Savaş öncesi dünyanın dört bir yanından insanlar, akın akın Ortadoğu’nun en güzel ve tarihi mekanlarına sahip Halep’i ziyaret ederdi.
REKLAMSavaş öncesi dünyanın dört bir yanından insanlar, akın akın Ortadoğu’nun en güzel ve tarihi mekanlarına sahip Halep’i ziyaret ederdi.
Ancak son dört yılda Halep’in Eski Kent bölgesi, Halep Kalesi ve daha nice tarihi mekan, Suriye ordusu ve destekçileri ile silahlı muhaliflerin çatışmalarına tanıklık etti.
Şimdilerde çatışmaların durması ile savaşın bu kadim kente verdiği zararın boyutu daha belirgin şekilde gün yüzüne çıktı.
Müttefiklerinin de desteği ile hızlı bir ilerleme kaydeden Suriye ordusunun burayı tekrar ele geçirmesi, ateşkes ve muhalif savaşçılarla birlikte sivillerin tahliyelerini beraberinde getirdi.
Kent artık Şam yönetiminin kontrolüne geçmiş durumda.
Yan yana duran fotoğraflarda, Emevi Camii’nin savaş öncesi (solda) ve savaş sonrası (sağda) hali görülüyor. REUTERS/Khalil Ashawi (right)/Omar Sanadiki
Reuters tarafından savaş öncesi ve sonrası çekilen fotoğraflar, yıllarca süren hava saldırıları, bombardıman, sokak savaşları ve yangınların kenti nasıl yaralandığını net bir şekilde ortaya koyuyor.
Birleşmiş Milletler tarafından Dünya Mirası Listesi’ne alınan Halep’in kaderi, kent sakinleri, arkeologlar, tarihçiler ve hatta ziyaretçiler için de büyük bir hüzün kaynağı da oldu.
Yan yana duran fotoğraflarda, Emevi Camii’nin henüz olmamış hali (2009) ve tahrip olduktan sonraki hali görülüyor. REUTERS/Omar Sanadiki
Avukat Abdurrahman Berry, “Şu anda kalenin tam girişindeyiz. Bu sokaklar çok tanıdık. Okulum buraya çok yakındı. Şimdi sadece bir kısmı kalmış. Harabeye döndü, çocukluk anılarımı da yok etti” ifadelerini kullandı.
Dünyanın en geniş ve en eski çarşılarından biri olarak kabul edilen Halep Çarşısı ya da diğer adıyla Souk da 2012 ve 2013 yıllarındaki çatışmalarda harabeye döndü.
11’inci yüzyıldan kalma Emevi Camii’nin minaresi de çatışmalar sırasında düzenlenen bombardımanda yıkıldı.
Suriye ordusuna bağlı askerlerin, gazetecileri Eski Kent ve Emevi Camii’ne götürdüğünde, sokakların yanmış ve kurşun izlerinden dolayı delik deşik olmuş duvarları göze çarptı.
Yan yana duran fotoğraflarda, Halep’teki Eski Kentin savaş öncesi ve sonrasındaki hali görülüyor. REUTERS/Omar Sanadiki
Emevi Camii iç savaş sırasında en çok zarar gören mekanlardan biri oldu, yakıldı ve yıkıldı.
Bir zamanlar göz kamaştıran taştan Minaresi doğrudan, kasıtlı hedef alındıktan sonra yıkılmış bir halde moloz yığını olarak bir kenarda duruyor. Ancak caminin tabanının çok zarar almadığı gözden kaçmıyor.
Yan yana duran fotoğraflar, Eski Kent’te bulunan Al Zarab çarşısına girişin savaştan önceki (2008) ve sonraki (2016) halini gösteriyor. REUTERS/Omar Sanadiki
Fotoğraflarda Eski Kent bölgesinde yer alan El Şibani okul binasının savaş öncesi (2008) ve savaş sonrası (2016) hali görülüyor. REUTERS/Omar Sanadiki
REKLAMFotoğraflarda Halep’in Eski Kent bölgesindeki El Şibani okulunun avlusunun savaştan önceki (2009) ve sonraki (2016) hali görülüyor. REUTERS/Omar Sanadiki
Emevi Camii’nin savaştan önceki (2009) ve savaştan sonraki tahrip edilmiş hali (2016) görülüyor. REUTERS/Omar Sanadiki
Fotoğraflarda, Halep’in Eski Kent bölgesinde yer alan El Nahasin Hamamı’nın savaştan önceki (2010) ve savaştan sonraki (2016) yıkılmış hali görülüyor. REUTERS/(right)Khalil Ashawi/Omar Sanadiki
Fotoğraflarda, Halep’in Eski Kent bölgesinde bulunan tarihi kalenin savaştan önceki (2010) ve savaştan sonraki hali (2016) görülüyor. REUTERS/Sandra Auger (left)/Omar Sanadiki
Fotoğraflarda Suriye’nin en büyük alışveriş merkezlerinden biri olan Şahba alışveriş merkezinin savaştan önceki ve savaş sırasında yıkılmış hali görülüyor. REUTERS/Khalil Ashawi (solda)/Abdalrhman Ismail
REKLAMSavaş sırasında Ortaçağ‘dan kalma camiler, ticaret merkezleri de yıkıldı. Keza Halep’in dini hoşgörüsünün simgelerinden biri olan El Şibani kilise okulu ve 13’üncü yüzyıldan kalma Nahasin Hamamı gibi birçok tarihi mekan da ağır yara aldı.
Binlerce yıllık geçmişe sahip, dünyanın en eski yerleşim alanlarından biri olan Halep’te yaşanan savaşta taş üstünde taş kalmadı.
Bir zamanlar Suriye’nin ve Ortadoğu’nun en görkemli şehirlerinden biri olan Halep, şimdilerde hayalet kente döndü.
Halep, bir Haleplinin dediği gibi, “Halep’in güzelliği artık hatıralarımızda ve fotoğraflarda yaşayacak. Bir daha asla eskisi gibi olmayacak”