Cezayir’de Genelkurmay Başkanı Salih'in ardından iktidardaki koalisyon ortağı Cumhurbaşkanı Buteflika'ya "istifa" çağrısı yaptı. Cumhurbaşkanının istifası durumunda demokratik süreç nasıl işleyecek?
REKLAMCezayir’de Genelkurmay Başkanı Ahmed Kayid Salih'in ardından iktidardaki koalisyon ortağı Buteflika'ya "istifa" çağrısı yaparken, göstericiler sadece iktidarın değil askerlerin ve seçkinlerin kontrolünde gördükleri siyasi sistemin değişmesini talep ediyor.
Cezayir'de iktidardaki koalisyonun ortağı Ulusal Demokratik Topluluk Partisi (UDTP), Genelkurmay Başkanı Ahmed Kayid Salih'in "cumhurbaşkanlığı makamının boşalmasını öngören Anayasa'nın 102. maddesinin işletilmesi" talebinin ardından, Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika'ya "istifa" çağrısında bulundu.
Bu ay başbakanlık görevinden istifa eden Ahmed Uyahya liderliğindeki UDTP'den yapılan yazılı açıklamada, Anayasa'da belirlenen geçiş sürecine girişi kolaylaştırmak için 102. maddenin 4. bendine göre Cumhurbaşkanının istifa etmesi seçeneğinin uygulanması önerildi.
Cezayir Genelkurmay Başkanı Ahmed Kayid Salih, dün ülkedeki krizin çözümü için cumhurbaşkanlığı makamının boşalmasını öngören Anayasa'nın 102.maddesinin uygulanması çağrısı yapmıştı.
Bu arada göstericilerin lideri Mustafa Bouchachi, "siyasi sistem değişene kadar protestolarının süreceği" uyarısında bulundu.
Cezayir’de bundan sonra ne olacak?
Cezayir Anayasası'nın 102. maddesine göre, cumhurbaşkanının, tehlikeli ya da kronik hastalık gibi bir nedenle görevlerini yerine getirememesi halinde Anayasa Mahkemesi "zorunlu" olarak toplanır.
Mahkeme, bu durumun ispatının ardından parlamentoya oy birliğiyle "cumhurbaşkanının görev yapamaz halinin ilan edilmesi" önerisinde bulunur.
Ulusal Halk Meclisi ve Ümmet Meclisi olarak iki kanadıyla toplanan parlamentonun öneriyi kabul etmesi için 3'te 2 çoğunluk aranıyor. Önerinin kabulü halinde cumhurbaşkanının yetkilerini 45 gün süreyle Ümmet Meclisi Başkanı üstleniyor. 45 gün sonunda cumhurbaşkanının görev yapamaz hali devam ederse "zorunlu istifa" ile cumhurbaşkanlığı makamında "boşluk" ilan ediliyor.
Ümmet Meclisi Başkanı, en fazla 90 gün süreyle geçici cumhurbaşkanı olarak görev yapıyor ve bu süreçte seçimler düzenleniyor. Geçici olarak cumhurbaşkanlığı makamını üstlenen kişi seçimlerde aday olma hakkına sahip değil.
Halihazırda Ümmet Meclisi Başkanlığını yürüten Abdulkadir bin Salih, aynı zamanda UDTP üyesi.
Cezayir’de iktidar savaşı nereye gidecek?
El Bilad televizyonu, Cezayir Genelkurmay Başkanı Ahmed Kayid Salih’in istifa çağrısının ardından Anayasa Konseyi’nin durumu gözden geçirmek için toplandığını duyurmuş, ancak bu bilgi devlet televizyonunda teyit edilmemişti.
Göstericiler asker ve yaşlı elitlere karşı
Cezayir’de protesto gösterilerinin liderleri ise askerlerin değil doğrudan halkın baskısıyla Buteflika’nın görevi bırakıp, yaşlı ve elitlerin yer almadığı bir geçiş hükümeti kurulmasını istiyor.
Askerlerle aralarına mesafe koymak isteyen bu göstericiler, asker ve eski dönem elitleri yerine daha katılımcı ve demokratik bir yönetimin geçiş döneminde ülkeyi krizden çıkartması gerektiği görüşünü dile getiriyor.
Siyaset dünyasında her zaman etkili olan ordunun, bu süreçte yine “oyun kurucu” rolü üstleneceğine ise kesin gözüyle bakılıyor.
Buteflika’nın ardından hem muhaliflerin hem de ordunun destekleyebileceği bir liderin şu ana kadar ortaya çıkmaması da, geçiş dönemi ve sonrasının sancılı olacağının en somut göstergesi olarak değerlendiriliyor.
Cezayir Üniversitesi Siyasal Bilimler Profesörü Louisa Driss, Reuters’e yaptığı açıklamada, ordunun istifa çağrısının muhalefeti tamamen yatıştırmaya yetmeyeceğini ve ülkenin eski elitlerinin de eski dönemdeki çıkarlarını korumak için yine yoğun çaba göstereceklerini söyledi.
Driss’e göre, ordunun müdahalesi, demokratik geçiş süreci yerine sadece Buteflika olmadan eski elit sistemin devamını istemek anlamına geliyor.
Avrupa Cezayir’den ne bekliyor ?
Cezayir’de ordu son olarak 1992 yılında siyasete müdahale edip, radikal dincilerin kazandığı seçimleri iptal etmiş ve ülke sivil savaşa sürüklenmişti.
REKLAMÖnemli bir doğal gaz üreticisi olan Cezayir’in istikrarı, enerji alanında Avrupa’yı yakından ilgilendiriyor.
Avrupa ülkeleri, Kuzey Afrika’da terörle mücadele konusunda güçlü bir ordusu olan Cezayir’in önemli bir konumu olduğunu düşünüyor.
Komşu ülkeler Mali ve Libya’daki krizlerin çözümü konusunda oynadığı diplomatik rol yine Avrupalı ülkeler gözünde Cezayir’i önemli kılıyor.
Cezayir'deki halk ne istiyor?
Cezayir'de 1999'da yönetime gelen ve 4 dönemdir görev yapan 82 yaşındaki Abdulaziz Buteflika'nın ciddi sağlık sorunlarına rağmen 18 Nisan'da yapılması planlanan seçimlerde bir kez daha aday olması ülkede bir süredir protestolara neden oluyordu.
Giderek artan işsizlik ve yolsuzluk halkın iktidara yönelik öfkesinin en önemli nedenleri. Yolsuzluk, rüşvet ve hukuk devleti ilkelerine aykırı hareket edenlerin cezasız kalması yine geniş halk yığınlarının sert tepkisine yol açıyor.
REKLAMButeflika, son dönemdeki protestolar üzerine 11 Mart'ta sürpriz bir kararla seçimleri ertelediğini, adaylığını geri çektiğini ve hükümette kapsamlı değişiklikler yapılacağını duyurdu. Ancak Buteflika'nın bu adımını "seçime gitmeden görev süresini uzatma" şeklinde değerlendiren Cezayirliler gösterilerini sürdürüyor.
- Cezayirliler Buteflika'nın görevden alınması isteğini yetersiz buldu: Sistem değişsin
- Cezayir'de yeni hükümet için görüşmeler başladı: Üyelerin siyasetle ilişkisi olmayacak
- Cezayir Cumhurbaşkanı Buteflika'nın istifasını isteyen yüz binler sokaklarda