Sudan neden hala siyasi krizin pençesinden kurtulamıyor?

Sudan neden hala siyasi krizin pençesinden kurtulamıyor?
© REUTERS/Stringer
By Mustafa BagCristina Abellan Matamoros
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button
Aşağıda yerleştirilen video haber linkini kopyalayın/yapıştırınCopy to clipboardCopied

Sudan'da eski devlet başkanı Ömer El Beşir'in nisan ayında iktidardan uzaklaştırılmasına rağmen, sivil yönetime geçme çabaları ordunun göstericilere ait kamplara baskın düzenlemesiyle demokrasi yolundaki mücadelede ağır bir darbe aldı

REKLAM

Sudan'da, eski devlet başkanı Ömer el Beşir'in nisan ayında iktidardan uzaklaştırılmasına rağmen, sivil yönetime geçme çabaları ordunun göstericilere ait kamplara baskın düzenlemesiyle demokrasi yolundaki mücadelede ağır bir darbe aldı.

Beşir'in düşmesinin ardından neler yaşandı?

Ülkeyi 30 yıl boyunca demir yumrukla yöneten el Beşir’in devrilmesinden sonra Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı ve Savunma Bakanı Korgeneral Avad bin Avf liderliğinde Askeri Geçiş Konseyi oluşturuldu.

Konsey, görev süresinin en fazla 2 yıl olacağını, yönetimi seçimlerin ardından en kısa sürede sivil iradeye devredeceğini bildirdi.

Ancak Avf'ın Beşir'le olan yakın ilişkisi protestocuların öfkesi daha da arttı. Avf göreve geldikten sadece 24 saat sonra istifa etti.

Protestocuların hedefindeki bir başka isim olan Ulusal İstihbarat ve Güvenlik Servisi (NISS) Başkanı Salah Abdullah Muhammed Salih de istifa ettiğini duyurdu.

Avf'ın yerine Askeri Konsey başkanlığına Korgeneral Abdülfettah el Burhan geçti.

Yemen'deki savaşta görev alan Sudanlı askerleri yöneten Burhan, Körfez ülkelerinin askeri yetkilileri ile yakın ilişki içerisinde.

Askeri Geçiş Konseyi başkan yardımcılığına da ordu bünyesindeki Hızlı Destek Kuvvetleri Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu getirildi.

Hızlı destek güçleri, Darfur'da katliam yapmakla suçlanan Cancavid militanlarının arasından seçilmiş bir yapı olarak biliniyor.

Yeni yönetimi kimler tanıyor?

Birleşik Arap Emirlikleri, Burhan'ın göreve gelmesini memnuniyetle karşıladı ve Sudan'a ivedilikle yardım yapılacağını bildirdi.

Bir memnuniyet ve destek açıklaması da Suudi Arabistan'dan geldi. Riyad yönetimi Sudan'a buğday, yakıt ve ilaç gönderileceğini duyurdu.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el Sisi de Sudan'da istikrarı sağlamak için yardım önerisinde bulundu.

Sivil yönetim ne zaman göreve gelecek?

General Burhan, muhalefet temsilcileriyle yaptığı görüşmelerin ardından sivil bir hükümet sözü verdi ve siyasi tutukluların da serbest bırakılacağını bildirdi.

Ancak Askeri Konsey, mevcut geçiş yönetiminde sivillerin varlık göstermesi talebini geçiştirdi ve Beşir'in yakın çevresindeki isimlerin yargılanması taleplerini görmezden geldi.

Muhalefet, askerleri yönetimi teslim etmemek için göstermelik sözler vermek, bahaneler üretmek ve zaman kazanmaya çalışmakla suçluyor.

Protestolar neden devam ediyor?

Protestocular öfkeli, zira Askeri Geçiş Konseyi demokratik yönetim için herhangi bir söz vermiyor ya da bu bağlamda yeşil ışık yakmıyor.

Muhalefet ve Askeri Konsey üyeleri haftalardır görüşmeler gerçekleştiriyordu ancak güvenlik güçlerinin, 3 Haziran'da başkent Hartum'daki ordu karargahı önünde demokrasi nöbeti tutan muhalif göstericileri gerçek mermi ve göz yaşartıcı gaz kullanarak dağıtmasıyla müzakereler çöktü.

Muhalefet: Ordu sivil katliamı yaptı

Muhalifler saldırıda en az 113 göstericinin öldüğünü bildirirken askeri yönetim 3'ü güvenlik personeli olmak üzere ölen kişi sayısının 61 olduğunu iddia etti.

REKLAM

Görgü tanıkları, protestocu kamplarına Hızlı Destek Kuvvetleri'ne bağlı milislerin baskın düzenlediğini kaydetti.

Ordu, demokrasi yanlılarının bulunduğu kampları dağıttığı iddiasını reddetti.

Askeri sözcü, ordu güçlerinin kampa sızan 'bölücü gruplarla' mücadele ettiğini ve durumun kontrolden çıktığını öne sürdü.

Protesto gösterilerini düzenleyen Sudan Odalar Birliği ise Askeri Geçiş Konseyi'ni katliam yapmakla suçladı. Ancak askerler kendilerine yöneltilen suçlamaları reddetti.

Sudan'ın kalkınması için demokratik bir yönetimin zaruri olduğunu belirten protestocular, ordunun kanlı müdahalesine rağmen gösterilerine devam etme kararı aldı.

REKLAM

Süresiz sivil itaatsizlik ve genel grev

Sivil hükümet talep eden demokrasi yanlısı muhalif göstericilere liderlik eden Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG), Askeri Geçiş Konseyi ile müzakereleri durdurarak, 8 Haziran'da süresiz, kapsamlı sivil itaatsizlik ve grev çağrısı yaptı.

9 Haziran'da başlayan eyleme aralarında Öğretmenler Komitesi, Gazeteciler Ağı, Mühendisler Birliği, Veterinerler Birliği, Avukatlar Demokratik İttifakı, Sudan Merkezi Doktorlar Komitesi ve Eczacılar Merkez Komitesi'nin de bulunduğu çok sayıda meslek örgütü destek sağladı.

Vatandaşlar toplu taşıma hizmetlerinin durma noktasına geldiğini, özel bankaların yanı sıra şirketlerin ve marketlerin de kapalı olduğunu aktardı.

Protesto ve sivil itaatsizlik eylemleri karşısında meşruiyet sıkıntısı yaşayan Askeri Geçiş Konseyi ise ülke içinde ve uluslararası toplumda büyük infiale yol açan tasarruflarıyla Sudan'ı istikrarsızlığa ve kaosa doğru sürüklemekle suçlanıyor.

Bu arada polis, önceki gün başkent Hartum'un kuzeyinde gösteri düzenleyen eylemcileri göz yaşartıcı gaz ile dağıtmaya çalıştı. Bu defa yapılan müdahalede herhangi bir can kaybı yaşanmadığı bildirildi.

REKLAM

Sağlık personeline yönelik şiddet

Protesto eylemlerinde rol alan Sudan Doktorlar Komitesi, hastanelerin güvenlik güçlerinin saldırılarında yaralanan sivillerle dolup taştığını duyurdu. Öte yandan Komite, beş büyük hastanenin de Hızlı Destek Güçlerine bağlı paramilisler tarafından kapatıldığını kaydetti.

Sendikadan yapılan açıklamada, "Sağlık personelini, özellikle de görevlerini yerine getirmek için hastane ve kliniklere ulaşmaları engellenen doktorları hedef alan milislerin yol açtığı ciddi sıkıntı var." denildi. Ayrıca, "Tüm bu nedenlerden dolayı her geçen gün daha fazla insan yaşamını kaybediyor." ifadelerine yer verildi.

Dünya Sağlık Örgütü: Kadınlar tacize uğradı

Birleşmiş Milletler Dünya Sağlık Örgütü, bazı sağlık personelinin ve vatandaşların baskında yaralandıktan sonra hastanelere kaldırıldığını duyurdu.

Açıklamanın devamında tıbbi ekipmanın yağmalandığı, yaralı protestocuları tedavi etmek için kurulan çadır kliniklerin ateşe verildiği ya da yok edildiği ve bazı kadın eylemcilerin de tacize uğradığı aktarıldı. Acil servislerin de kapatıldığına vurgu yapıldı.

DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Direktörü Ahmed el Mandhari, "Bu eylemler uluslararası hukukun ve insan haklarının kabul edilemez bir ihlalini temsil ediyor, derhal durmalı." çağrısında bulundu.

REKLAM

Dünya Sağlık Örgütü, hastanelere kimin girdiğini ve sağlık personeline kimlerin saldırdığı konusunda bilgi vermedi ancak Uluslararası Af Örgütü ve muhalefet Hızlı Destek Birimi milislerinin şiddetin ana unsurları olduğunu dile getirdi.

Ülkede 19 Aralık 2018'de ekonomik kriz nedeniyle başlayan gösteriler hızla rejim karşıtı eylemlere dönüştü. Ordu 11 Nisan'da yönetime el koyarak 30 yıllık Ömer El Beşir dönemine son verdi.

Kanlı saldırının ardından askerden açıklama: Yeni sayfa açmaya hazırız

Kanlı saldırıların ardından Sudan Askeri Geçiş Konseyi Başkanı General Abdulfettah el Burhan, muhalif göstericilere liderlik eden Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri ile müzakerelere başlamaya ve yeni bir sayfa açmaya hazır olduklarını belirtti.

Burhan, yaşanan olaylarda ölümlerin olması nedeniyle 'üzüntü duyduğunu' dile getirdi.

Ancak muhalefet askerlerin güvenilir olamadığını belirterek Askeri Geçiş Konseyi'nin teklifini reddetti.

REKLAM

Analistler, General Abdülfettah el Burhan'ın ülke içinde ve uluslararası toplumda büyük infiale yol açan saldırı sonrası dış baskıların artması nedeniyle böyle bir açıklama yapmak zorunda kaldığı değerlendirmesinde bulundu.

Bu arada askeri yönetim, 9 ay içinde genel seçime gidileceğini açıkladı.

Muhalefet, Askeri Konsey ile her türlü müzakereyi durdurduğunu belirterek ordunun çağrısının kendileri açısından bir anlam ifade etmediğini ilan etti.

Tepkiler

Afrika Birliği Barış ve Güvenlik Konseyi, Hartum'da güvenlik güçlerinin ve Hızlı Destek Birimi milislerinin saldırısında 100'den fazla sivilin katledilmesinin ardından Sudan'ın Afrika Birliği üyeliğini askıya aldı. Birlik Askeri Konseyi kınadı.

Birleşmiş Milletler de Sudan güvenlik güçlerinin ordu karargahı önündeki protestoculara ateş açmasını kınadı.

REKLAM

Saldırıları kınayan ABD, İngiltere ve Norveç, yaptıkları ortak açıklama ile "Askeri Geçiş Konseyi, bu saldırıların talimatını vermekle Sudan'daki barışı ve geçiş sürecini tehlikeye atmıştır." ifadesini kullandı.

Afrika Birliği Dönem Başkanı Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, protestocular ve Askeri Geçiş Konseyi arasındaki arabuluculuk için Hartum'a gitti ancak Ahmed'in girişimi başarısızlıkla sonuçlandı.

Bazı protestocular Abiy Ahmed’le görüşmelerinin ardından Askeri Geçiş Konseyi tarafından gözaltına alındı.

Uzmanlar Sudan’ın bir şiddet sarmalına sürüklenmesi riskine rağmen Askeri Geçiş Konseyi'nin ülkeyi demokratik bir gelecek yerine baskıcı bir rejime yönlendirdiğini belirtiyor.

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

Sudan: Siyasi krize son verecek imzalar 17 Ağustos'ta atılacak

Sudan güvenlik güçleri protestoculara ateş açtı; 4'ü lise öğrencisi 5 kişi öldü

WFO: Sudan'daki savaş 'dünyanın en büyük açlık krizini' yaratma riski taşıyor