Çernobil ve Fukushima: Aynı felaket, farklı sorunlar

REKLAM

Çernobil ve Fukushima nükleer felaketlerini kıyaslarsak, arada mesafe olarak 8.000 kilometre ve zaman olarak 25 yıl fark var. Ukrayna ve Japonya’da yaşanan bu korkunç iki olay arasında büyük farklar olduğu kesin… Peki tam olarak anlayamadığımız ve satır aralarında kalan nüanslar ve benzerlikler nedir?

Her iki nükleer santral de 70’li yıllarda açıldı. Fukushima 1971’de ve Çernobil de 1977 yılında. Japonya’daki santral tam 40 yıl faaliyet gösterirken Ukrayna’daki santralin ömrü sadece dokuz yıl sürdü. Kaza yaşandığı anda Fukushima’da altı reaktör çalışırken Çernobil’de ise dört reaktör faal durumdaydı.

Kesennumma

Sebepler

Her iki kazada da inşaat hatası ve ihmalkarlık üzerinde duruldu.

• Çernobil rektörü 26 Nisan 1986 tarihinde patladı. Santral çalışanları bu olay olduğu zaman bir deney üzerinde çalışıyordu.

Çernobil’de görevlilerin yaptığı deney bu felakete neden olan en büyük etken olarak düşünülüyordu. Ancak Atom Enerji Ajansı (IAEA) yetkilileri yaptığı araştırmadan sonra gerçeği açıklığa kavuşturdu.

Ancak RBMK (Yüksek güç kanallı reaktör tipi) reaktörünün yapımında bulunan hata, daha sonra bu kazadaki en büyük etken olarak kabul edildi. Bu rektörü yapan yetkililer, bu kadar çok hatanın aynı anda ve üst üste gelebileceğini hesaba katmadılar. Bu sebeple koruma kalkanı bu olaylar üst üste geldiği için devreye giremedi. Ancak tüm bu hatalar silsilesi 26 Nisan gecesi yaşandı.

• Fukushima nükleer felaketi ise 11 Mart 2011 tarihinde meydana gelen deprem ve sonrasında yaşanan tsunami sonrası tetiklendi. Tsunami’nin yaşanması olası bir tehlikeydi ancak bu durumda pek fazla önemsenmedi. Mart 2011’deki deprem güç şebekesini ve yedek jeneratörleri devre dışı bıraktı ve rektörler gerektiği kadar soğutulamadı.

Iwaki, Japan

Sızıntı

Hem Çernobil hem de Fukushima , Uluslararası Nükleer Radyoloji (IAEA) kriterlerine göre yedinci seviye, yani derecesi en yüksek nükleer felaket olarak değerlendirildi.

• Konumundan dolayı Çernobil nükleer felaketinin etkileri Ukrayna’ya komşu olan , Belarus, Rusya (eski Sovyetler Birliği ülkeleri) gibi ülkeleri de etkiledi. Hatta bu etkiler Portekiz hariç bir şekilde diğer Avrupa ülkelerinde de görüldü.

• Fukushima konumundan dolayı okyanusa sızmaya devam ediyor. Zira Pasifik Okyanusu’nda yapılan araştırmalarda radyonüklid madde bulundu. Ancak bu sıtıntının diğer ülkelere yayılması çok az bir ihtimal.

Euronews muhabiri Chris Cummins olayın üçüncü yıl dönümünde bölgeyi ziyaret etti.

Hükumetlerin tepkileri

• Sovyetler Birliği olayı saklamaya çalıştı. Ancak olaydan iki gün sonra İsveçli santral alıcıları radyasyon oranının ani bir şekilde arttığına dair sinyaller verince olay gün yüzüne çıktı. Ancak daha sonra da olayın ciddiyeti gizlenmeye çalışılarak, milyonlarca insanın hayatı tehlikeye atıldı.

• Japonya, Çernobil’de yaşanan olaydan pek de iyi bir ders çıkardığı söylenemez. Patlama olduktan sonra hızlı bir şekilde bölge tahliye edilse de, Japonya hükumetinin reaktörlerden birinin eridiğini kabul etmesi tam 2.5 aylarını aldı.

Peki sonra ne oldu?

Felaketin yaşandığı bu iki bölgeyle dış dünya arasında belirli bir mesafe bulunuyor. Çernobil’de 30 km ve Fukushima’da 20 km. Ayrıca 10 km daha bir değişim payı bulunuyor.

Her iki felakette de yaklaşık aynı sayıda insan evlerini tahliye etti. Japonya’da 300 bin kişi ve Ukrayna, Belarus ve Rusya 350 bin kişi 1986 ve daha sonraki yıllarda bölgeyi terk etmek zorunda kaldı.

Aradan beş sene geçmesine rağmen Fukushima yaşadıkları yeri terk eden birçok kişi hala geçici konutlarda kalıyor. Bu insanlar dış bölgede kalan eski oturdukları evlerini beş saat süreyle ziyaret etme hakkına sahipler.

30 sene boyunca yaklaşık bin 200 Ukraynalı dış bölgede kalan evlerine geri döndü. Ancak bu aslında yasal değil. Geri dönenlerin çoğunu yaşlı insanlar oluşturuyor.