Batı yaptırımlarının kalkmasıyla İran ekonomisi yeniden ivme kazandı. İran’ın nükleer programı için yürütülen görüşmelerde anlaşma sağlanması üzerine
REKLAMBatı yaptırımlarının kalkmasıyla İran ekonomisi yeniden ivme kazandı.
İran’ın nükleer programı için yürütülen görüşmelerde anlaşma sağlanması üzerine 10 yıldır ertelenen yatırımların önü açıldı.
Airbus’a verilen 114 uçak siparişinin ardından İran’ın yabancı bankalardaki 100 milyar Dolarlık varlığı Avrupalı ülkelerin iştahını kabarttı.
Şaruk Sufipur İran’da teknoloji sektöründe faaliyet gösteren iş adamlarından. Sattığı ürünlerin büyük bir çoğuluğu Amerika Birleşik Devletleri’nden gelmesi nedeniyle yaptırımlarla alakalı çok sayıda sorunla karşılaşıyor. Şaruk teknoloji sektörünün yanı sıra restoran işletmeciliğine de büyük ilgi duyuyor. Onun bu alana ilgisi Tahran’ın en ünlü Amerikan tarzı burger ve farklı brunchların olduğu bir işletme açmaya itti. Ona geçtiğimiz yıllarda yaşanan krizde ne yaşadıklarını sorduk.
“Gıda sektöründe bir duraklanma yaşandı. Ne ilerleyebildik ne de geriledik. Ancak teknoloji sektöründe geçtiğimiz Mart ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 15 daha az faaliyet gösterdiğimizi fark ettik. Kendi teknoloji şirketimizdeyse sabit maliyetler var ama onları bile karşılayamadık. Bu başarısızlık anlamına geliyor.”
Şimdilerdeyse durum eskiye oranla biraz daha değişti. Ancak anlaşma öncesi yönetim anlaşma sonrası kadar önemliydi. Zira yaptırımların kalkmasıyla oluşan yeni durum ülke üretimini tehlikeye sokabilir. Şimdiye kadar yabancı şirketlerin rekabetiyle karşılaşmayan İran ürünlerinin kalitesi daha düşük olmakla birlikte daha da pahalıydı. Yaptırımların kalkmasıyla dış rekabetin ülkeye girmesi tüketiciye daha kaliteli ve daha ucuz ürün imkanı sunacak. Bu da İran üretim sektörünün tehlikeye girmesi anlamına geliyor.
İlginçtir nükleer anlaşmanın ardından Tahran çevresindeki çoğu reklam tabelası otomobil üreticilerine ayrıldı. Bunlar değişik şirketlerden, farklı marka ve çeşitli araçlar, bazıları nadir bulunan otomobillerden çoğunu bilmiyorum bile .”
Anlaşmanın hemen ardından ülkenin petrol ihracatı artmaya başladı. Tahran yönetimi petrol nakliye sistemlerini de bu sürede geliştirdi.
Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Fransa’yı ziyareti sırasında milyarlarca dolar değerinde 118 Air Bus uçağı sipariş etti. Aynı ziyarette Fransız Peugeot’nun yeni model araçları da İran’da üretmesi üzerinde anlaşıldı.
Alman Mercedes Benz de uzun bir sürenin ardından satış ofisinin kapılarını tekrar açtı. Yaptırımların ardından ülkeyi terk eden Batılı otomobil üreticileri daha kararlı bir şekilde geri dönüyor. Mercedes gibi, VolksWagen, Renault, Kia ve Toyota yeni yatırımlar peşinde.
“ Viyana anlaşmasının hemen ertesi günü birçok Avrupa ülkesinin İran’a gelmek için sıraya girdiğini görmek gurur verici. Bu olumlu sinyal mümkün olduğunca iyi benimsenmeli. Yatırım düşünenler plan yapmalı. İran için parlak bir gelecek görüyorum .”
İran 406 milyar Dolar gayri safi yurt içi hasıla ile Suudi Arabistan’ın ardından Ortadoğu’nun en büyük ikinci ülkesi. 80 milyonluk nüfusu bulunan İran, Mısır’ın ardından bölgenin ikinci en kalabalık ülkesi konumunda. IMF’de gelecek iki yılda İran’ın yüzde 4 ile 5.5 arasında büyüyeceğini tahmin ediyor.
“ Tahran’ın batısında ölçü olarak Ortaduğu’nun en büyük alışveriş merkezinin inşaatının devam ettiğini biliyorum. Bu da İran’a yatırım yapmayı düşünenlere ülkenin ekonomik şartlarının kesinlikle ileri doğru gittiğini gösteriyor .”
Geçtiğimiz yıllarda yaptırımlarla derin zarar gören İran endüstrisinin konumu anlaşmanın uygulanması ile güçlenecek. Bununla birlikte eski ekonomik sorunlar anlaşmanın olumlu havasını etkileyecek.
Euronews muhabiri Javad Montazeri Tahran’dan aktarıyor: “İran halkı ve iş adamları nükleer anlaşma ve uygulamaya konulması hakkında mutlular. Ancak şu anda gözler ekonomik kalkınma ve Ruhani’nin İran’da siyasi ve ekonomik reformların uygulanmaya konması hakkında vermiş olduğu sözlere çevrilmiş durumda .