Kanun dışı yollardan elde edilen ve yaklaşık 20 milyar euroyu bulan kara para önce Doğu Avrupa'da sisteme sokuluyor oradan da 96 faklı ülkeye dağıtılıyor.
REKLAMYaklaşık 20 milyar euroyu bulan kara para aklama operasyonu. Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi’nin (OCCRP) iddiasına göre arkasında Ruslar bulunuyor. Kanun dışı yollardan elde edilen para önce Doğu Avrupa’da sisteme sokuluyor oradan da 96 faklı ülkeye dağıtılıyor.
Bu haber aslında yeni değil. 2013 yılında operasyonla ilgili bilgiler gün ışığına çıkmıştı ama dünya genelinde 24 sivil toplum kuruluşunun yer aldığı OCCRP bünyesindeki gazeteciler derinlemesine bir araştırma yaparak paranın nerelere gittiğini de tespit etmeyi başardı.
Sistem nasıl işliyor?
İddialara göre gerçekte herhangi bir faaliyeti olmayan paravan şirketler paranın transferi için kullanılıyor. Bu şirketler kanunlara uygun olarak kuruluyor ama arkasındaki isimler bilinmiyor.
İlk paravan şirket bir diğer paravan şirkete kağıt üzerinde borç veriyor. Daha sonra ilk şirket borcunu ödemediği gerekçesiyle ikincisine Moldova’da dava açıyor. Dava sonucunda Rus şirketler bu sahte borcu kapatmak için Moldova’daki hesaplara gerçek parayı transfer ediyor.
Bu paranın bir kısmı Litvanya’ya ardından Avrupa Birliği’ne aktarılıyor. Oradan da 96 ülkeye dağıtılıyor. Moldova ve Litvanya’daki emniyet güçlerine göre bu aklama operasyonunda 70 bin banka hareketi yapılıyor.
Neler tespit edildi?
“Küresel aklama” olarak operasyonda İngiltere bankaları üzerinden 685 milyon euro transfer edildi. İddialara göre aralarında Rus oligarkların ve Rus istihbarat örgütü FSB ile bağlantılı bankacıların olduğu 500 kişi rol aldı.
İngiliz otoriteler konuyu araştırma sözü verdi. OCCRP verilerine göre HSBC’nin İngiltere ve diğer ülkelerdeki şubeleri üzerinden 505 milyon euro transfer edildi. HSBC, kara para aklamaya karşı kontrollerindeki aksamalar nedeniyle 2012 yılın Amerikalı otoritelerle uzlaşmaya gitmiş ve yargılaması 5 yıl ertelenmişti. Banka konuyla ilgili yetkililerle tam bir işbirliği içinde olacağını açıkladı.
Guardian’ın haberine göre para aklama operasyonunda kullanılan bankalar arasında Royal Bank of Scotland (RBS), Lloyds, Barclays ve Coutts bulunuyor. Söz konusu bankaların tamamı kara para aklamaya karşı önleyici sistemlerinin olduğu konusunda ısrarcı.
Hukuki boyut
Moldovalı savcılar soruşturmayla ilgili 14 hakim, 10 üst düzey banka yöneticisi, merkez bankası yetkileri ve dört icra memuru aleyhine dava açtı.
Rusya İçişleri Bakanlığı konuyla ilgili kendi ülkesinde de soruşturma sürdüğü için açıklama yapmayı reddediyor. Moldova başbakanı ve meclis başkanı da Rus yetkililerin işbirliği yapmadığı yönünde Rus büyükelçisine bir şikayet mektubu iletti.