Bu yıl dünyada tıp, yapay zeka, robotik, uzay bilimleri, teknoloji ve daha pek çok alanda çığır açan, ilham veren, bazen de korkutan haber ve çalışmalara şahit olduk. Sizin için 2018 yılına damga vuran bilimsel gelişmeleri derledik
REKLAMBu yıl dünyada tıp, yapay zeka, robotik, uzay bilimleri, teknoloji ve daha pek çok alanda çığır açan, ilham veren, bazen de korkutan haber ve çalışmalara şahit olduk.
Bilim insanları, bir yandan mevcut yaşamımızı kolaylaştıracak çalışmalara imza atarken bir yandan da diğer gezegenleri daha iyi anlamak için keşiflerini sürdürüyor.
Biz de sizin için 2018 yılına damga vuran bilimsel gelişmeleri derledik.
1- Genetik tasarımlı ilk bebekler Çin’de doğdu: Amaç HIV virüsü ile mücadele
Çinli araştırmacı He Jiankui’nın, tüp bebek tedavisi yöntemi kullanarak, dünyaya gelen ikiz kız bebeklerin DNA'larını farklı bir yöntemle değiştirdiğini duyurdu.
Tüp bebek tedavisi sırasında bazı embriyoların genetiğinin değiştirilmesinin ana nedeni olarak ülkede oldukça yaygın olan AIDS hastalığıyla mücadele gösterildi.
Yüzlerce bilim insanı tüp bebek ikizlerinin genetiği ile oynanmasını "ahlaksız ve çılgınca" bulduklarını söyleyen bir mektup yayınladı.
2 - Felçli hastaların yeniden yürüyebilmesi için yeni umut
Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) üzerinde çalışılan bir bilimsel araştırma, ayakları felçli hastaların yeniden yürüyebilmeleri için umut ışığı oldu.
Kentucky eyaletindeki Louisville Üniversitesi’nde yapılan çalışmada, ağrı uyarıcılarının omurgaya yerleştirilmesi sayesinde beş felçli hastadan ikisi hiçbir yardım almadan, diğer üçü ise yardım alarak tekrar yürümeye başladı.
3 - NASA'nın Mars keşif aracı InSight ilk özçekim fotoğrafını gönderdi
Amerikan Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA), Mars keşif aracı 'InSight'ı, Kızıl Gezegen'in yüzeyine başarılı bir şekilde indirdi.
NASA'dan yapılan açıklamada, InSight uzay aracının, 6 ay süren uzay yolculuğunun ardından Mars'a iniş yaptı. NASA'nın Mars aracı InSight Lander gezegene başarı ile inişinin ardından ilk verilerini ve fotoğraflarını gönderdi.
4 - Bilim insanları oy birliğiyle kabul etti: Kilogramın tanımı değişti
Dünyanın önde gelen ölçüm bilimi uzmanları kilogramın evrensel tanımında referans alınan fiziksel kütle yerine elektrik akımından faydalanılan bir formül kullanılmasına oy birliğiyle karar verdi.
Paris'te yapılan Ağırlıklar ve Ölçümler Genel Konferansı'nda alınan karar gelecek yıl mayıs ayından itibaren geçerli olacak.
5 - Ölü kişiden alınan rahim ile yapılan ilk doğum gerçekleşti
Brezilya'da ölü bir kişiden alınan rahimle hamile kalan 32 yaşındaki kadın doğum gerçekleştirerek tıp tarihine geçti.
Nadir görülen genetik bir bozukluktan ötürü rahimsiz dünyaya gelen kadına organ transferi yapılmış ve rahim 45 yaşında beyin tümörü nedeniyle hayatını kaybeden bir başka kadından alınmıştı.
6 - Kanserde yeni tedavi yöntemi: Hastalık gelecek nesiller için ölümcül olmayacak
Yaygınlığı her geçen gün artan kanser hastalığına karşı bilim insanları çığır açacak bir tedavi yöntemi geliştirdi. Gelecek nesiller için kanser hastalığı artık ölümcül olmayacak.
İngiltere’nin başkenti Londra’da bulunan Francis Crick Institute’te kanser üzerine araştırmalar yapan bilim insanları, kanser hücrelerini yok edecek yeni bir tedavi yöntemi belirledi. Araştırmacılar, bağışıklık hücrelerinin yabancı kişilerden nakledilerek vücudun savunmasını güçlendirmenin mümkün olduğunu tespit etti.
7 - Yarı maymun yarı insan beyinli fosil: Evrimin eksik halkalarından biri mi?
20 yıl önce Güney Afrika kenti Johannesburg yakınlarında bir mağarada bulunan fosil günümüzün son teknolojileri ile yeniden inceleme altına alındı ve ortaya çıkan bulgular bilim ve evrim dünyasında büyük heyecan yarattı.
Yeni yayınlanan bir çalışmaya göre bilinen en eski insan türlerinden Australopithecus'a ait bir bireyin beyni yarı insan ve yarı maymun özellikler taşıyor.
REKLAM8 - İnsanlara domuz kalbi nakli yapılması için büyük adım
Donör eksikliğinden her yıl binlerce kişi kalp yetmezliğinden hayatını kaybederken, bilim insanları domuz kalbinin naklinin yakında mümkün olabileceğini ifade ediyor.
Almanya'nın Munih Üniversitesi'nde yürütülen bir deneyde, maymunlara yapılan domuz kalbi naklinin başarıyla sonuçlandığı açıklandı.
9 - Prezervatiften sonra bir ilk: Erkekler için yeni doğum kontrol yöntemi
Amerikalı bilim insanları erkekler için yeni bir doğum kontrol yöntemi denemeye hazırlanıyor. Testler başarılı olursa yepyeni bir doğum kontrol şekli ortaya çıkacak ve aile planlamasında erkek ile kadının rolleri ve sorumlulukları daha eşit seviyelere gelecek.
10 - Araştırma: Obeziteye son verecek midede 100 kat genişleyen hap
ABD'de obeziteyi önlemek için geliştirilen bir hapın yutulduktan sonra mide içerisinde kapladığı hacmin 100 katına ulaştığı ve bugüne kadar bulunan benzer yöntemlerden 2 kat daha etkili olduğu belirtildi.
11 - İnterneti 100 kat hızlandıracak yeni teknolojik gelişme
Fiber optik kablo teknolojisinde yeni bir çalışma şu an bilinen en hızlı internet bağlantısını 100 kat daha hızlı hale getirme potansiyeline sahip.
REKLAMSarmal halde burularak örülmüş fiber optik kablolardan geçen ışığı daha iyi tespit edebilen bir sistem geliştiren araştırma, Nature Communications dergisinde yayınlanır yayınlanmaz birçok insanın ilgisini çekti.
12 - 1 milyon dolar ödüllü 160 yıllık matematik problemi için çözüm iddiası
Matematik dünyası 160 yıldır çözülemeyen Riemann hipotezine kilitlendi.
Prestijli İngiliz matematik profesörü Michael Atiyah, matematik tarihinin en büyük problemlerinden birini, bulduğunu iddia ettiği çözümle yeniden gündeme getirdi.
13 - Katil robotlar artık bilim kurgu değil
Kamuoyunda "katil robotlar" olarak bilinen otonom silahların teknolojik altyapısında önemli ilerlemeler kaydedildi. Gelinen noktada otonom silahların öldürme kararını hangi hukuki kriterlere ve etik ölçütlere göre vereceği tartışılıyor.
14 - Mars'ta su bulundu, yaşam için uygun ortam araştırılıyor
Gökbilimciler, ilk kez Mars’ın güney kutup dairesinin güneyinde buz örtüsü altına gizlenmiş bir su gölü olduğunu keşfetti.
REKLAMMars Express uydusunun görevlilerinden Enrico Flamini, yeni keşfin Kızıl Gezegen üzerinde ilk kez kalıcı su varlığına işaret ettiğini belirtti. Flamini, "Su orada. Buna dair artık şüphemiz yok" ifadesini kullandı.
15 - Evrime yeni bakış: Bilim adamlarının keşfettiği dev virüsler kendi genlerini yaratıyor
Fransız bilim insanları Pandoravirus familyasından üç yeni dev virüs keşfetti. Biri Fransa'nın Marsilya kentinde, bir diğeri Avusturalya'nın Victoria Eyaleti'nin başkenti Melbourne'da ve üçüncüsü Yeni Kaledonya'nın başkenti Noumea'da bulunan yeni virüs çeşitleriyle Pandoravirus ailesine ait virüs sayısı 6'ya çıktı.
Genomlarında (bir organizmanın genetik verilerinin bütünü) daha önce eşine hiç rastlanmayan çok sayıda gen bulunan ve protein sentezi yapabilen bu dev virüslerin dünya üzerinde bir homoloğu yok.
16 - Çinli bilim insanları ilk kez maymun klonladı
Koyun Dolly ile aynı teknik kullanılarak gerçekleştirilen klonlama işleminde 22 sene sonra ilk kez başarı sağlandı. Araştırmacılar yaklaşık 2 aylık olan maymunların sağlık durumunun iyi olduğunu açıkladı.
17 - SpaceX'e ait Falcon 9 roketi yörüngeye uydu yerleştirip dünyaya döndü
Yeniden kullanılabilir roket teknolojisi geliştiren uzay yolu şirketi SpaceX, Zuma adlı bir uyduyu başarıyla dünya yörüngesine ulaştırdı. Uyduyu uzaya çıkaran Falcon 9 roketinin gövdesi kendi kendine dünyaya geri döndü ve dikey olarak yere iniş yaptı.
REKLAM18 - Tıpta yeni keşiflerin kapısını açacak olan alet: Nano-cımbız
Nano boyutta medikal operasyonlar için nano-cımbızlar geliştirildi. Bu cımbızlar sayesinde canlı hücrelere zarar vermeden içlerinden tek bir molekül çekilip alınabiliyor.
Böylelikle yaşayan hücrelerin içerisinde neler olup bittiği uzun zamanlı olarak takip edilebilecek.
19 - Hamilelikte iki anne tarafından da taşınan ilk çocuk
ABD'nin Teksas eyaletindeki lezbiyen çift, doğumu için aynı çocuğu hamilelik döneminde birlikte taşıyan ilk insanlar oldu ve olay tıp tarihine geçti.
Normalde lezbiyen çiftlerden yalnızca biri biyolojik olarak hamileliği yaşayabiliyor.
20 - Suudi Arabistan'ın ilk robot memuru mesaiye başladı
Suudi Arabistan'ın ilk robot memuru görevine başladı. Krallığa bağlı bir kurumda kimlik taraması ve kendisine verilen diğer görevleri yerine getiren robot büyük ilgi topladı.
REKLAM