AB finasmanlı projeyle hapishanelerde radikalleşme ve şiddetli aşırıcılık potansiyellerinin tespiti sağlanıp erken aşamada önlenecek. Proje İspanya ile işbirliği içinde yönetilecek.
REKLAMTürkiye’de hapishanelerde radikalleşmenin önlenmesine yönelik etkin bir sistem kurmak üzere Avrupa Birliği’nin fonladığı proje 17 Mayıs'ta Ankara’da başlatıldı.
Avrupa Birliği ve uluslararası örgütler hapishanelerin önlem alınmadığı taktirde köktencilik, radikalleşme ve şiddet içeren aşırıcılığın yaygınlaşması için yüksek riskli bir zemin sunduğuna dair endişelerini sık sık dile getiriyorlar. İyi yönetilen cezaevlerinde ise, radikalleşme sinyalleri erken aşamada tespit ediliyor ve aşırı uçlardaki suçluların cezaevi ortamında kendilerine ideolojik bir alan oluşturmasının önü alınmış oluyor.
AB’nin 2 milyon Euro katkı verdiği proje çerçevesinde, Türkiye’deki hapishanelerde radikalleşme vakalarının tespit edilmesi, azaltılması ve önlenmesi için stratejik, yönetimsel ve uygulamaya dönük mekanizmalar tasarlanacak.
Suçluların daha da radikalleşme olasılığı ve potansiyel tehditlere yönelik erken uyarı mekanizmaları belirlenecek ve radikalleşmeyi önlemeye dönük etkin programlar geliştirilecek.
Ayrıca hapishane çalışanlarına yönelik olarak da teröristlere ve tehlikeli suçlulara nasıl yaklaşmaları gerektiği konusunda eğitimler verilecek.
İspanya ile bilgi paylaşımı
Uluslararası düzeyde bilgi paylaşımını da gerektiren Proje, İspanya Adalet Bakanlığı ile birlikte uygulanacak. İyi yönetilen cezaevlerinde radikalleşme sinyalleri erken aşamada tespit ediliyor ve aşırı uçlardaki suçluların cezaevi ortamında kendilerine ideolojik bir alan oluşturmasının önü alınmış oluyor.
Türkiye daha önce Portekiz, Romanya, Belçika, Norveç ve Hollanda’nın yer aldığı bir konsorsiyum çerçevesinde hapishanelerde radikalleşmenin önlenmesi projesine (R2PRIS) katılmış, uluslararası bilgi paylaşımından faydalanmıştı.
Merkezi Ankara’da bulunan Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) güvenlik çalışmaları direktörü Göktuğ Sönmez’e göre, geçmişinde adi suçlar bulunan, sistemin dışında kalmış gençler hapishanelerde radikal bireylerle etkileşimler yoluyla radikalleşebiliyor.
Hapishaneler CPT denetimine açık
AB normlarıyla uyum bağlamında Türkiye'deki ceza infaz kurumlarının Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi'nin denetimine açık olduğunu kaydeden Sönmez, Türkiye'nin daha önce uyguladığı projelerle değerler eğitimi, psiko-sosyal destek, kişisel gelişime katkı ve psiko-sosyal müdahale gibi konulara da aşina olduğunu belirtiyor.
"Hapishanelerde manevi danışmanlıktan vaizlerin istihdamına ve radikalleştirici etkisi olabilecek tutukluların yüksek güvenlikli ceza infaz kurumlarında 1-3 kişilik hücrelerde ayrı olarak tutulmasına dair düzenlemeler mevcut," diye ekliyor Sönmez.
Uzmanlara göre söz konusu projenin, Suriye iç savaşına katılmış olan yabancı savaşçıların geldikleri Avrupa ülkelerine dönmeleri durumunda radikalleşme döngüsünü tetiklemelerini önlemek gibi bir boyutu da var. Bunun için de uluslararası işbirliği şart; keza bu sorunla hiçbir ülke tek başına mücadele edecek kapasitede değil.
İspanya'nın katkısı kritik
"İspanya’nın bu katkısının Akdeniz’deki geçişlerle de ilgili olduğunu söylemek mümkün. Ayrıca, Kuzey Afrika’dan yüksek katılım dolayısıyla bölgeye yakın İspanya, Fransa ve Portekiz gibi ülkeler de bir ön hat teşkil ediyor," diye açıklıyor Sönmez.
Ancak, Sönmez'e göre, hapishanelerde radikalleşmenin önüne geçme çabalarında yabancı savaşçılar üzerinde bir etki doğurmak için ulusal hukuk sistemlerinde BM'nin ilgili kararları ışığında revizyon gerekiyor.
"Dolayısıyla şu an itibayle ülkelerin kendi vatandaşları için pek çok ülkede yapılmakta olan ve yapılacak olan hem hukuki düzenlemeler hem yetkin ceza infaz kurumu peroneli yetiştirilmesi hem de bu tutukluların rehabilitasyonu adına oldukça önemli bir adım olmakla birlikte YTS’ler ile ilgili devrim niteliğinde bir iyileşme ya da işbirliğini konuşmak için erken gözüküyor," diye ekliyor.