Ekonomik kriz anında yapmamanız gereken üç şey
REKLAMDünyayı derinden sarsan küresel mali krizin başlamasından bu yana 10 yıl geçti.
Kriz, dünyanın dört bir yanında insanların bütçesinde deprem etkisi yaratırken, milyonlarca kişi işsiz kaldı ve dünya ekonomisi durgunluğa girdi.
ABD’deki yatırım bankası Lehman Brothers’ın batmasıyla başlayan ve dünyanın dört bir yanında etkileri hissedilen krizin ardından küresel ekonomi toparlanma sürecine girse de kriz henüz bitmiş değil. Son dönemde serbest ticarete yönelik ABD yönetiminin başlattığı tek taraflı müdahaleler ve ticaret savaşları riski, dünya ekonomisinde yine ciddi endişelere yol açıyor. Bölgesel siyasi bunalımlar ve başta Türkiye olmak üzere gelişmekte olan ülkelerde yaşanan mali krizler de, kaygı yaratan diğer unsurlar.
Peki bundan sonra dünya ekonomisini derinden etkileyecek yeni olası krizlere karşı kişisel olarak alınacak 3 önemli ders ne?
1- Bankaların onayladığı maksimum krediyi her zaman ödünç alma
Krize giden yıllarda, herkes oturmak için ya da yatırım için bir ev sahibi olma yolunu ya da hem oturacağı evi hem de yatırım amaçlı başka bir ev daha satın almayı hedefliyordu.
Özellikle ABD’de kişinin gelirine bakmadan emlak satışı için verilen krediler sonucu tüketiciler kendi kazançlarının üzerindeki değerdeki evlere sahip oldu. Ancak emlak krizinin ardından bu kişiler sahip oldukları konutun değerinden fazla borçlarla karşılaştı.
Çok sayıda kişi daha sonra satmak için birden fazla ev alma yoluna gitti. ABD’de kriz başlayınca evlerin çoğu yüzde 50’den fazla değer kaybederken, “Amerikan rüyası”, “Amerikan kabusuna” dönüştü.
Amerikalı uzmanlar şimdi, evlerin vergisi, sigortası ve banka borçlarını da hesaba kattıktan sonra tüketicilere, gelirlerin yüzde 30’undan fazlasının ev harcamalarının üzerine çıkmamasına gayret etmeleri tavsiyesinde bulunuyor. Yine mali uzmanlar, tüketicilere kapasitelerinin üzerinde harcama yapmamalarını ısrarla tavsiye ediyor.
2- Anlık memnuniyetin tuzağına düşmeyin
Nakit paraya sahip olmayanlar, hayallerini hemen gerçekleştirmek için kredi kartları ile veya ipotek karşılığı borçlanarak harcama yoluna gitti. İnsanlar aldıkları borçları “bir gün ödemeleri” gerektiği gerçeğini unuttu. Mali kriz, insanlara gerçek vazgeçilmez ihtiyaçları ve istekleri arasında bir sınır çizmeyi öğretti.
3- Halihazırdaki dalgalanmaların sonradan pişman olacağınız bir iş yapmanıza izin vermeyin
Krizden önce yatırımcıların önemli bir kısmı, mali pazar derinden etkilenene kadar portföylerini sürekli izleme yoluna gitmedi, kriz başlayınca da paniklediler ve varlıkları değerinden düşük bir şekilde satma yoluna gittiler, 2009 yılında mali pazar tekrar toparlanmaya başlayınca oldukça zarar ettiklerini gördüler.
Yine Amerikalı uzmanlara göre, “herkes yapıyor benim de aynısını yapmam gerekir” anlayışıyla panik içinde hareket edenler ve uzun dönem portföy hedeflerinin geleceğine dikkatli bakmama eğiliminde olan yatırımcılar da başarılı olma konusunda sorunlar yaşayabilir.
Bu haberler de ilginizi çekebilir
ABD'den mahkemeye tehdit: Savaş suçu soruşturmasına yaptırım
Avrupa Konseyi uyardı: Terörle mücadelede yapılan yasal düzenlemeler AİHS’ne uygun olmalı
VİDEO - Lyon Havalimanı'nda bir araç piste girdi, seferler iptal edildi