İnternet üzerinden radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayınları düzenleyen yeni yönetmeliğin RTÜK internet sitesinde yayımlanmasıyla birlikte düzenlemenin internet yayınları ve gazeteciliği nasıl etkileyeceği tartışma konusu oldu
REKLAMİnternet üzerinden radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayınları düzenleyen yeni yönetmelik Radyo Televizyon Üst Kurulu'nun (RTÜK) internet sitesinde yayımlanmasıyla birlikte düzenlemenin internet yayınları ve gazeteciliği nasıl etkileyeceği tartışma konusu oldu.
Yönetmeliğe göre radyo yayını lisans ücreti 10 bin TL; TV yayın lisans ücreti 100 bin TL iken, internet ortamından yayın yetkilendirme ücreti ise yıllık 100 bin TL olarak belirlendi. Bu durum, sermaye yapısı güçlü olmayan yayın kuruluşlarının geleceğini etkileyecek.
Öte yandan, Netflix gibi dijital yayıncıların, RTÜK’ten lisans almalarının yanı sıra Türkiye’de şirket kurmaları zorunlu hale geliyor.
RTÜK Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri Ertan Ömeroğlu, söz konusu yönetmeliğe ilişkin yasa tasarısının da önümüzdeki dönemde Meclis gündemine geleceğini kaydetti.
Euronews Türkçe’ye açıklama yapan Ömeroğlu, YouTube üzerinden bireysel paylaşımların kapsam dışı olduğunu, ancak YouTube üzerinden yayın yapan TV’lerin yönetmelik kapsamında olacağını belirtiyor.
Ömeroğlu, “Oda TV, Haber 7 gibi görüntülü haberler yükleyenler veya YouTuber’ların düzenli de olsa yaptıkları yayınlar bu kapsamda olmayacak; ancak internet televizyonculuğu yapan kurumlar RTÜK’ten lisans almakla yükümlü olacak,” diye açıklıyor.
Öte yandan, kısa süre önce Youtube üzerinde 4 farklı ülkenin 4 farklı yayın kurumunun -DW, BBC, VOA ve France 24- birleşerek, Türkçe ortak haber kanalı açması da bu yönetmelik kapsamında lisansa tabi olacak.
"İnternet yayıncılığının teorisine, felsefesine ters bir şekilde özgürlükler kısıtlanabilir"
Ömeroğlu, yönetmeliğin yayımlanmasından itibaren 1 ay içerisinde lisans alma zorunluluğu olduğunu ve ilgili lisans kılavuzların da RTÜK sitesine yüklendiğini belirtiyor.
Ancak, yönetmelik kapsamında yer alan "yayın hizmetlerini internet ortamından iletmeye özgülenmemiş platformlar" ifadesi, özellikle dijital yayın kuruluşlarının lisansa tabi olup olmayacağı konusunda hukuki yorumlara açık bir alan bırakıyor.
Toplumsal Bilgi ve İletişim Derneği yönetim kurulu üyesi Arda Çetin'e göre, bağımsız gazetecilik yürüten ulusal, yerel ve uluslararası kurumlar, RTÜK’ten lisans alabilseler bile internet yayıncılığının teorisine, felsefesine ters bir şekilde özgürlükleri kısıtlanabilir.
Euronews Türkçe’ye açıklama yapan Çetin, "Bu kurumlar artık ana akım medya tarafında kendilerine yer bulamadıkları için geleneksel medyadan alternatif yeni medya teknolojilerine geçiş yaptılar. Ancak isteğe bağlı olarak yayın platformlarında sansüre uğrayabilirler. Yayın platformlarının nasıl ve kimler tarafından denetleneceği şu an tamamen RTÜK’e seçilen üyelerin elinde,” diyor.
Uzmanlar, bu değişikliklerin basın özgürlüğünün çerçevesini ne oranda etkileyeceğinin yönetmeliğin uygulanması sırasında görüleceğini kaydediyor.
Çetin, “içerik veya yer sağlayıcısının yurt dışında bulunmasına rağmen, Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu Üst Kurulun görev alanına ilişkin uluslararası antlaşmalar ve 6112 sayılı Kanun hükümlerine aykırı yayın yaptığı Üst Kurul’ca tespit edilen bir başka ülkenin yargı yetkisi altındaki medya hizmet sağlayıcılarının veya platform işletmecilerinin yayın hizmetlerinin internet ortamından iletimi ile internet ortamından Türkçe olarak Türkiye’ye yönelik yayın yapan veya yayın dili Türkçe olmamakla birlikte Türkiye’ye yönelik ticari iletişim yayınlarına yer veren yayın kuruluşlarının yayın hizmetleri” hakkında da bu Yönetmelik hükümlerinin geçerli olduğunu vurguluyor.