İran’dan Lübnan’a, Bahreyn’den Yemen’e kadar geniş bir İslam coğrafyası protestolara ve şiddet eylemlerine sahne oldu. Tahran ve Riyad yönetimi
REKLAMİran’dan Lübnan’a, Bahreyn’den Yemen’e kadar geniş bir İslam coğrafyası protestolara ve şiddet eylemlerine sahne oldu.
Tahran ve Riyad yönetimi arasında uzun yıllardır gerginlik sürüyor. Ancak Şii din adamı Nemr Bakır En-Nemr’un cumartesi günü idam edilmesi, Sünni Şii ayrımını derinleştirirken çalkantılı bölge için tehlikeli bir dönüm noktası olabilir.
Suud hiçbir şiddet eylemini tasvip etmeyen Şeyh Nemr'i Düşüncelerinden dolayı 46 kişiyle birlikte idam etmiş. pic.twitter.com/yuBwd8HvON
— Orhan Göktaş (@orhangoktas) 2 Janvier 2016
Şiiler İslam dünyasının yüzde 10’nu oluşturuyor. İran en kalabalık Şii nüfusuna sahip ülke konumunda. Irak’ta da Şiiler çoğunluk durumunda, ayrıca Bahreyn, Kuveyt, Lübnan, Yemen ve Katar’da da önemli sayıda Şii bulunuyor.
Şeyh Nemr Bakır En-Nemr Suudi Kraliyet ailesinin görevden uzaklaşmasını istiyordu. Ancak Şii din adamı takipçilerini şiddet kullanmamaları için uyarmayı da unutmadı.
Nemr’in cezasının infaz edilmesi, bölgede artan İran etkisine ve içerideki Suudi muhaliflere karşı sembolik bir anlam taşıyor.
İran, Şii dünyasının lideri olarak görülüyor. Suudi Arabistan ise Mısır, Ürdün, Birleşik Arap Emirlikleri, Yemen ve Katar gibi ülkelerde çoğunlukta bulunan Sünniler için önemli bir güç durumunda.
Suudi Arabistan, Amerika Birleşik Devletleri’nin Ortadoğu’daki en yakın müttefiki. Riyad yönetimi bu konumuyla Amerika’dan askeri destek alırken, Washington’ın dış politikasını da etkiliyor.
İran’la 2015 yılında varılan nükleer anlaşma bölgedeki güç dengesini bozdu.
Riyad yönetimi, ambargonun kalkmasının ardından Tahran’ın elde edeceği milyar dolarları Şii milisleri desteklemek için kullanacağından endişe ediyor.
İran, geniş amaçlarını desteklemek için Sünni hükümetlerin başında bulunduğu ülkelerde karışıklık yaratarak istediği kadar silah almak için yeni kaynak bulmaya da çalışıyor.
Tahran yönetimi, hali hazırda Suriye’de Beşar Esad’a, Irak’ta ise Şii milislere askeri destek sağlıyor.
Yemenli Şii Husi milisler de sırtlarını Tahran’a dayamış durumda. Yemen, İran ile Suudi Arabistan arasında süren vekalet savaşının en yakın örneği.
Suudi Krallığı, hükümeti düşürmekle tehdit eden Şii Husilere karşı, yerel askeri koalisyonuna aktif destek veriyor.
Riyad yönetimi Suriye’de de, Amerika ve Türkiye ile beraber Esad yönetimine karşı mücadele eden muhaliflerin tarafında.
Ancak Suudiler IŞİD’e gizlice mali yardımda bulunmakla suçlanırken Şii din adamı Nemr Bakır’ın idam edilmesi bu soruları daha da çıkmaza sokabilir.
Şeyh Nemr İdamına tepki çığ gibi büyüyor. İran / Meşhed deki Suudi Arabistan konsolosluğu ateşe verilmek istenirken pic.twitter.com/aSHOXIl6kU
— Bakır-ul Ulum (@BakrulUlum) 2 Janvier 2016
Suudi Arabistan’ın idam ettiği Şeyh Nemr kimdir?
1959‘da, Suudi Arabistan’ın doğusundaki Bahreyn sınırına yakın konumda yer alan Katif kentinde doğdu.
Suudi ailesini eleştirdi ve ülkede seçim yapılması çağrısında bulundu.
“Allah yolunda cinayetin” teşvik edilmemesi gerektiğini söylüyordu.
2011’de tutuklanmadan önce BBC’ye konuşmuştu: “Otoriteye karşı, silahlar yerine kelimelerin konuşmasını destekliyorum. Kelimenin silahı kurşunlardan daha güçlüdür, çünkü otoriteler silahların savaşından kazanır” ifadelerini kullanmıştı. Buna rağmen, tutuklanmasının ardından Nemr’e “isyana teşvik“ suçlaması yöneltilmişti.
Filistin’i destekleyen ve Müslüman ülkelerin İsrail ve ABD’ye “bağımlı olmaması” gerektiğini savundu.