28’inci Arap Birliği Zirvesi, 16 ülkenin devlet başkanlarının katılımıyla Ürdün‘ün Ölü Deniz bölgesinde başladı.
REKLAM28’inci Arap Birliği Zirvesi, 16 ülkenin devlet başkanlarının katılımıyla Ürdün’ün Ölü Deniz bölgesinde başladı.
Arab summit opens in Jordan to tackle thorny regional issues https://t.co/cmc0NrwYgqpic.twitter.com/UYZ9KLVILC
— China Xinhua News (@XHNews) March 29, 2017
Başkent Amman’ın 55 kilometre güneybatısındaki Ölü Deniz bölgesinde devlet başkanlarının katılımıyla gerçekleşen zirve Arap ülkeleri arasında işbirliği ve dayanışmayı güçlendirmeyi, başta “Filistin sorunu” ve “terörle mücadele” olmak üzere Arap dünyasını ilgilendiren konularda ortak tutum geliştirmeyi amaçlıyor.
Arab summit opens in Jordan to tackle thorny regional issues https://t.co/cmc0NrwYgqpic.twitter.com/UYZ9KLVILC
— China Xinhua News (@XHNews) March 29, 2017
Zirveye ev sahipliği yapan Ürdün Kralı II. Abdullah, açılış konuşmasında Filistin sorununa adil ve kapsamlı bir çözüm bulunmadan bölgede barış ve istikrarın sağlanamayacağını belirtti. Arap devletlerinin ve halklarının karşılaştığı sorunları “hayati” olarak niteleyen Abdullah, terörle mücadeleye dikkat çekerek “Terör başkalarından çok biz Arapları ve Müslümanları tehdit ediyor. Terörün kurbanlarının ekseriyeti Müslümanlardan. Kapsamlı bir yöntemle bu tehlike ile mücadele etmek için ülkelerimiz ile dünya arasında çaba ve gayretlerin birleşmesi kaçınılmazdır” dedi.
Suriye krizine de değinen Abdullah, Cenevre ve Astana’daki barış görüşmelerinden umutlu olduğunu ifade etti.
His Majesty King Abdullah II meets with Arab leaders and heads of delegations on the sidelines of the 28th Arab Summit #Jordanpic.twitter.com/X5F1G0Q6gP
— RHC (@RHCJO) March 29, 2017
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt da açılışta yaptığı konuşmada sığınmacılar sorununa ağırlık vererek “Dünyadaki sığınmacılardan her ikisinden biri Arap. Arap insanının onuruna ve yaşamına dokunan bu başıboşluk ve karmaşaya karşı durmalıyız.” şeklinde konuştu. Gayt ayrıca, sığınmacılara kucak açan ülkelere teşekkür etti.
Filistin Devlet Başkanı Abbas: İsrail, apartheid rejimi kurdu
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, İsrail’in iki devletli çözüm planlarını bozarak ırkçı bir rejim oluşturduğunu belirtti.
İki devletin yan yana barış içinde yaşaması için uluslararası kararlar uyarınca 1967 sınırlarıyla çizilen iki devletli çözüme vurgu yapan Abbas, şunları kaydetti:
“İsrail, tüm komşularıyla barış ve güvenlik içinde yaşamak, bölge barışının bir parçası olmak istiyorsa kendi güvenliğinin daha fazla araziye el koymaktan geçtiği düşüncesinden vazgeçmeli. İşgali bitirmeli. Filistin halkının kendi toprakları üzerinde bağımsızlığını ve özgürlüğünü engellemeye son vermeli. İşte ancak o zaman komşularının saygısını kazanacak ve halkı da barış meyvesinin tadını çıkaracak”
Abbas, ayrıca yeni ABD yönetimi ile İsraillilerle barış yapılması için harekete geçilmesi konusunda anlaştıklarını ifade etti.
His Majesty King Abdullah II receives Palestinian President Mahmoud Abbas #Jordan#Palestinepic.twitter.com/sgWQTBOhIO
— RHC (@RHCJO) March 28, 2017
Suudi Arabistan Kralı Selman Bin Abdulaziz
Toplantıda konuşan Suudi Arabistan Kralı Selman Bin Abdulaziz de Filistin meselesine uluslararası kanunlara ve barışa dayalı çözüm bulunması gerektiğini belirterek, “Bölgemizde gerçekleşen zorlu olaylar, ümmetin Filistin meselesi konusundaki ciddiyetini etkilememelidir” dedi.
Kral Selman, Suriye ve Libya konusunda da siyasi çözümden yana olduğuna ve ülkenin bütünlüğü ve istikrarının önemine vurgu yaparak, “Arap ülkelerin içişlerine dışarıdan müdahale edilmesi, uluslararası kanunları ve ülkelerin egemenliklerini ihlal etmektir” diye konuştu.
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn ise konuşmasında Arap Birliği’nin vatandaşlarını, otoritesini, bağımsızlığını kurtarması, eski rolünü geri kazanması gerektiğini belirtti.
Avn, “Arap Birliği Zirvesi’nde bölge ülkelerinin içinde bulunduğu sıkıntıları ele almak için toplandık. Bugün burada projelerimizden konuşmayı ne çok isterdim. Ama maalesef bomba sesleri ve ölüm her türlü konuyu bastırıyor. Savaşı kim kazandı? Kim kaybetti? Savaşı bütün herkes kaybetti. Ne için savaşıyoruz? Kudüs’ün özgürleşmesi için mi yoksa mültecilerin döneceği Filistin devleti için mi?” ifadelerini kullandı.
Yaşananlar karşısında Arap Birliği’nin çözüm üretmekte aciz kaldığını belirten Avn, “Olanlar hepimizi ilgilendiriyor. Çözümün dışarıdan gelmesini bekleyemeyiz. Seleflerimiz Arap Birliği’ni, ülkeler arasında ortak tutum sergilenmesi, siyasi işbirliğinin güçlenmesi, bağımsızlığının ve otoritesinin korunması ile genel olarak bu ülkelerdeki sorunları ele almak için kurdu. Birliğin 5. maddesinde hiçbir Arap ülkesinin diğerine karşı güç kullanmaması vurgulanıyor” dedi.
#Lebanon President Michel Aoun falls face down at Arab Summit in Jordan: https://t.co/BRvCBMsvC1
— Joyce Karam (@Joyce_Karam) March 29, 2017
Tunus Cumhurbaşkanı El-Kaid es-Sibsi
REKLAMTunus Cumhurbaşkanı El-Kaid es-Sibsi, Suriye krizi için siyasi çözümden başka yol olmadığını söyledi.
Sibsi, yaptığı konuşmada, Suriye krizine siyasi çözüm bulma konusunda Arapların etkili rol üstlenmemesinin üzücü olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“Birleşmiş Milletler’in çabalarıyla Suriye krizinin çözülmesini ümit ediyoruz. Suriye’de halka acılar çektirmeye devam eden kriz, askeri seçeneğin sonuç vermeyeceği ve bölgenin güven ve istikrarını etkileyen bu felaketten diyalogdan başka çıkış yolu olmadığını kanıtladı”
Libya’da kapsamlı anlaşmanın sağlanması yolundaki çabaları desteklediklerini ifade eden Sibsi, “Demokrasi ruhuna sahip Libyalı kardeşlerimizin, bölünmeyi sona erdirecek diyaloğa hazır olduklarına inanıyorum” ifadesini kullandı.
“Filistin meselesi öncelikli sorunumuz olarak kalacak. Çünkü Filistin sorunu, sembol haline gelmiş ve tüm bölgeye etkisi var” diyen Sibsi, Yemen’de güven ve barışın yeniden sağlanması için tarafları diyalog ve müzakereye davet etti.
REKLAMArap dünyasındaki kötü koşulların, terörün yayılmasına katkısı olduğunun altını çizen Sibsi, “Bölgemizdeki kötü koşullar ve sebep olduğu risklerin devam etmesinin mantıklı bir yönü yok. Araplar olarak iş birliğimizi yoğunlaştırmadan, terör örgütleriyle mücadeleden sonuç alamayız” diye konuştu.
Sibsi, son olarak da ülkesini hedef alan terör eylemleri karşısında halkı bilinçlendirmeyi ve kardeş ülkelerle iş birliği yapmayı yoğunlaştırdıklarını kaydetti.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi de Arap ülkelerinin saflarını birleştirmesi gerektiğine dikkati çekerek, “Arap halkları, son yıllarda bölgemizde meydana gelen tehlikeler karşısında Arap ülkelerinin güçlerini geri getirecek ciddi bir duruş sergilemesini gözlüyor” ifadelerini kullandı.
Hiçbir gücün iç işlerine müdahale etmesine izin vermeyeceklerini söyleyen Sisi, bölgedeki krizlerin sona ermesi ile güven ve istikrarın sağlanması için var olan güçleri birleştirmek gerektiğini kaydetti.
REKLAMSudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir
Sudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir ise Arap liderlere, terörle mücadelede kültürel bir zirve toplantısı düzenlenmesi önerisi sunarak, tüm insanlığı tehdit eden terörle mücadele etmek için uluslararası işbirliği çağrısında bulundu.
Beşir, Arap Birliğinin fikir birliği oluşturması halinde büyük güç sahibi olduğuna dikkati çekerek, “Açıklamaya ve delile ihtiyaç duymayan apaçık sorunlar ile karşı karşıyayız. Güvenlik, siyasi ve ekonomik meselelerimiz diyaloğu ve ortak Arap ilişkilerini geliştirmemizi gerektiriyor. Bununla ilgili kimsenin bizi uyarmasına ihtiyacımız yok” dedi.
Moritanya Cumhurbaşkanı Muhammed Veled Abdulaziz
Moritanya Cumhurbaşkanı Muhammed Veled Abdulaziz, yeni dünya düzeninin çok eksenli olacağını ve Arap ülkelerinin, evrensel dönüşümler karşısında ders alması gerektiğini belirtti.
REKLAMAbdulaziz, yabancı devletlerin Arap ülkelerinin içişlerine karışma girişimlerine karşı koyma ve yaşanan sorunları birlikte çözmek için ortak tutum sergileme çağrısında bulundu.
Yeni dünya düzeninin çok eksenli olacağını belirten Abdulaziz, “Bu noktada Arap ülkelerinin, evrensel dönüşümler karşısında ders alması ve çıkarlarını koruması gerekiyor.” dedi.
Arap liderlere işbirliği ve ticareti geliştirme çağrısında da bulunan Abdulaziz, “Moritanya, 27’nci Arap Birliği Zirvesi’ne ev sahipliği yaparak üzerine düşen sorumluluğu yerine getirdi. Geçen yılki zirvede Arap ülkelerinin daha fazla krizden kaçınması, işbirliğinin geliştirilmesi ve uluslararası mahfillere taşınan davalarını savunması konusunda ciddi çalışmalar yaptık” diye konuştu.
Suriye’deki iç savaşa değinerek, “Suriye’de ortam hala karışık. Suriyeli tarafların ateşkes için çaba harcamadığı zamanlarda terör grupları faaliyetlerini sürdürüyor” diyen Abdulaziz, Suriye’de çatışmalara bir an önce son verme ve Astana’daki görüşmelerde konuşulan ateşkesi uygulama çağrısında bulundu.
Libya konusunu da değinen Abdulaziz, “Terör karşısında kazanılan zaferlere rağmen istikrar sağlanmış değil. Bu durum Sahel Ülkeleri’nin güvenliğini tehdit ediyor. Yasadışı göçün artmasına ve daha fazla trajediye neden oluyor” ifadelerini kullandı.
REKLAMAbdulaziz, Arap ülkelerine Libya’daki çatışmalara kalıcı çözüm bulmak için daha fazla çaba sarfetme çağrısı yaptı.
Kuveyt Emiri Şeyh Sabah Ahmed Cabir el Sabah
Kuveyt Emiri Şeyh Sabah Ahmed Cabir el Sabah toplantıda yaptığı konuşmada, bölge ülkeleri ve İran arasında diyaloğun devam etmesi çağrısında bulunarak, “İran ile ilişkilerimiz ülkelerin egemenliğine saygıya ve içişlerine karışmaktan kaçınmaya dayalı uluslararası yasal ilişkiler çerçevesindedir” dedi.
Sabah, Tahran ile bölge ülkeleri arasında istikrar ve güvenliği sağlayacak, yapıcı bir diyalog için görüşmelerin devam etmesi gerektiğini belirtti.
Arap Baharı’nın gereksiz bir kalkışma olduğunu öne süren Sabah, “Kardeş ülkelerimizin güvenlik ve istikrarını bozan Arap Baharı denilen bir şey baş gösterdi. Olumsuz yönleriyle Arap ülkelerine yayılarak ülkelerin gelişmesine engel oldu” diye konuştu.
REKLAMZirveye konuk olarak katılan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres de Suriye’deki savaşa siyasi çözümle noktayı koymanın zamanının geldiğini belirtti.
Bu yıl başında görevine başladığından beri ilk kez bir zirveye katılan Guterres, “Suriye’deki savaşa siyasi çözümle noktayı koymanın zamanı geldi. Ateşkesin sağlanacağını umut ediyorum. Cenevre görüşmelerinin somut adımlara dönüşmesi için tüm çabamızı harcayacağız” dedi.
Guterres, Filistin’de iki devletli çözümün barış ve güvenliği sağlayan tek çözüm olduğunu vurgulayarak, “Bunun dışında bir alternatif olmadığına inanıyorum. İki devletli çözümü sekteye uğratan adımların karşısında durmalıyız. Bu durum da uluslararası kanunlara aykırı olan Yahudi yerleşim birimleri inşasının durması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ise birkaç cümle Arapça konuşarak, “Sayın Ürdün Kralı, Arap devlet başkanları ve BM Genel Sekreteri, bugün beni aranıza çağırdığınız için teşekkür ederim” dedi.
İki gün sürecek zirve, Amman Bildirisi’nin kabulüyle sona erecek.
REKLAMYemen’in ülkede yaşanan savaş nedeniyle zirveye ev sahipliği yapamayacağını duyurmasının ardından Arap Birliği Zirvesi’nin Ürdün’de düzenlenmesine karar verilmişti.
Arap Birliği devlet ve hükumet başkanları, son olarak 25 Temmuz 2016’da sadece 8 liderin katılımıyla Moritanya’nın başkenti Nuakşot’ta bir araya gelmişti.