Finlandiya’nın ardından İskoçya da istihdam durumuna ya da maaşlarına bakılmaksızın vatandaşlarına aylık sabit gelir ödenmesini içeren Evrensel Temel Gelir (ETG) sistemine geçmeye…
REKLAMFinlandiya’nın ardından İskoçya da istihdam durumuna ya da maaşlarına bakılmaksızın vatandaşlarına aylık sabit gelir ödenmesini içeren Evrensel Temel Gelir (ETG) sistemine geçmeye hazırlanıyor.
Vatandaşlık maaşı olarak da isimlendirebileceğimiz bir sosyal güvenlik kuramı olan Evrensel Temel Gelir bir devletin tüm vatandaşlarına diğer gelirlerinden ya da servetlerinden bağımsız olarak toplumun bir bireyi olmaları nedeniyle düzenli bir gelir sağlaması olarak tanımlanabilir.
Maaşlardan veya işletmelerden kazanılan paralar kademeli olarak vergilendirilir. ETG’nin destekçileri, bireylerin gelir kaygısı olmadan bilgileri doğrultusunda bir işletme açma esnekliğini getirebileceğini ve devamında da kendilerini geliştirme olanağını sunacağını savunuyor. Aynı zamanda yardım bağımlılığını ve gelir eşitsizliğini azaltmanın bir aracı olarak görüyor.
Finlandiya bir adım önde gidiyor
İskoçya yönetimi 2017 yılı içinde hayata geçirilecek pilot uygulamalar için çalışmalarını sürdürüyor. Finlandiya ise bunun bir adım daha önüne geçmiş durumda. Amerika Birleşik Devletleri’nden Hindistan’a kadar 1970’li yıllardan bu yana yapılan küçük ölçekli denemelere rağmen Finlandiya sistemi bu kadar büyük bir ölçekte uygulayacak ilk ülke olacak. Pilot uygulamaya göre yaşları 25 ile 85 arasında değişen 2 bin işsiz Finlandiyalıya diğer yardım paralarının yerine 560 Euro maaş ödenecek. Bu kişiler bir iş dahi bulsalar maaşlarını almaya devam edecekler.
Finlandiya’nın sosyal güvenlik kurumu ve pilot uygulamayı yöneten Kela yeni sistemin istihdamda artış ve bazı kişilerin istihdam edilmesine engel teşkil edebilecek mevcut pahalı bürokratik mekanizmaların azaltmasını umut ediyor.
İskoçya’da son yıllarda sağlık sisteminin kullanımında eşitsizlik, yoksulluk ve gıda bankalarının kullanılmasında büyük artış görülüyor. Çocukların üçte birinin yoksulluk içinde yaşadığı Glasgow’da fikir halk tarafından sıcak karşılanıyor. Bununla birlikte öngörülen Evrensel Temel Gelir hem İskoçya Ulusal Partisi’nin (SNP) hem de İşçi Partisi’nin desteğini almış durumda.
Guardian gazetesinde konuyla ilgili bir yazısı yayımlanan Ekonomist Guy Standing şu noktaya dikkat çekiyor:
“Güvensizlik hissi, durgunlaşan yaşam standartları, tüm bunlar İskoçya’da nettir. Şu bir gerçek ki SNP’nin de desteğiyle İskoçya’da pilot bölge oluşturmak için gerçek bir fırsat var. Bu düşünceyle ilişkili insanlar herkesin bir sosyal kar payı alması gerektiğini söylüyor. Gittiğim her yerde küreselleşme tarafından geriye atılmış insanlar temel gelir fikriyle en fazla ilgileniyor. Tutumlarda bir değişim görüyoruz.”
Evrensel Temel Gelir birçokları için hala bir hayal olabilir. Finlandiya bile yalnızca uzun ve zaman alacak bir çalışmanın başlangıcında. Ancak sonuç umut verici çıkarsa bu birey ile devlet arasındaki ilişkide yeni bir döneme damgasını vurabilir.