Kuzey İrlanda'da Protestan çoğunluk ile ayrımcılığa hedef olduklarını savunan Katolikler arasında çıkan çatışmaların 50. yıl dönümü. 30 yıl süren çatışmalar 1998 yılında Hayır Cuma Anlaşması ile sona erdi.
REKLAMKuzey İrlanda'da Protestan çoğunluk ile ayrımcılığa hedef olduklarını savunan Katolikler arasında çıkan çatışmaların 50. yıl dönümü.
İki topluluk arasında yaşanan kanlı olaylar "The Troubles" olarak da biliniyor. Çatışma Kuzey İrlanda'nın ikinci büyük şehri Londonderry'de Katoliklerin yoğun olarak bulunduğu bölgede patlak verdi.
12 Ağustos 1969 tarihinde Katoliklerin yoğun olarak yaşadığı Bogside mahallesinde düzenlenen bir eylemde polisin de müdahil olduğu şiddet olayları yaşandı. Olaylar Belfast dahil 7 farklı şehre yayıldı. 15 Ağustos tarihinden itibaren ölüm haberleri gelmeye başladı. Kuzey İrlanda hükümetinin talebi üzerine dönemin İngiltere Başbakanı Harold Wilson Londonderry'ye binlerce asker gönderdi. 30 yıl boyunca sürecek olaylarda 3 bin 500 kişi hayatını kaybetti.
IRA ve 'Gönüllü Ulster Güçleri' hızla örgütlendi
İrlanda Cumhuriyet Ordusu IRA, Katolik İrlandalılar arasında örgütlendi, İngiltere ile birlik yanlısı Protestanlar arasındaysa, 'Gönüllü Ulster Güçleri' adlı paramiliter grup oluştu.
Katolik İrlandalılar ve IRA; Protestan İrlandalılar, 'Gönüllü Ulster Güçleri' ve İngiliz güçlerine karşı kanlı bir çatışma sürecine girdi.
1970 yıllarında IRA silahlı saldırılarını artırdı ve bir çok İngiliz kentini de hedef aldı.
'Kanlı Pazar'
30 Ocak 1972; Kuzey İrlanda tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul ediliyor ve 'Kanlı Pazar' olarak anılıyor. Derry olarak da bilinen Londonderry'de Cumhuriyetçilerin kalesi sayılan Bogside mahallesinde Katolikler tarafından düzenlenen eylem sırasında İngiliz askerlerinin açtığı ateş sonucu 13 kişi öldü, 14 kişi de yaralandı. Gösteri demokratik hak ve hürriyetleri savunan Kuzey İrlanda Yurttaş Hakları Derneği tarafından düzenlenmişti. 20 bin kişilik kalabalık "İrlanda'nın bağımsızlığını" talep ediyordu.
'Hayırlı Cuma anlaşması'
Barışın sağlanması için 1993 yılında dönemin İngiltere ve İrlanda başbakanları tarafından önemli bir adım atıldı. Londra'da bir araya gelen John Major ile Albert Reynolds, "Downing Street" deklarasyonu ile barış çabaları için bir çerçeve anlaşmasına vardı. Ancak devam eden şiddet olayları sürecin tıkanmasına yol açtı. Bunun üzerine Barış görüşmeleri için uluslararası toplum devreye girdi.
Kuzey İrlanda'yı 30 yıl boyunca kan gölüne çeviren şiddet olayları; 10 nisan 1998 tarihinde Belfast'ta imzalanan "Hayırlı Cuma Antlaşması" ile sona erdi. Böylece İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) silah bırakmayı kabul etti, İngiltere de, IRA mahkumlarını serbest bıraktı, Kuzey İrlanda'dan askerlerini çekti ve Kuzey İrlanda'ya özerk yönetim hakkı verdi. IRA 1 Eylül 2005'te silahlı mücadeleyi resmen bıraktığını açıkladı; barış süreci 2007'de Banner operasyonuyla tamamlanmış oldu. Kuzey İrlanda'yı İrlanda'nın toprağı olarak gören Katolik ulusalcılarla, Birleşik Krallık'ta kalmasını savunan Protestanlar arasında yaklaşık 30 yıl süren çatışmalarda yaklaşık 3 bin 500 kişi yaşamını yitirdi.