Türkiye’de hanehalkının tüketim harcamaları gelir gruplarına göre büyük değişim gösteriyor. Buna göre ülkede en yoksul grubu oluşturan kesimin hanehalkı harcamasının yüzde 60’ı konut/kira ile gıda ve alkolsüz içeceğe giderken bu oran en zengin grubu oluşturan kesimde sadece yüzde 36.
REKLAMTürkiye’de hanehalkının tüketim harcamaları gelir gruplarına göre büyük değişim gösteriyor. Buna göre ülkede en yoksul grubu oluşturan kesimin hanehalkı harcamasının yüzde 60’ı konut/kira ile gıda ve alkolsüz içeceğe giderken bu oran en zengin grubu oluşturan kesimde sadece yüzde 36. Zenginlerin, yoksullardan daha fazla pay ayırdığı harcama türleri ise ulaştırma, eğitim, lokanta ve otel oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı “Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması” 2018 yılı verilerinde en düşük gelire sahip 'ilk yüzde 20'lik grup yoksullar, en yüksek gelire sahip 'beşinci yüzde 20'lik grup ise zenginler olarak değerlendiriliyor.
Türkiye genelinde hanehalkı harcamalarının yüzde 23,7’si konut ve kiraya gidiyor. Bu oran yoksullarda yüzde 31,4 iken zenginlerde yüzde 20,3. Bu; yoksulların yaptığı aylık 100 liralık harcamanın 31,4 lirasının kira ve konuta ödendiğini gösteriyor. Zenginlerin ise aylık 100 liralık harcamasının 20,3 lirası kira ve konuta gidiyor. Bu veriler ödenen gerçek miktarları değil, aylık harcamalar içindeki payını gösteriyor.
Gıda ve alkolsüz içecek harcamalarının payı Türkiye genelinde yüzde 20,3 iken bu oran yoksullarda yüzde 28,7’ye kadar çıktı. Zenginlerde ise yüzde 15,4’e kadar düştü.
Bu ikisinin dışında yoksulların zenginlerden daha fazla pay ayırdığı harcama kalemi alkollü içecekler ve sigara oldu. Türkiye genelinde alkol ve sigaraya ayrılan pay yüzde 5 iken yoksullar aylık harcamalarının yüzde 5’ini, zenginler ise yüzde 3,1’ini alkol ve sigaraya ayırdı.
- Türkiye'de hanehalkının gıda ve alkolsüz içecek harcama payı yüzde 26 düştü
- Türkler parayı gıda ve ulaşıma; Avrupalı ise eğlence, kültür, lokanta ve otele harcıyor
Zenginlerin yoksullardan daha fazla harcama yaptığı türlerin başında ulaşım geliyor. Türkiye genelinde hanehalkları aylık harcamalarının yüzde 18,3’ünü ulaştırmaya ayırıyor. Bu oran en yoksul kesimde yüzde 9,3’e kadar düşüyor. En zengin kesimde ise yüzde 21,6. Zenginlerin ulaştırmaya ayırdığı harcama oranı yoksulların iki katından fazla.
Zenginlerin lokanta ve otele ayırdıkları pay da (yüzde 7,8) yoksullardan yüzde 4,3 daha fazla. Aynı durum eğitime ayrılan harcamada da görülüyor. Zenginler aylık harcamalarının yüzde 3,8’ini eğitime ayırırken yoksullarda bu oran yüzde 0,5.
İstanbul kira ve konuta en fazla; gıdaya ise en az pay ayıran bölge
Tüketim harcamalarını bölgeler bazında da incelemek mümkün. İlki her bölgede her harcama türüne ne kadar pay ayrıldığı. Buna göre, İstanbul yüzde 29,5 ile kira ve konuta en fazla pay ayıran bölge olurken en az pay yüzde 21,4 ile Kuzeydoğu Anadolu'da ayrılıyor. Bütçede gıda ve alkolsüz içeceğin en fazla pay aldığı bölge yüzde 26,9 ile Güneydoğu Anadolu olurken İstanbul'da ise bu oran sadece yüzde 15,6.
İkinci olarak ise tüketim harcamalarının hangi bölgelerde gerçekleştiğini görmek mümkün. Araştırma sonuçlarına göre; Türkiye'deki toplam tüketim harcamalarının yüzde 24,4'ü İstanbul Bölgesi'nde oturan hanehalkları tarafından gerçekleştirildi. İkinci sırada yüzde 14,9 ile Ege Bölgesi yer alırken, bunu izleyen Doğu Marmara ve Akdeniz Bölgesi'nin payı yüzde 11,2 oldu. En düşük payı yüzde 1,7 ile Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi aldı.
- Fakir daha da fakirleşti; Türkiye gelir dağılımı eşitsizliğinde Avrupa ikincisi
- A’dan Z’ye Türkiye’nin yoksulluk ve gelir dağılımı eşitsizliği haritası
Türkiye’de eğitime harcanan 100 liranın 38’i İstanbul’da gerçekleşti
Türkiye’de hanehalklarının eğitime yaptığı harcamanın yüzde 37,7’si İstanbul bölgesinde gerçekleşti. Bu oran Ege’de yüzde 14,5 olurken Batı Anadolu’da yüzde 11,9 ve Akdeniz’de yüzde 9,5 oldu.
Türkiye’de lokanta ve otellere yapılan 100 liralık harcamanın da yüzde 28,4’ü İstanbul bölgesinde gerçekleşti.
En yoksul yüzde 40'lık kesimin payı yüzde 17
TÜİK’in açıkladığı 'Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması' verilerine göre 2018’de Türkiye’de 'son yüzde 20' olarak adlandırılan en zengin kesim gelirin yüzde 47,6’sını alıyor. 'Dördüncü yüzde 20' kesim gelirin yüzde 20,9’unu alırken en ortada yer alan 'üçüncü yüzde 20' grubu gelirin yüzde 14,8’ini alıyor. 'İkinci yüzde 20'nin payı yüzde 10,6 iken, en yoksul kesim olan 'ilk yüzde 20'nin aldığı miktar toplam gelirin yüzde 6,1’i. Buna göre Türkiye’de en yoksul yüzde 40’lik kesime toplam gelirden düşen pay sadece yüzde 17.