İngiltere, işgücü piyasalarındaki uygulamalarından gurur mu duymalı yoksa çalışanların hak kayıplarına yol açan iş sözleşmeleri utanç vesilesi mi
İngiltere, işgücü piyasalarındaki uygulamalarından gurur mu duymalı yoksa çalışanların hak kayıplarına yol açan iş sözleşmeleri utanç vesilesi mi?
Liverpool’da bir bisküvi fabrikasında çalışan William ve arkadaşları, tartışmalı iş yasası yüzünden işlerine devam edip edemeyeceklerini asla bilmiyorlar.
“Sıfır Süreli İş Sözleşmesi” uyarınca, William, fabrikadaki işinde haftada 7 saat de çalışabilir 11 saat de. İşveren kendisini haftada sıfır saate de zorlayabilir.
Bir yarı zamanlı iş bulma iş bulma ajansı, çalışması için onu yıllardır aynı fabrikaya gönderiyor. Fakat William garantili, tam zamanlı iş istiyor. İşini kaybetme korkusu ile bizimle gerçek ismini saklayarak konuşuyor.
Yeni doğan kızıyla kendisinin geçimini sağlamakta zorlandığını söylüyor. Her gün, ajansından, ertesi gün mesaiye çağrıldığını bildiren telefon mesajını bekliyor. Bir gün hastalanırsa ne yapacağını da bilmiyor.
Aynı işi yapmama rağmen benden fazla kazananlarla yan yana çalışıyorum
William:“Hastalandığınız gün için ücret garantisi yok. Bu kadar basit. Kızım doğduğunda hakkım olan babalık ödeneği talep ettim. Bütün formları doldurup ajansa gittim. Sonra iki hafta izin aldım. Bankaya gittiğimde para yatmamıştı. Ajansa nedenini sorduğumda ödeneği hak etmediğimi, çünkü, şirkette 6 ayı doldurmadığımı söylediler. Ama orada 6 ayı doldurmuştum.”
Sıfır süreli sözleşmeler, sürekli iş sözleşmesi ile kazanılan hakları un ufak ediyor. Sports Direct gibi bazı zincir mağazalar, personelinin yüzde 90’ını aşırı esnek sözleşmelerle çalıştırıyor. Taraflar arasındaki ihtilaflar yüzünden mahkemeye intikal etmiş pek çok dosya bulunuyor. Ancak yarı zamanlı sözleşmeyle çalışanların mağduriyetleri bir türlü giderilemiyor.
William: “Aynı işi yapmama rağmen benden daha fazla kazananlarla yan yana çalışıyorum. Hatta bazen biz ajans kökenlilerin, tam zamanlı sözleşme umuduyla diğerlerinden daha fazla çalıştığımız da oluyor. Ama beyhude. Yeteri kadar haftalık mesai hakkım olacak mı, kiramı, faturalarımı, yeme içme masraflarımı ödeyebilecek miyim? Bunu asla bilemiyorum. Geçinemiyorum.”
- İşçiler eşit ücret, tatil ve sigorta gibi haklarından vazgeçmeye zorlanıyor*
Londra’ya gidiyoruz. Muhafazakarlar, övündükleri esnek işgücü piyasası sayesinde 2010 yılından bu yana 2 milyon istihdam yarattıklarını belirtirken, İşçi Partisi, uygulamayı sömürü olarak niteliyor ve kaldıracağını söylüyor.
Yarı zamanlı iş bulma ajansı, kanun dışılık iddialarını reddediyor. Ancak, bazı yasal boşlukları kullanan işverenler olduğunu kabul ediyor. İşçilerin eşit ücret, tatil ve sigorta gibi haklarından vazgeçmeye zorlandığını doğruluyor.
Adrian Gregory, Extraman İnsan Kaynakları:“Yasada reform yapılması gerekiyor. Ajanslar aracılığı ile suistimal ve üç kağıtçılık gittikçe yaygınlaşıyor. Her gün yüzbinlerce geçici işçi sahip olduğu hakkını kaybediyor. Geçici işçilere vergi indirimi avantajını vermek yerine ajanslar çoğunlukla ya da bazı durumlarda buna bir şekilde el koyuyorlar. Kötüye kullanılan bir vergilendirme ve ödeme yönetmelikleri var. Yanlış yönetilen bu düzenlemeler yüzünden hazinenin yıllık kaybı 1 milyon Sterlin civarında.
Kimine göre Londra’nın taşı toprağı hala altın
Nicola, gençler arasında işsizlik oranının yüksek olduğu İtalya’dan. İngiltere’deki sıfır süreli iş sözleşmesi, bir spor kulübünde barmen olarak çabucak iş bulmasını sağlamış.
Nicola Payo Fioretti: “İtalya ile karşılaştırdığımda Londra’da iş fırsatları tamamen farklı. İşinizi değiştirmek istediğinizde bunu yapmanız burada çok kolay. Bir hafta içinde başka bir iş bulabilirsiniz.”
Buna rağmen Nicola, 2 yıldır aynı kulüpte çalışıyor. Yaklaşan seçimleri İşçi Partisi kazanırsa, üç aylık çalışmanın ardından Nicola’nın sözleşmesi kalıcı olacak. İşçi Partisi sıfır süreli sözleşmenin yerine daha güvenli bir başka yasa öneriyor.
Nicola Payo Fioretti:“Şanslıyım çünkü haftada 40 saat çalışıyorum. Diğer taraftan sıfır süreli sözleşmem tatilleri ya da hasta olduğum günleri kapsamıyor. Eğer 2 hafta izin kullanırsam, 2 hafta boyunca işsizim demektir. Bu süre boyunca hiçbir gelirim olmayacak.”
Düşük gelirlileri Victoria döneminin sefalet günleri bekliyor
İngiltere Sanayi Konfederasyonu, Sıfır Saat Garantili Çalışma Haftası İş Sözleşmesi modelinin günah keçisi ilan edilmemesi gerektiğini ifade eden bir açıklama yaptı. Sendikalar ise İngiltere’de düşük ücretle çalışan alt sınıfların genişlediğini, Victoria döneminin tekrarının yaşanacağı bir sefalet döneminin kapıda olduğunu söylüyor.
Nicola Smith, Sendika Yöneticisi:“Bu sözleşme türü ile 700 bin kişi çalışıyor. Son yıllarda sıfır süreli sözleşme ile çalışanların sayısı çok hızlı artıyor. Yeni yaratılan işlerin, sadece düşük ücretli değil aynı zamanda gittikçe artan bir şekilde güvencesiz olmasından gerçekten endişeleniyoruz.”
Şehrin dışında Devon kasabasında, Cecily Blyther 7 yıldır öğretmen olarak çalışıyor. Dört işçiden birinin sıfır süreli sözleşmeyle çalıştığı eğitim sektöründeki emekçilerden biri de Cecily.
Yönetime, sürekli sözleşme için yalvarmış, cevap ise kocaman bir hayır olmuş.
Cecily Blyther: “Temmuz ayından Eylül ayına kadar kadar nasıl geçineceğim muamma. Son iki yıldır borçlanarak idare ediyorum, ve annem bana yardımcı oluyor. Eylül’ü görene kadar, bazı öğretmenler temizlik işlerinde, bazıları süpermarketlerde çalışıyor.
Jersey’de sol eğilimli Reform Jersey Partisi’nin kurucusu Geoff Southern sıfır süreli sözleşme ve uygulamaları ile resmen savaşıyor.
Geoff Southern:“Mevcut iş yasamız, sözleşmelerde, iş yerindeki gerçek koşulların tam anlamıyla yansıtılması gerektiğini söylüyor. Bu esasa göre düzenlenmiş. Problem, kontrolün sağlanamaması.Aracı ajans hizmetleri, yasanın etrafından dolaşmak için kullanılıyor.”
İşveren gözüyle durumun nasıl görüldüğü, bölgedeki birçok kafenin sahibi Gino Roselli’nin sözlerinden anlaşılıyor.
Bana kıdem tazminatıydı, doğum tazminatıyı bunlarla gelmesinler
Onun hayali, çalışma yasalarını çöp kutusuna fırlatmak. En fazla istediği ise kuralların olmadığı bir ‘işe kabul ve işten çıkarma’ düzenlemesi. “Ekonominin büyümesi için özgürlük gerekli, tamamen serbestlik olmalı.” diyor.
Gino Risoli: “Sıfır süreli iş sözleşmesi, kısa sürede ve çabuk biçimde yasaya çalım atmak isteyen bazı işverenlerin icadı. Böylece şirketlerinde verim alamadıklarını düşündükleri çalışanları 6 ay ya da 12 ay sonra işten çıkarabiliyorlar. Bana lütfen kıdem tazminatıydı doğum tazminatıyı bunlarla gelmesinler. Ben işletmeyim.
Zengin daha zengin fakir fakir daha zengin oluyor
Extraman insan Kaynakları firmasından Adrian Gregory, İngiltere’de ve Jersey’de zengin fakir uçurumunu azaltmak için yasal tedbirler alınabileceği görüşünde.
Adrian Gregory: “Bir hükümet komisyonu geçici çalışma sözleşmelerini çok sıkı denetlemeli. Bir hakem heyeti oluşturulmalı. Güçlü ve etkili yaptırımları olan bir kuruluş, bu sömürünün önüne geçmeli. Devletten sakınılan parayı da kurtarmalı. Eğer sömürülen işçilerden para kazanan bir işim olsaydı, gece uyuyamazdım, başka bir iş yapmayı tercih ederdim.”
İngiltere’de büyüme oranının başka çoğu başka ülkeden daha iyi ve işsizliğin düşük seviyede olduğuna şüphe yok. Ancak bir başka şüphesiz gerçek de zenginin daha zengin fakirin de daha fazla fakirleştiği.
Nicola Smith: ‘‘Yeni işler çoğunlukla düşük ücretli ve güvensiz’‘
Euronews, adaletsiz bulunan iş yasası ile ilgili Londra merkezli İşçi Sendikaları Birliği’nden Nicola Smith ile konuştu. Röportajın tamamını (İngilizce) buradan dinleyebilirsiniz.
Adrian Gregory: ‘‘Her ay yeni bir yöntem buluyorlar’‘
İnsan Kaynakları firması sahibi Adrian Gregory, işçilerin türlü hak gasplarına uğradıklarını, birçok haklarını kaybettiklerini, bunun için işverenlerin türlü taktikler geliştirdiklerini belirtiyor. Adrian Gregory ile röportajın tamamına da (İngilizce) bu linkten ulaşabilirsiniz.
Geoff Southern: ‘‘Ajans hizmetleri yasanın etrafından dolaşmak için kullanılıyor’‘
Euronews, Jersey’de Sıfır Süreli İş Sözleşmesi karşıtı kampanya yürüten solcu siyasetçi Geoff Southern ile de konuştu. Bu röportajın tamamı da (İngilizce) burada.
Gino Risoli: ‘‘Tüm çalışma yasaları çöpe gitmeli!’‘
Jerseyli girişimli Gino Risoli, işveren dünyasından yasa ile ilgili bir bakış açısını yansıtıyor, “Esneklik, özgürlüktür.” diyor. Risoli ile röportajımız da (İngilizce) bu linkte.