Türkiye "Başkanlık Sistemi'ni" tartışıyor

REKLAM

Türkiye’de 7 Haziran’da yapılacak seçimlere günler kala Başkanlık sistemi herkes tarafından merak edilmeye başlandı.

Ülke halkı genel seçim sonuçlarının yanı sıra bir o kadar da Başkanlık sistemine geçilip geçilmeyeceğine odaklanmış durumda.

Cumhurbaşkanı Erdoğan seçimden Ak Parti’nin güçlü çıkması halinde başkanlık sistemine hemen geçileceğinin sinyalini vermişti.

Başkanlık Sistemi nedir ve neleri esas alır?

Euronews muhabiri Bora Bayraktar konuyu değerlendirmek üzere İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler öğretim üyesi Prof. Dr. Haluk Alkan ile görüştü:

Bora Bayraktar, euronews:
“ Türkiye’de 7 Haziran seçimlerinin en önemli tartışmalarından bir tanesi Başkanlık sistemi. Gerek sayın Cumhurbaşkanı gerek sayın Başbakan bu konuda bir ihtiyaç olduğunu söylüyor. Siz ne düşünüyorsunuz? Nerede tıkanıklık var? Bu talepler nereden kaynaklanıyor?

Prof. Dr. Haluk Alkan: “ Her şeyden önce bunun sistemsel bir sorun olduğunu söylememiz gerek. Aslında bizim 1961 Anayasası’ndan beri bir sistem sorunumuz var. Biz bugün parlamenter sistemden bir Başkanlık sistemine geçişi tartışmıyoruz aslında. Yani oturmuş bir parlamenter sistemimiz vardı. Bunu bazı kişilerin istekleri doğrultusunda başkanlık sistemine doğru dönüştüreceğiz şeklindeki bir yaklaşım bu noktada hatalı. Biz de hiç bir zaman parlamenter sistem tam anlamıyla kurumsallaşmadı. Bunun altını çizmek lazım. Özellikle 1982 Anayasası parlamenter sistemlerde alışık olmadığımız ölçüde Cumhurbaşkanı yetkilerini güçlendirdi ve halka hesap vermeyen bir cumhurbaşkanını sistem içinde bir orkestra şefi gibi vesayet ajanlarını kontrol eden gerektiğinde hükümete müdahale eden bir devlet figürü haline dönüştürdü. Böyle bir yapının parlamenter sistemin doğasına aykırı olduğunu hemen belirtmemiz gerek”

euronews:
“Bir de şu tartışma var: Türkiye’de sistemin otoriterleştirilebileceği, yargı, yasama ve yürütme arasında bu denge sisteminin bozulabileceği söyleniyor. Siz bunlara katılıyor musunuz? Böyle bir risk var mı?

Prof. Dr. Haluk Alkan:
“Türkiye’de başkanlık sistemine geçmekle otoritarizm olmaz. Uzun soluklu iktidarların diğer devlet organlarına nüfuz etmesi parlamenter sistemde de yarı başkanlık sistemde de başkanlık sisteminde de söz konusu. Siz 20 yıllık bir hükümetseniz parlamentoya hakimseniz yasalara, yargı atamalarına, her şeye, kontrol edebilecek bir hale geliyorsunuz. Bu her sistemin problemidir. Bu delegasyoncu demokrasi dediğimiz bir model, bir işleyiştir. Ama bu demokrasinin sorunudur. Başkanlık sisteminin ya da parlamenter sistemin bir sorunu değil. Halkın sürekli olarak belli siyasi düşünceye verdiği destek uzun sürede böyle bir sonuç doğurabilir. Ama demokratik dinamikler birlikte olduğu sürece bu tekrar restore edilebilir. Buna böyle bakmak lazım.”

ABD Başkanlık sistemi güçlü yasamaya dayanıyor. 1 Senatör yasa ya da atamayı engelleyebiliyor. Konu savunma da olsa! https://t.co/xpnRCsMuz6

— Selçuk R. Şirin (@SelcukRSirin) 1 Juin 2015