Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) önde gelen gazetelerinden Washington Post’un İran asıllı ABD vatandaşı muhabiri Jason Rezaian on aydır İran’da
REKLAMAmerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) önde gelen gazetelerinden Washington Post’un
İran asıllı ABD vatandaşı muhabiri Jason Rezaian on aydır İran’da tutuklu bulunuyor.
‘Casusluk yapmak’ ve ‘gizli bilgileri başkalarıyla paylaşmakla’ suçlanan gazetecenin duruşmasıysa bugün (26 Mayıs) kapalı kapılar ardında yapılan yapıldı.
Duruşmaya sadece avukatı Leila Ahsan alındı. Ahsan’ın aktardığı bilgiye göre Tahran muhabiri Rezaian, “düşman hükümetlerle işbirliği yapmak” ve “propaganda yapmak” suçlamalarıyla da karşı karşıya.
Washington Post Dış Siyaset editörü Douglas Jehl hedeflerinin başından beri Jason’un serbest bırakılması olduğunu belirterek “Bize yardımcı olabilecek herkesle işbirliği içerisinde olduk: hükümetler, özel elçiler ve başkaları. İran’da yaşanan durumun, bir gazetecinin 300 gündür tutuklu kalmasının saçma olduğunu duyurabilme umuduyla çalıştık” dedi.
Washington’daki İran üzerine uzman analistler, Rezaian davasının Tahran’da rakip gruplar arasında yoğun bir iktidar mücadelesinin işareti olarak yorumluyor. Rezaian’ın yakın arkadaşlarından National Iranian American Council uzmanlarından Reza Marashi’de aynı kanıda:
“Bu siyasi bir mücadele, hatta Tahran içerisinde siyasi bir savaş. İran’da bazı kesimler İran ve dış dünya arasında köprüler kurmaya çalışırken bazıları da bu köprüleri havaya uçurmak için uğraşıyor. Jason gibi masum insanlar da ortada kalıyor.
İran’daki siyasi savaşla alakası olmayan- daha doğrusu ABD ve İran ilişkileriyle ilgisi olmayan- İran asıllı Amerikan vatandaşı Jason gibi gazetecileri hedef alıyorlar. Iran’da yanlış kararlar alan azınlık gruplar Jason gibilerini kullanabilir.”
Euronews muhabiri Stefan Grobe Washington’dan aktarıyor:
“Hukuk sisteminin batılı uzmanlar tarafından “etkisiz ve yozlaşmış” olarak nitelendirilen bu ülkede, duruşmanın sonunda yargının alacağı karar hakkında tahmin yürütülemiyor. Şimdiye kadar bu dava İran’ın nükleer müzakereleri üzerinde bir etkiye neden olmadı. Ancak Jason Rezaian’a gelebilecek her türlü zarar küresel diplomatik atmosferi olumsuz yönde etkilenecektir.”
Jason's been in Iranian jail for 300+ days. See his bro's petition to free him: #FreeJasonhttps://t.co/wUY8KnPX0qpic.twitter.com/oFRMoR4fO0
— Change.org (@Change) 20 Mai 2015
İran’da duruşması 26 Mayıs’ta başlayacak Washington Post muhabiri Jason Rezaian’ın kardeşi Ali Rezaian ile Washington’da görüştük.
Stefan Grobe, Euronews:
Jason Rezaian’ın kardeşi Ali San Francisco’da yaşıyor. Ali, fikir ve düşüncelerinizi bizlerle paylaştığınız için teşekkürler. Yaşadığınız zorlu bu tecrübeyi hayal etmek bile güç. Sizin ve ailenizin son on ay içerisinde neler yaşadığını bizlere anlatır mısınız?
Ali Rezaian
“Tabii ki. Üzerinden uzun bir zaman geçti. İnanılmazdı. Sanırım hepimiz farklı şeyler yaşadık. Annem İstanbul’da yaşıyor. Sosyal medya üzerinden, telefondan veya farklı yerlerden onu, dünyanın her yerinde destekleyen ve seven bir arkadaş grubu ve müthiş bir ailesi var… Ama Jason için gerçekten endişeleniyor. İki yıl önce Jason ile beraber İran’da bir yıl yaşadı. Ülkenin kültür ve geleneklerini çok iyi biliyor, Jason’un da hiç böyle sorunları olmamıştı.
Ailenin diğer fertlerine gelince, İran’da da ailemiz var. Jason’un eşi de orada. Eşi 72 gün boyunca tutuklu kaldı ve kefaletle serbest bırakıldı. Ama o günden sonra da sorgu memurları tarafından bir çok kez çağrıldı. Nerede, hangi tarihte, ne yaptınız gibi sorular yöneltildi… Hapisten çıktıktan sonra üzerindeki baskı azalmadı. Ben bu durumun üzerinde çalışıyorum çünkü gerçekten hayatımı değiştirdi.”
Euronews:
Mahkeme hakkında ne zaman ve nasıl bilgi sahibi oldunuz?
Rezaian:
Duruşmanın hemen olacağını düşünüyorduk. Bir aydır bekliyorduk. Ama kesin değildi.
Geçen haftaya kadar – belkide on gün olmuştur- avukatımız hakim tarafından bilgilendirildiğinde duruşmanın önümüzdeki günlerde olabileceğini söylemiş. Ve sonrasında, geçtiğimiz hafta ortasında bu karar doğrulandı. Size söyleyebileceğim şu ki Jason tek bir hücrede tutulduğu için avukatıyla da görüştürülmüyor. Jason duruşmanın kararını basından öğrendi. Televizyondan duydu:” Jeson Rezaian’ın duruşması 26 Mayıs’ta yapılacak.” Orada bu tür şeyler böyle işliyor.
Euronews:
Amerikan hükümetinin rolünden bahsedelim. Başkan Obama’dan en aşağıdakilere kadar, konudan bize sıkça bahsedildi. Jason’u serbest bırakmak için atılan adımlar anlatıldı. Washington’un rolü hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce yeterli mi?
Rezaian:
Bildiğiniz gibi ben Jason’un kardeşiyim. Jason serbest bırakılmadıkça hiç bir adım yeterli sayılmaz. Siyaset yapmıyorum. Ama şunu söyleyebilirim. İran hükümeti Amerika Birleşik Devletleri ile müzakereleri zorlaştıracak bir tutum içerisine girdi. Ve bu bilinçli yapılıyor. Amerikan hükümeti desteğini başından beri esirgemedi. Asıl soru şu: Amerika orada olanlar hakkında nasıl bir güce sahip olabilir? Çünkü çifte vatandaşlığı olan birine sadece İran vatandaşıymış gibi davranarak uzun süreli tutukluluk kararı uyguluyor. Biz olanları anlamak için elimizden gelenin en iyisini yapmaya çalıştık. Onlarda bize durumu açıklamak için çaba gösterdiler. Hükümetle beraber iyi bir çalışma yürüttüğümüz kanısındayım.
Euronews:
Son sorum, olanlardan çıkaracağımız ders nedir?
REKLAMRezaian:
Bence çıkartılması gereken ders şu: kurulların olduğu bir yer orası… Kurallardan ve kanunlardan bahsediyorlar ama uygulamıyorlar. Kendi kanunlarına uymadıkları için hiç bir yüksek yetkili kurum tarafından da hesaba çekilmeyecekler. Uluslararası yükümlülüklerini ve imzaladıkları kanunları yerine getirmediklerinden dolayı cezalandırılmayacaklar.
ABD’de onlarca ve İran’da çalışan çok sayıda gazeteciyle görüştüm. Hiç birisi “Evet oraya gittim ve bir sorun yaşamadım” demedi. Hepsi bir şekilde polis tarafından sorgulanmış. Aralarında bazıları yol kenarında iki-üç hafta boyunca tutulmuş, kimileri otellerinde iki-üç gün boyunca esir edilmiş, bazıları bir hafta hapishanede tutulmuş.
Tek suçlarıysa gazeteci olmak ve oraya gönderilmek. Bu adamlar işlerini yapıyorlar. Akredistasyon aldıklarında ne yapacaklarını taahhüt etmişlerse onu yapıyorlar. Nerede ne zaman ne yapacaklarını söylemişlerse onu yapıyorlar. Ben tüm bu olanlardan bu dersi çıkardım.