Euroviews. İşsizlik bir yılda yüzde 7,5 arttı, Türkiye'de her dört gençten biri işsiz

REKLAM

Dün akşam tüm Türkiye ekran başında toplanıp İstanbul’da yenilenen seçime girecek olan Binali Yıldırım ve Ekrem İmamoğlu’nun bir araya geldiği tartışma programını izledi. Heyecansız geçen programdan akılda kalan en önemli anlar Sayıştay’ın İstanbul Büyükşehir Belediye’sine ilişkin raporuna yapılan atıf oldu.

Binali Yıldırım’ın "ben okumadım" dediği raporu İmamoğlu’nun kameralar önünde tutması hatırlanacaktır. Adayların kontrollü, kimseyi ürkütmemeyi esas alarak hazırlandıkları ve programdan "zaferle" ayrılmak yerine "en az hasarla çıkma" stratejisi izledikleri çok belli oluyordu.

Heyecanı düşük olsa bile 17 yıl aradan sonra siyasi rakiplerin kameralar önünde 3 saati aşan bir süre bir araya gelmeleri ve kendilerini ifade etmeye çalışmaları önemliydi. 

Program bu sabahın sohbetlerinin konusu olsa da saat 10.00’da Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK) tarafından yayımlanan 2019 Mart ayı rakamları ülkenin asıl gündeminin ekonomik konular olduğunu, özellikle işsizliğin en önemli sorun olmaya devam ettirdiğini gösterdi.

Bakmayın adayların binlerce istihdam yaratacaklarına ilişkin vaatlerine. TÜİK’in verileri gösteriyor ki istihdam yaratmak çok kolay bir şey değil ve insanlar hala iş bulmakta zorlanıyorlar.

Mart ayı işsizlik verileri: Türkiye’de her dört gençten biri işsiz

Açıklanan verilere göre Mart 2019’daki işsizlik oranı geçen yılın aynı ayına göre 4 puan artarak %14,1, işsiz sayısı da 1 milyon 334 bin kişi artarak 4 milyon 544 bin oldu. Bu veriler Türkiye ekonomisinin geçen yılın aynı dönemine göre ciddi büyüme sorunları yaşadığını ve dolayısıyla istihdam sorunun devam ettiğini göstermektedir.

İstihdam konusunda en büyük zorluğu yaşayanlar gençlerdir. TÜİK verilerine göre genç nüfusta işsizlik oranı 2018 Mart ayında %17,7 iken Mart 2019’da %25,2’ye yükselmiştir. Diğer bir ifade ile Türkiye’de her dört gençten birisi işsizdir.

İşsizlik verilerinin mevsim etkisinden arındırılmış haline baktığımız zaman işsiz sayısının artmaya devam ettiği görülüyor. 2018 Mart ayında 3 milyon 178 bin olan işsiz sayısı 4 milyon 487 bin kişiye çıkmıştır. İşsizlik oranı da bu bir yıllık dönemde yüzde 9,9’dan yüzde 13,7’e yükselmiştir. Şubat ayına göre de arındırılmış işsiz sayısında 68 bin kişilik bir artış söz konusudur.

• Türkiye'de işsizlik mart ayında yüzde 14,1'e çıktı
• Prof. Dr. Yalçın Karatepe: Türkiye'de büyüme yaşanan tek sektör tarım
• Merkez Bankası döviz-mevduat zorunlu karşılık oranını neden artırdı?

İstihdam teşviklerinin etkisi

Peki, mevsim etkilerinden arındırılmamış istihdamda Şubat’tan Mart ayına yaşanan "artışa" mevsimsel faktörlerin yanında başka ne yol açmış olabilir? Bunun önemli etmenlerinden birisinin devlet tarafından sağlanan istihdam teşvik programı kapsamındaki destekler olduğu tahmin ediliyor.

İşsizlik Sigortası Fonu üzerinden sağlanan teşvik ve destek ödemeleri Mart ayında bir önceki aya göre yüzde 21,2 oranında, 81 milyon lira artmıştır. Bu dönemde sağlanan teşvikler arasında çalıştırılan işçilerin ücret (asgari ücret ile sınırlı olmak kaydıyla) dahil tüm maliyetlerinin (SGK, gelir vergisi gibi) işsizlik fonundan karşılanması uygulamaya sokuldu.

Basit bir hesaplama yapacak olursak, 80 milyon liralık aylık artış yaklaşık 30 bin yeni istihdama karşılık gelir. Ancak unutmamak gerekir ki burada sağlanan teşviklerinin bir kısmı ücret dışında kalan, vergi, SGK primi, işsizlik sigortası fonu primi gibi kalemlerden oluştuğu için, istihdamda görülen artışın ortaya çıkmasında sağlanan teşviklerinin payının önemli olduğu görülür.

Özellikle Nisan ayında teşvikler kapsamında yapılan ödemenin yüzde 190 oranında artmış olması, diğer bir ifade ile 882 milyon lira daha fazla ödeme yapılmış olması, Nisan ayı işsizlik verileri açıklandığında işsiz sayısında daha belirgin bir azalmanın olacağını da göstermektedir.

Ayrıca, İşsizlik Sigortası Fonundan sağlanan önemli bir diğer teşvik kalemi de "Aktif İşgücü Programları" kapsamında sağlanan desteklerdir. Bu ödeme altında bireylerin mesleki yetkinliklerini artırmak için düzenlenen özel eğitim (ağırlıklı olarak staj vb. olarak tanımlanabilecek) programlarına katılmalarının maliyeti fon tarafından karşılanmaktadır. Bu programlara katılan kişilerin sayısı Şubat ayında 46.657 iken Mart ayında 11.562 kişi artarak 58.219’a yükselmiştir. Bu programlara katılan kişiler istihdam edilen kişiler arasında gösterilmektedir.

Unutmamak gerekir ki işsizlik fonu üzerinden sağlanan teşviklerin yol açtığı istihdam artışının dayanağı ekonomik büyümeden kaynaklanan üretim artışının gerektirdiği işgücü talebinin bir sonucu değildir. İşveren açısından binlerce işçinin sıfır maliyetle istihdam edilmesinin bir sonucudur. Bu şekilde sağlanan istihdam artışının kalıcı olması için ekonomik büyümenin bir an önce sağlanması gerekmektedir. Aksi takdirde işsizlik yüksek seyretmeye devam eder.

*Yorum sayfamızda yayınlanan makaleler, Euronews'in editoryal görüşünü yansıtmaz.