Muharrem ayı nedir?
Muharrem ayı nedir?
REKLAMMuharrem Hicri takvime göre yılın birinci ayıdır. Muharrem Arapça bir kelime olup, kelime kökü itibarıyla ‘haram’dan türemiştir. Sözcük karşılığı, haram olan, yasaklanan anlamındadır. Araplar, İslamiyet öncesi dönemde (Cahiliye döneminde) dahi, kabile yaşantısının bencilliklerinden kaçınarak, Arabi ilk ay olan ‘muharrem’ ayında birbirlerine savaş açmak gibi ‘yasaklanan’ fiillerden kaçınıp ve uzaklaşırlarmış.
Bunun yanında Hicri takvime göre Ramazan ayından sonra en mübarek ay olarak Muharrem ayı gelmektedir. Ancak Müslümanların yaşadığı batılı ülkelerde Muharrem ayında Müslüman öğrencilere tatil izni verilmemektedir.
Hicri takvim tam olarak nedir?
Hicri takvim toplam 12 aydan oluşur. Ancak Güneş yerine Ay’ın hareketlerine göre temellendirildiği için günümüzde kullanılan Miladi takvimden 10-11 gün kadar kısadır. Bu sebeple Ramazan ayı örneğin 2016 senesinde 10 Haziran’da başladıysa, 2017 senesinde 1 Haziran ya da 31 Mayıs tarihinde başlar.
Hicri Takvime göre günler ‘gün batımı’ başlar. Miladi takvime göre cuma günü sonrası cuma gecesi olurken, Hicri takvime göre cuma gecesi önce gelir ve sonra gündüz olur. Bu sebeple Perşembe geceleri aslında Hicri takvime göre Cuma gecesidir.
Roş Aşana ayı nedir?
Roş Aşana İbranice yılbaşı anlamına gelir. Yahudi takvimine göre yılbaşıdır. Dünya’nın her yerindeki Museviler tarafından bayram olarak kutlanır. İki gün süren bayram boyunca ailece yemek yeme ve ballı elma veya elma reçeli yeme adetleri vardır. Sinagog’da bayram’ın ikinci sabahı, senenin iyi geçmesini dilemenin sembolü olarak koç boynuzundan yapılan ‘Şofar’ adlı koç boynuzundan yapılan bir çalgı çalınır. Roş Aşana’nın kutlandığı gün boyunca Yahudilerin haftalık tatil günü olan Şabat günü yani cumartesi günü olan yasaklar geçerlidir.
Tişri ayının 10. günü ‘Yom Kipur’ yani kefaret günü anlamına gelir ve Yahudiler için yılın en kutsal ve dini ağırlığa sahip günüdür. Günün ana temaları kefaret ve tövbedir. Yahudiler genel olarak bu günü 25 saatlik bir oruç ve yoğun olarak dualarla günü büyük kısmını sinagogda geçirirler.
Muharrem ayı nasıl kutlanır
Muharrem ayı Müslümanlar için mübarek bir aydır. Bu ayın başında ortasında ve sonunda oruç tutmanın büyük sevabı olduğu söylenir. Bununla ilgili bazı hadisler vardır. Ayrıca bu ayın 10. gününde ‘Aşure’ tatlısı pişirilir. Aşure Arapça ‘onuncu’ demektir. Bu gün Müslümanlar bu tatlıyı pişirerek komşular arasında, cami çıkışlarında ve bazı dini etkinlikler sonrası dağıtırlar. Aşure batılı dillerde kelime anlamıyla ‘Nuh’un tatlısı’ olarak bilinir. Hz. Nuh büyük tufandan sonra, gemide kalan bütün yiyecekleri bir araya getirerek bu tatlıyı pişirmiştir. Aşurenin içerisinde genel itibariyle buğday, nohut, fasulye, pirinç gibi bakliyatlar incir, üzüm, kayısı gibi meyveler ve ayrıca fındık ile ceviz gibi kuruyemişler kullanılır. Aşure’nin üzeri günümüzde nar taneleriyle süslenir.
Roş Aşana ayı nasıl kutlanır?
Yahudilikte, Roş Aşana en önemli yargı günüdür. Talmud’a göre, Roş Aşana’da üç adet hesap kitabı açılır. Bu üç kitapta, kötünün, doğrunun ve aradakilerin kaderleri kaydedilir. Bu ayda koç boynuzundan yapılan Şofar denilen bir boru üflenir.
Babil ve Kudüs Talmud’larında var olan, Roş Aşana’daki ayinlerle ilgili kanunları içeren Mişna gibi Rabinik literatüründe, Şofar’ın kullanılışı ve formu üzerine kanunlar anlatılır.
Şofar, uzun, kısa ve kesik ve kuvvetli şekilde üflenir ve aşağıdaki seriyle takip edilir:
Neden aynı gün kutlanıyorlar?
Arabi Hicri takvim ile Yahudi takvimi Gregoryan Miladi takvimin aksine Güneş değil Ay temellidir. Bu sebeple her sene günümüzde kullanılan Miladi takvime göre günler 10-11 kadar geriye gider.
İbranicedeki Roş Aşana, köken olarak Arapça ‘Ras as-Sanah’ olan, İslami yeni yılla alakalıdır. Bu iki dinin gelenek ve dillerinin benzerliği, aynı kültür ve atalara sahip olmasından dolayıdır. Arapça ve İbranice, Sami dilleri grubundadır ve sağdan sola yazılırlar. Sami dillerinde sesli harfler yazılmaz. Ancak harflerin etrafına konan hareke denen işaretler bu sessiz harflerin hangi ünlüyle okunacağını gösterir.
Musevilik ve İslam dinleri ibadet, dil, kültür ve gelenek yönleriyle birbirine çok benzemektedir.
Yahudi Takvimi
İbrani takvimi Ay’ın hareketlerine göre düzenlenir ve 29 ya da 30 gün sürer. Ayların isimleri kısaca şöyle:
1-Tişri (resmi açıdan ilk ay)
2-Heşvan
3-Kislev
4-Tevet
5-Şevat
6-Adar
VeAdar (Artık ay)
7-Nisan (dini açıdan ilk ay)
8-İyar
9-Sivan
10-Tamuz
11-Av
12- İlul
Müslümanların kullandığı Hicri Takvim
1- Muharrem (Haram (mübarek) kılınmış) Günah işlemenin yasaklanmış olduğu mübarek ayların ilkidir
2- Safer (Boş manasında) Gıda veya savaş için yola çıkılan ve evlerin boş bırakıldığı ay idi
.3- Rebiülevvel (İlk bahar) İsmi baharda verildiği için
4- Rebiülahir (Son bahar)
5- Cemaziyelevvel (İlk çorak toprak ya da ilk don) Yazın ismi verildiği için veya kışın su donduğu için
6- Cemaziyelahir (Son çorak toprak ya da son don)
7- Recep (Saygı, onur) Mübarek ayların ikincisidir
8- Şaban (Dağılmış, yayılmış) Su bulmak için dağılınan aydır
9- Ramazan (Yanma, sıcak olma) Oruç ayı, en saygın ve değerli kabul edilen aydır
10- Şevval (Yükselmiş) Gebe dişi develer kuyruklarını kaldırır
11- Zilkade (Barışa sahiplik eden) Üçüncü mübarek aydır
12- Zilhicce (Hacca sahiplik eden) Kurban ibadeti de bu ayda yapılır.