Paris barış anlaşmalarının ilki Versay Antlaşması'nın imzalandığı tarihin üzerinden 100 yıl geçti. 1. Dünya Savaşı sonrası dünya düzenini yeniden şekillendiren beş "barış" antlaşmasından biri olan Versay'ın tarihi sonuçları nelerdi?
REKLAMParis barış anlaşmalarının ilki Versay Antlaşması'nın imzalandığı tarihin üzerinden 100 yıl geçti. 1. Dünya Savaşı sonrası dünya düzenini yeniden şekillendiren beş "barış" antlaşmasından biri olan Versay'ın tarihi sonuçları nelerdi?
- I. Dünya Savaşı'nın sonu
Dünya Savaşı, 11 Kasım 1918'de sona erdi ancak dünya tarihinin en kanlılarından olan savaş, resmi olarak Versay'ın imzalandığı 28 Haziran 1919 günü bitti.
- II. Dünya Savaşı'nın başlangıcı
Versay Antlaşması'nın en önemli mirası, aşırı katı kuralları ve tedbirleriyle Almanya'nın askeri gücünü yeniden eline almasını engellemeyi amaçlayan "Drakonyan maddeleri"nin ekonomik ve politik kriz yaratması oldu. Bu kriz Hitler'in yükselişine yardımcı olarak 2. Dünya Savaşı'nın başlamasına ortam hazırladı.
1. Dünya Savaşı'nın tüm yükünü Almanya'ya yükleyen "savaş suçu" maddesi, tazminatlarla Almanya'yı ekonomik felce uğratarak barış antlaşmasını esasen 20 yıllık bir ateşkese dönüştürdü.
- Milletler Cemiyeti
Birleşmiş Milletler'in (BM) öncüsü Milletler Cemiyeti, dünyanın ilk karşılıklı güvence ve savunma ilkesi üzerine kurulmuş birliğiydi. Milletler Cemiyeti temel olarak barışın sürekliliğini sağlamayı amaçlıyordu.
Nihai Milletler Cemiyeti Sözleşmesi, Versay Barış Antlaşması ile birlikte kabul edildi.
Amerika Birleşmiş Devletleri (ABD) Başkanı Woodrow Wilson "14 maddeli prensipleriyle" Versay'ın önemli bir mimarı olmasına rağmen ABD hiçbir zaman birliğe katılmadı ve Milletler Cemiyeti, dağıldığı 2. Dünya Savaşı sonuna kadar etkisiz kaldı.
- Alsas-Loren Fransa'ya katıldı
1871'deki Frankfurt Antlaşması ile Almanya'ya bırakılan Alsas-Loren bölgeleri ve diğer toprak parçaları Versay ile yeniden Fransa'ya verildi. Almanya toplamda yaklaşık olarak 70 bin kilometrekare toprak kaybederek yüzde 10 oranında küçüldü. Ancak Alsas-Loren ve değerli kömür sahalarının kaybı Almanya için "öldürücü" bir darbe oldu.
- Uluslararası Çalışma Örgütü
Antlaşma, sosyal koruma, insan onuruna yakışır iş ve maaş gibi küresel hakları genişletmek ve standart hale getirmek için Uluslararası Çalışma Örgütü'nü kurdu.
- Yugoslavya fikri somutlaştı
Balkanlardaki anlaşmazlıklar 1. Dünya Savaşı'nın tetikleyici unsurlarından biriydi. Tek bir Slav birliği konsepti Sırp, Hırvat ve Sloven krallıkları oluşana kadar süren çatışmalar boyunca varlık kazanmaya başladı.
Batılı güçler Versay’da yeni devletler yaratmasa da Karadağ’dan gelen şiddetli itirazlarla bu fikri kabul etmeleri Yugoslavya kavramını somutlaştırdı.
- Almanya'nın küresel imparatorluğunun sonu
Versay Antlaşması'nın hükümleri uyarınca Alman sömürgeleri resmi olarak Milletler Cemiyeti mandası altına alındıysa da pratikte İngiltere, Fransa ve Belçika kontrolüne geçti.
Dünya haritasındaki diğer değişiklikler ise Samoa’nın Yeni Zelanda’ya, Yeni Gine’nin Avustralya’ya teslim edilmesi oldu. Bu sömürge oyunları, 2. Dünya Savaşı'na kadar devam etti.