Irak’ın en kalabalık şehirlerinden biri olan ve 10 Temmuz 2017’de IŞİD işgalinden kurtarılan Musul, üç yıl süren işgalin ve ardından gelen 9 aylık savaşın yaralarını sarmaya çalşıyor
REKLAMIrak’ın en kalabalık şehirlerinden biri olan ve 10 Temmuz 2017’de IŞİD işgalinden kurtarılan Musul, üç yıl süren işgalin ve ardından gelen 9 aylık savaşın yaralarını sarmaya çalşıyor.
Çatışmalarda, 9 bin ila 11 bin kişinin can verdiği düşünülüyor. Cesetlerin çoğuysa halen beton yığınlarının altında yatıyor. Diğer yandan binlerce insan kamplarda yaşam mücadelesi veriyor.
Halen bir savaş alanını andıran şehirde hayat yavaş yavaş normale dönme çabaları verse de, el yapımı patlayıcılar, mayınlar ve yaklaşık 8 milyon ton enkaz etrafta yatıyor.
Yüz binlerce kişi şehre döndü
Batı Musul’da yaşanan drama rağmen yaklaşık 800 bin kişi şehre geri döndü. Henüz patlamamış olan cephaneler ise kenti adeta bir saatli bombaya çeviriyor. Birleşmiş Milletler’e göre bunların temizlenmesi on yılı bulabilir.
Şehre kısa süre önce gelen ve yeni bir başlangıç arayan 28 yaşındaki Muhammed, dondurma satıcılığı yapıyor. Muhammed'in talepleri çoğu Musul yerlisiyle aynı: “8 ay önce geldik. Hayat şimdilik güzel. Çalışıyoruz ama ekonomi durgun. Elektrik ve suya ihtiyacımız var. Hükümetin ev ve okul inşa etmesi lazım.”
Toplamda 54 bin savaş yaralısı var
Savaşın en fazla etkilediği kesim ise siviller oldu. Hayatta kalanlar, yıllarca süren çatışmaların izlerini taşıyor. IŞİD’in 2014'te şehri işgal etmesinden bu yana yaklaşık 54 bin kişi yaralandı.
Yaralananlardan biri olan Adil ve 11 yaşındaki kızı Nada, bir saldırıda bacaklarını kaybetti. Adil’in diğer iki çocuğuysa bu saldırıda yaşamlarını yitirdi: "Tam evimizin kapısını açıyordum ki yakınımızda büyük bir patlama oldu. Bilincimi yitirdim. Kızım hastanede vefat etti, 3 yaşındaki oğlumu da yolda kaybettik.”
Öncelik rehabilitasyon ve patlayıcıları temizleme
Avrupa Birliği İnsani Yardım Bürosu'nun Irak'taki öncelikleri arasında savaş mağdurlarının rehabilitasyonu ve patlayıcıların temizlenmesi var. Musul’un doğusunda inceleme ve temizleme yapan Norveç Halkı Yardımı (NPA) kuruluşu, Tercele ve Keberli gibi köylerde de bu görevi yürütüyor.
Musul'un doğusundaki çöllük araziyi kapsayan Hamdaniye bölgesi savaş sırasında IŞİD, Bağdat hükümetine bağlı güçler ve peşmergeler arasında bir tampon bölge oluşturuyordu. Burası, şehir merkezinden 9 ay önce IŞİD güçlerinden geri alındı. Gelişmiş altyapının olmadığı bu bölgede patlayıcılar her tarafta görülebiliyor. Özel ekipmanlara ve uzmanlığa ihtiyaç olmadan bile tehlikeli patlayıcılar tespit edilebiliyor.
Patlayıcıların olduğu bölgeleri halk, basit yöntemlerle işaretliyor.
700 bin patlayıcı tespit edildi
Norveç Halkı Yardımı örgütünde görevli Christian Ramsden, Kuzey Irak'ın adeta bir cephaneliğe döndüğünü ifade etti: “Tercele köyünde gördüklerimiz, IŞİD sonrası Kuzey Irak’ta sık karşılaştığımız bir manzara. Koruma altına aldığımız bu bölgelerde, kullanılmamış ve hazır bekleyen patlayıcılar var. Bir basınç borusunu görebiliyoruz; başkaları da olabilir. Şurada 5 tane mayın sıralanmış. IŞİD güçleri bunları erken uyarı ve savunma sistemi olarak kullanıyordu.”
Avrupa Birliği İnsani Yardım Bürosu tarafından finanse edilen Norveç Halkı Yardımı kuruluşu, “şüpheli” ve “onaylanmış tehlikeli bölgeler” üzerinde incelemeler yapıp, temizleme işlemleri yürütüyor. Şimdiye kadar Bedene köyü etrafında yaklaşık 12 bin metrekarelik bir alan temizlendi.
Ramsden, tehlikenin devam ettiğinin altını çizdi: “Bugüne kadar yaklaşık 700 bin patlayıcı tespit edildi. Tehlikeli bölge olarak adlandırdığımız bölgeler her geçen gün artıyor. Şu an bulunduğumuz yerdeyse patlayıcılar 2-3 km'lik bir alana yayılmış durumda.”
Keberli yakınlarındaki bir okul, Norveçli yardım kuruluşu tarafından temizlenen binalardan biri. Çatışmalar sırasında zarar gören bina dört sene boyunca kapalı kaldı. İngilizce öğretmeni Hüsan Yunus, 900 öğrencinin eğitim alabileceği okulun açılmasından gurur duyduğunu dile getiriyor: “Öğrencilerin, IŞİD’i, DAEŞ’i ve son 4 senedir yaşadıklarını unutmaları gerekiyor. Bunu sağlama görevi ise öğretmenlere düşüyor.”
Bu haberler de ilginizi çekebilir
Rahip Brunson için ABD'yi ayağa kaldıran Evanjelikler kim?
İranlı bilim insanı 'Matematiğin Nobeli' ödülünü aldı, altın madalya kısa sürede çalındı
Lozan Antlaşması'nın üzerinden 95 yıl geçti peki imzalanan metinde gizli maddeler var mıydı?