buna karşı çıkıyoruz. Türkiye Cumhuriyeti olsun Osmanlı tarihi olsun, utanacağımız hiçbir nokta olmadığı konusunda bütün Türk milleti vicdanen rahattır. Diyoruz ki tarihi olaylar siyasete alet edilmemeli. Siyasetçiler tarihi olaylarla ilgili karar veremezler.’‘

Euronews: ‘‘Bu noktada herhalde Avrupa Parlamentosu’nun aldığı karara atıfta bulunuyorsunuz ve diğer Avrupa parlamentolarına, Avusturya parlamentosuna.’‘

AB Bakanı Volkan Bozkır: ‘‘Avrupa Parlamentosu bir karar aldı. Daha önce de bir karar almıştı. Avrupa Parlamentosu’nun 1987 aldığı karardan sonra bu kararın çıkmasına vesile olan gruplar, bu konuya bir de hukuki veche katmak için Avrupa Adalet Divanı’na götürdü. ABAD’ın 2003 yılında çıkmış bir kararı var. Diyor ki siyasi kararlar hukuki sonuçlar doğurmazlar. Çok net bir karar.’‘

Euronews: ‘‘Konuşmanızın başında tarihçiler konusuna değindiniz. Türkiye’nin de temel tezi bu. Bu iş tarihçilere bırakılmalı. Fakat Ermenistan tarafında deniliyor ki bu iş tarihçilere bırakıldığında düzgün hareket edemezler. Hem Ermeni hem Türk tarihçiler devletlerinin güdümünde kalırlar. Bundan sonuç çıkmaz. Katılıyor musunuz bu görüşe?’‘

AB Bakanı Volkan Bozkır: ‘‘Bu tabi çok güzel bir söylem olmuş. Ermenistan’ın olaya yaklaşımının göstergesi. Biz tarihçilerimize baskı yapan bir ülke değiliz. Biz arşivlerimizi açtık. Kimseye de zorla gel bu arşive bak bir kanaat ver demiyoruz. Bizim dediğimiz başka bir şey. Biz diyoruz ki Osmanlı arşivleri açık. Dünyanın herhangi bir ülkesinden isteyen bir akademisyen, Kanadalı olsun İsviçreli olsun Alman olsun Ermeni olsun Amerikalı olsun gelip bizim arşivlerimize bakabilirler. Bakın Boston’da çok önemli bir arşiv olduğu söylenir. Boston’daki bu arşivler hala açık değil. Ermenistan kendi arşivlerini açmış değil. Türk akademisyenler gidip Ermenistan’daki arşivleri inceleyemiyorlar. Bu beyanatı yapan Ermenistan cumhurbaşkanı Ermeni akademisyenlerinin Osmanlı arşivlerini incelemesine izin vermiyor. Böyle bir durumla karşı karşıyayız. Dolayısıyla biz diyoruz ki isteyen akademisyen gelsin ve bir tarihçiler komisyonu kuralım. Tarihçiler bir karar versin. Ve Türkiye Cumhuriyeti olarak biz bu kararı kabul edeceğimizi cumhurbaşkanımızın, başbakanımızın bütün yetkililerimizin ağzından açıkladık. Ermenistan’la imzaladığımız bu protokollerin temel unsuru da bu tarihçiler komisyonuydu. Fakat tarihçiler komisyonunun hangi sonuca ulaşacağını Ermenistan ve Ermenistan diasporası biliyor. Bildiği için de sonradan bu vazgeçti.

Euronews: ‘‘2009’da protokoller imzalandı. Bir normalleşme süreci başlar gibi oldu ama Karabağ meselesi işin içine girdi. O denge sanki bozulma oldu. Normalleşme için ne gerekiyor?’‘

AB Bakanı Volkan Bozkır: ‘‘Öncelikle Ermenistan Türkiye üzerindeki bu hiçbir mesnedi olmayan tamamen hayale dayalı toprak talebinden vazgeçmelidir. İkinci adım olarak da protokollerde imzasını koyduğu bu 1915 olaylarını soykırım olarak nitelendirmek yerine onu bir tarihçiler komisyonuna havale edilmesini kabul etmelidir. Ermenistan’la bu protokollerin yürümesi ancak bu şekilde mümkün olabilecektir. Ama maalesef o fırsat şu anda kaçırılmış vaziyettedir. O günün şartlarında yürüme kabiliyeti olan protokoller belki bu gün yeniden gündeme gelse, siyasette olduğu gibi yeni gündeme geldiği şartlar içinde, yeni bazı eklemeler tabiatıyla olması mukarrer olacaktır. Ermenistan’ın gerçekten yıllardır işgal ettiği Azerbaycan’a ait topraklarla ilgili bir karar alması, bunları sahibine iade etmesi belki de yeni bir koşul olarak ortada olacaktır.’‘