Türkiye’de halk, önümüzdeki dört yıl boyunca yönetimde söz sahibi olacak yeni meclis üyelerini seçmek üzere 7 Haziran’da sandık başına gitmeye
REKLAMTürkiye’de halk, önümüzdeki dört yıl boyunca yönetimde söz sahibi olacak yeni meclis üyelerini seçmek üzere 7 Haziran’da sandık başına gitmeye hazırlanıyor.
Bu genel seçimlerde bir ilk yaşanacak. Tam 13 yıldır ülkeyi yöneten ve liderini cumhurbaşkanı yapan Adalet ve Kalkınma Partisi (Ak Parti) ilk kez seçimlere Erdoğan’sız girecek.
Bir diğer taraftan ise daha önce sadece “Kürtlerin partisi” olarak anılan ve diğer partilerce şimdiye kadar pek de “sevilmeyen” Halkların Demokratik Partisi (HDP) seçimin kilit partisi konumunda.
Türk seçim sistemi nasıl işliyor?
Türkiye, yürütme organının yasama organının denetiminde olduğu gibi başbakanın yetkilerinin de devlet başkanına göre çok daha kapsamlı olduğu parlamenter sistem tarafından yönetiliyor. Bu sistemde cumhurbaşkanının rolü ise sembolik. Fakat 20 siyasi parti ve 150’den fazla bağımsız adayın parlamentoya girmek için yarışacağı pazar günü bu durum değişebilir. Elbette bu yarıştan sağ çıkmak o kadar kolay değil. Kamuoyu yoklamalarına göre sadece birkaç parti dünyanın en yükseği olan yüzde 10’luk seçim barajını aşabilecek.
Yüzde 10 barajı 12 Eylül’ün kötü miraslarından biri
1980 öncesi Türkiye’de uygulanan seçim sistemi barajsız “d’Hondt” idi. Fakat darbeden sonra kurulan ve neredeyse tüm üyeleri Milli Güvenlik Konseyi’nden kişiler olan Danışma Meclisi, yeni anayasanın yanı sıra seçim kanununa da el attı. Meclis, mevcut sisteme yüzde10 ulusal baraj eklemeyi uygun buldu. Buna itiraz eden üyeler olsa da azınlıkta kaldı.
İngiliz Guardian gazetesi, Türkiye içinde ve dışında oldukça eleştirilen seçim barajı için “dünyanın en adaletsiz seçim sistemi” ifadesini kullanmıştı.
Avrupa’da yüzde 5’in üstünde baraj yok
Belçika 5%
Bosna Hersek 3%
Bulgaristan 4%
Çek Cumhuriyeti 5%
Almanya 5%
Yunanistan 3%
İsrail 2%
İtalya %4
Norveç 4%
Romanya 5%
Rusya 5%
İsveç 4%
Ukrayna 5%
Seçimin öne çıkan partileri
Anketlere göre şimdilik sadece üç büyük parti meclisteki yerini garantiledi.
Bu partiler başta Başbakan Ahmet Davutoğlu liderliğindeki Ak Parti.
2002 milletvekili seçimlerinde yüzde 34,4 oranında oy alarak iktidar olan Ak Parti, 2004 yerel seçimlerinde oylarını yüzde 41,6’ya, 2007 milletvekili seçimlerinde ise yüzde 46,6’ya çıkarmıştı. Bu rakam 2009’daki yerel seçimlerde ise yüzde 38,80’de kaldı.
Türkiye’de yapılan son anketlerde 2015 seçimlerinde Ak Parti’nin oy oranı yüzde 40 civarında.
Anketlerden ikinci çıkan parti ise eski bürokrat Kemal Kılıçdaroğlu liderliğindeki Cumhuriyet Halk Partisi (CHP). Anket sonuçlarına göre bu seçimlerde CHP oylarında büyük bir patlama beklenmiyor. Anketler genel olarak CHP’nin oy oranını yüzde 30’larda gösteriyor.
Milliyetçi Halk Partisi’nin (MHP) oy oranı yüzde16’larda.
Seçimlerin büyük bilinmeyeni ise Demokratik Halk Partisi (HDP). Bazı anketlerde parti barajın altında kalırken çoğu ise ipi göğüsleyeceğini söylüyor.
Anketlerdeki gibi AK Parti yüzde 40’ın üzerinde oy alırsa ve HDP barajı geçerse 8 Haziran sabahı Türkiye koalisyona uyanmış olacak
REKLAMPeki HDP barajı geçemezse ne olur?
https://static.euronews.com/articles/307283/606×729_0406-melis.jpg”>
HDP, barajı aşarsa zaten parlamentoya milletvekili sokabilecek. Fakat barajı aşamazlarsa bu sefer Kürt seçmenin oyu büyük oranda AK Parti’ye yarayacak. Bu da iktidar partisinin olası anayasa değişikliği için yeterli sayıya sahip olmasını sağlayacak. Yani Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın parlamenter sistemden başkanlık sistemine geçiş planı yürürlüğe girmiş olacak.
Ak Parti 13 yıllık iktidarı boyunca ilk kez koalisyon ihtimaliyle karşı karşıya
HDP bunu net bir şekilde dile getirmese de, başkanlık sistemi için pazarlığa oturabileceği sinyalini veriyor. Peki ya pazarlığa oturamazlarsa, İşte sorun tam burada baş gösteriyor. Birçok uzman Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 367 milletvekilini arkasına alıp da, Kürtlerin istediği yerel yönetim ve yetki paylaşımı konusunda değişiklik yapmaması durumunda Kürtlerin sokağa ineceği görüşünde. Aynı zamanda partinin barajı aşamaması durumunda hali hazırda tıkanan barış sürecinin daha da çıkmaza gireceği tahmin ediliyor
REKLAM