Sen de mi Einstein? Ünlü bilim adamının ırkçı ifadeler içeren günlüğü ortaya çıktı

Sen de mi Einstein? Ünlü bilim adamının ırkçı ifadeler içeren günlüğü ortaya çıktı
© Reuters
By Sertaç Aktan
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button

Albert Einstein'ın Uzakdoğu seyahatlerini not ettiği günlüklerin yayınlanmasıyla ünlü fizikçi hakkındaki tartışmalar alevlendi. Einstein aslında ırkçı mıydı?

REKLAM

20. yüzyılın en büyük dahisi olarak kabul edilen Albert Einstein'ın Uzakdoğu seyahetinde tuttuğu kişisel bir günlük gün yüzüne çıktı. 1922 ve 1923 yılları arasında yazılan ve yayınlanma amacı olmayan bu günlükte Einstein'a ait yabancı düşmanlığı ve ırkçı yaklaşımlar sergilediği öne sürülen bazı ifadeler tartışma yarattı.

Irkçılık karşıtı, hümanist ve sivil haklar savunucusu olarak bilinen Einstein'ın imajı ile tezatlık taşıyan günlük Princeton Üniversitesi tarafından İngilizce olarak yayınlandı. Günlükte Uzakdoğu gözlemlerini not eden Einstein genel olarak politika, felsefe, bilim ve sanat konularındaki fikirlerini yazmış. Ne var ki, seyahat sırasında karşılaştığı insanlar, buluştuğu ve konuştuğu kişilere ilişkin de görüşleri mevcut.

APIC/Getty Images
Einstein ikinci eşi Elisa Einstein ileAPIC/Getty Images

Özellikle Çinlilere yönelik kullandığı ifadeler tartışmayı başlatan nokta oldu. Çinlileri pis ve tuhaf bir sürü olarak betimleyen Eİnstein, Çinli çocukları 'ruhsuz' ve 'duygusuz' olarak nitelendiriyor. Einstein günlüğüne şu cümlelerle devam ediyor:

"Çinliler diğer tüm ırkların yerini alırsa bu gerçekten üzücü bir durum olurdu. Bu, bizim gibiler için düşüncesi bile ifade edilemez ölçüde can sıkıcı bir şey."

Çinli erkekler ile kadınlar arasında çok az bir fark olduğunu dile getiren Einstein, Çinli kadınların üremeleri için erkekleri nasıl cezbettiğini anlayamadığını kaydetmiş.

"Cehennemin dışarı kustuğu pis haydutlar"

Mısır'daki gözlemlerinde de benzeri notlar bulunan Einstein, Doğu Akdenizlileri (Levantenler) "cehennemin dışarı kustuğu pis haydutlara" benzetiyor.

Almanya'da Nazilerin yükselmesiyle 1933'te Amerika Birleşik Devletleri'netemelli göç eden fizikçi ırkçılığı "Beyazların bir hastalığı" olarak tanımlamıştı. Einstein'ın bu ifadeleri kullanmış olması bir çok insanda şok etkisi yarattı. Kendisi bir Alman olan Einstein Nazi Almanyası'na karşı net bir tavır sergilemiş ve ABD'de bulunduğu sürelerde sivil haklara ilişkin önemli konuşmalar ve girişimlerde bulunmuştu.

Benzeri yaklaşımları mevcut

Ze'Ev Rosenkranz

Kaliforniye Teknoloji Enstitüsü Einstein Dokümanları Projesi Baş Editörü Ze'ev Rosenkranz bu günlükleri çeviren ve derleyen kişi. NBC'ye konuşan Rosenkranz, günlükteki ifadelerin aslında Einstein'ın hayatındaki diğer başka bilinen bazı hoşgörüsüzlüklerini ve entelektüel elitizmini destekler nitelikte olduğunu kaydediyor.

Rosenkarz örnek olarak Einstein'ın ön saflarda Birinci Dünya Savaşı'na katılmayı arzu eden bir biyoloji öğrencisini vazgeçirmek için yazdığı bir mektuba atıf yapıyor:

"Katılmak istediğin bu savaştaki pozisyon düzinelercesiyle gelen hayal gücü kıt ve vasat kişilerce doldurulamaz mı? Değerli bir insanın hayatta kalması orada yaşianacak büyük bir didişmede yer almaktan daha önemli değil midir?"

Rosenkarz ayrıca Einstein'ın oğlu Down sendromlu olan bir arkadaşına yazdığı mektuba da değiniyor. Einstein arkadaşına oğluna bakarak değerli zamanını feda etmemesi gerektiğini ve onu kliniğe yatırma fikrini desteklediğini belirtiyor.

Rosenkarz: "Benim için bu mektuplar, onun ne tür hayatları daha değerli gördüğü ve hangilerini daha değersiz gördüğünü anlamak adına önemli bir belge olmuştur."

Einstein'ın kendi hasta oğlu için de yazdıkları biliniyor. Ünlü fizikçi oğlunu Spartalıların yaptığı gibi doğada kendi başına bırakma fikrini pek çok kereler düşünmüş ancak bunu yapmamaya karar verip oğlunu özel bakıma aldırıyor.

Komplike bir figür

Rosenkranz Einstein'In oldukça komplike bir figür olduğunu belirtiyor ve daha önceki yazılarında Çinlilere ilişkin pozitif şeyler aktardığını da hatırlatıyor. Einstein'ın ayrıca koloniciliklerinden ötürü Avrupalılara yönelik duyduğu negatif hislerin varlığının da unutulmaması gerektiğini söylüyor.

'Özel Görecelilik' ve 'Genel Görelilik' kuramları başta olmak üzere bilim dünyasını temelden değiştiren önemli birkaç kuramın fikir babası olan Einstein, gerek uzay çalışmaları gerekse nükleer teknolojinin önünü açmıştır.

Yahudi soykırımı sonrası Yahudilerin kendi ülklerine sahip olması gerektiği fikrini savunmuş ve İsrail kuruluşuna destek vermiş olan Einstein Yahudi bir aileden gelmesine rağmen herhangi bir dine inanmadığını belirtmiştir. Sosyalizme sempati duyan ünlü fizikçi Nazilerin nükleer silah geliştirebileceği endişesi ile ABD'ye nükleer çalışmalara başlanması tavsiyesinde bulunmuş ancak daha sonra nükleer silahlara karşı bir manifesto yayınlamıştır.

1954 yılında, ölümünden bir yıl önce Einstein, bu konuda arkadaşı Linus Pauling’e şunu söylüyor: “Hayatımda tek bir büyük hata yaptım. Başkan Roosevelt’e atom bombası tavsiyesini yapmak. Ama yine de bir nedeni vardı. Almanların daha önce yapması tehlikesi”.

Son olarak geçtiğimiz yıllarda yerçekimi dalgaları kuramı test edilerek doğrulanan ünlü fizikçinin soyadı günümüzde "dahi" kelimesi ile eş anlamlı hale gelmiştir.

REKLAM

Bu haberlerimizi de okuyabilirsiniz

Albert Einstein'den 100 yıl sonra yer çekimi araştırmaları

Einstein'ın mutluluk formülü açık arttırmayla satıldı

Nobel Fizik Ödülü yerçekimi dalgaları araştırmasına verildi

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

Video: Einstein'ın 140. doğumgünü anısına 110 adet el yazması belge ilk kez yayınlandı

Einstein'ın Tanrı'yı reddettiği mektubu rekor kırarak 2,89 milyon dolara satıldı

Ünlü fizikçi Einstein'dan Nazi iktidarından 10 yıl önce 'karanlık dönem geliyor' mektubu