REKLAMRusya ile Avrupa ve ABD arasındaki mücadele, Avrupa’da Ukrayna’nın ardından Baltık ülkelerinde de kendini gösteriyor. Rusya, Baltıklarda kendisinin söz sahibi olduğunu göstermek için sürekli hava sahası ihlali yaparken, NATO da Rus jetlerine karşı uçaklarını havalandırıyor. Rusya ve Batı arasındaki güç mücadelesinin, temmuz ayında yapılacak NATO Zirvesi’nde alınacak olası kararlarla kendini daha da hissettirmesi bekleniyor.
Uluslararası sınırları ve güvenlik sistemini askeri gücüyle bozmaya devam eden Rusya, Gürcistan ve Ukrayna’dan sonra gözlerini Baltık ülkelerine çevirdi. Son yıllarda Litvanya, Letonya ve Estonya’nın hava sahasını sık sık ihlal eden, Baltık Denizi’nde ABD destroyeri ve uçaklarına tacizde bulunan Rusya, Batı’ya “bölgenin hakimi benim, buraya yaklaşma” sinyali gönderiyor.
Rusya’nın ihlalleri
Giderek artan ihlal ve tacizler Rusya’nın kışkırtıcı politikasını da gözler önüne seriyor. 2016 Ocak ayından bu yana Rusya’nın Baltık Denizi üzerindeki uluslararası güvenliği bozan eylemleri şu şekilde kayda geçti:
28 Mart: Rus savaş uçağı An-26, Finlandiya Körfezi’nde Estonya’nın Vaindloo Adası civarlarında Estonya hava sahasını ihlal etti. Bu gelişme üzerine, Estonya, Rusya’ya protesto notası verdi.
12 Nisan: Litvanya’nın hava sahasını ihlal eden 3 Rus helikopteri, Kaliningrad eyaletinden Litvanya’nın Lazdijai bölgesindeki askeri bölgeye yakın yere uçarak geri döndü. Alçak uçuş yaptıkları için radarlara yakalanmayan helikopterler, sınır muhafızları tarafından tespit edildi.
13 Nisan: Rus uçakları, Baltık Denizi’nde uluslararası sularda seyreden Amerikan USS Donald Cook destroyer gemisinin üzerinde tehlikeli şekilde defalarca alçak uçuş yaptı. ABD, Rusya’yı kınadı.
19 Nisan: Rus savaş uçağı An-72, Finlandiya Körfezi’nde Estonya’nın Vaindloo Adası yakınlarında Estonya hava sahasını ihlal etti. Defalarca diplomatik uyarıda bulunan Estonya, Rusya’ya yine nota verdi.
21 Nisan: Baltık Denizi’nde bir SU-27 Rus uçağı, ABD’ye ait Boeing RC-133 casus uçağına tehlikeli şekilde yakınlaştı.
29 Nisan: Baltık Denizi’nde uluslararası sularda rutin rotasında seyreden bir Amerikan RC-135 uçağı, Rus SU-27 savaş uçağı tarafından taciz edildi.
NATO uçakları Rusya’ya karşı geçen sene 160 kez havalandı
Rus uçaklarının sınır ihlalleri ve taciz olaylar karşısında NATO jetleri, 2015’te rekor düzeyde havalandı. NATO’nun Hava Polis Misyonu görevini yapan savaş uçakları, Rus savaş uçaklarını belirlemek için Baltık Denizi üzerinde 2015’te 160’ın üzerinde uçuş gerçekleştirdi.
Baltık ülkelerinin hava sahasını koruyan NATO jetlerinin giderek artan ölçüde havalanması kayıtlara yansıdı. NATO uçuşları, 2010’da 4, 2011’de 37, 2012’de 44, 2013’te 47 ve 2014’te 140 kez olarak gerçekleşti.
“Putin’in riskli pokeri”
Litvanya’nın 1990’da Sovyetlerden bağımsızlığını geri aldıktan sonraki ilk Cumhurbaşkanı Vytautas Landsbergis’e göre, Baltık Denizi’nde yaşananlar, “Putin’in riskli pokeri”. Landsbergis, bunu da Rusya’nın çok daha ciddi bir şekilde NATO veya ABD ile karşı karşıya kalma ihtimaline bağlıyor.
AA muhabirine konuşan Landsbergis, Rusya ile sınırı bulunan Baltık ülkelerinin güvenliğinin garantiye alınmasını ve tehdide maruz kalmamasını isteyen Avrupa ile ABD’nin attığı ve atacağı adımların önemine işaret etti. Avrupa ve ABD’nin, Baltık Denizi’nde yaşananlar karşısında Rusya’nın kışkırtıcı adımlarına daha ciddi tepki göstermesini savunan Landsbergis, NATO’nun Rusya’ya yeterli yanıt verdiğini düşüncesinde. Landsbergis, AB’nin ise Rus tacizine istenen seviyede karşılık vermediğini söyledi.
“NATO ülkeleri askeri güçlerini artırmalı”
REKLAMLitvanya kamu televizyonu LRT’nin haber portalı editörü ve siyaset uzmanı Vladimiras Laucius ise NATO’nun tepkisini “sakin” buluyor. İttifakın Baltık ülkelerindeki askeri varlığının yetersiz olduğunu kaydeden Laucius, “Sadece büyük değil tüm NATO üye ülkeleri, askeri gücünü hızlı şekilde artırmalı. Askeri harcamalar artırılıyor ancak büyük miktarlarda yapılmıyor. Örneğin, Almanya’nın asker sayısı 7 bin olacak. Ülkenin nüfusunu göz önüne alırsak bu sayının çok düşük olduğunu anlarız” dedi.
“Avrupa, Ukrayna’daki durumu etkileyecek bir konumda değil”
Litvanya’nın NATO’nun bir parçası olarak kendini daha güvende hissettiğini belirten Laucius, yine de son yıllarda Rus ordusunun büyümesine dair endişesini dile getirdi. NATO üyesi ülkelerin, Doğu Avrupa ve Ukrayna’ya müdahale edemediğinin altını çizen Laucius, “ABD’nin Ukrayna sorununu çözmesine motivasyonu yetmiyor. Bunu öncelikle yapacak olan Avrupa’dır. O da durumu etkiyecek bir konumda değil” ifadesini kullandı.
Gözler Varşova zirvesinde
Baltık ülkeleri, ABD’nin geçen sene Orta ve Doğu Avrupa’ya 250 tank ve 750 asker konuşlandırmasını yeterli bulmadı. Daha fazla destek isteyen ülkeler, gözlerini 8-9 Temmuz’da Polonya’nın başkenti Varşova’da yapılacak NATO Zirvesi’ne çevirmiş durumda. Zirvede, Baltık ülkelerinin güvenlik kaygılarından dolayı 4 bin asker ve ağır silahın daha yerleştirilmesi kararının onaylanması bekleniyor.
REKLAMRusya ise bunun gerçekleşmemesi için caydırıcı adımlar atıyor. Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, NATO’nun Rus sınırları yakınındaki askeri varlığını artırması nedeniyle bölgede 10 bin asker kapasiteli 3 birlik oluşturma kararı aldıklarını açıkladı.
Rusya’ya karşı daha etkili tedbir beklentisi
Ukrayna’nın 2014’te yaptığı Rusya’ya karşı savunma çağrılarına fazla kulak vermeyen Batı, 1989-1991 yıllar arasında SSCB’den ayrılmak isteyen Litvanya, Letonya ve Estonya’nın çabalarına benzer şekilde kayıtsız kalmıştı.
Rusya’yı Sovyetler Birliği’nin hukuki, siyasi varisi gibi gören Litvanyalı siyasi uzmanlar, Batı’nın Baltık ülkelerinin kaygılarını tam anlamadığını düşünüyor. Ancak Baltık Denizi’nde yaşanan olaylarla tehdidi hisseden NATO, ABD ve Avrupa’nın bir politika değişikliğine giderek Rusya’ya karşı daha etkili tedbirler alacağı öngörülüyor.