NATO, radarını Çin'e çevirdi
REKLAMNATO, Londra'da 70'inci yılını kutlamak için düzenlediği Liderler Toplantısı sonrasında yayımladığı deklarasyonda ilk defa Çin'i gündemine aldı.
NATO'nun Çin adımı, ittifakın varlığının bazı üye ülkelerin liderleri tarafından sorgulandığı ve "beyin ölümünün" gerçekleştiği iddialarının tartışıldığı bir dönemde geldi. Bu adım, ittifak için Çin'in "yeni Rusya mı" olacağı tartışmalarını beraberinde getirdi.
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg: Çin'in yükselişini iyi anlamalıyız
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, ittifakın yeni Çin politikasını açıklamak için "Çin'i Kuzey Kutup bölgesinde, Afrika'da, siber alanda ve Avrupa'da altyapı yatırımı yaparken görüyoruz. Çin'in yükselişini daha iyi anlamalıyız. Bunun güvenliğimiz açısından ne tür sınamalar ve fırsatlar teşkil ettiğini tespit etmemiz gerekiyor." ifadelerini kullandı.
Amaçlarının Çin'den yeni bir "düşman" yaratmak olmadığının altını çizen Stoltenberg, Pekin yönetiminin küresel güç dengesini değiştirecek boyutta ekonomik ilerleme sağladığına, dünyada savunma harcamalarında ikinci sırada olduğuna ve yeni kabiliyet gelişimine ciddi anlamda yatırım yaptığına dikkati çekti.
Stoltenberg, Çin ordusunun son dönemde envanterine yaklaşık 80 gemi ve denizaltılar eklediğini, Avrupa ve ABD’ye ulaşacak menzile sahip nükleer füze geliştirdiğini vurguladı.
Böylelikle NATO Genel Sekreteri Pekin'in sadece ekonomik değil, askeri anlamda da artık göz ardı edilemeyecek bir güç haline geldiğini ortaya koymaya çalıştı.
"Çin adımı sürpriz değil"
Brüksel'in önde gelen düşünce kuruluşlarından German Marshall Fund'ın Başkan Yardımcısı Ian Lesser NATO'nun Çin adımının "sürpriz" olmadığını söyledi.
AA'ya açıklamalarda bulunan Lesser, NATO'nun Avrupalı ve Kuzey Amerikalı müttefikler için Çin'i daha iyi anlayabilmeleri ve bu konuda ortak tartışmalar yürütmeleri için ideal bir platform sunduğunu kaydetti.
Lesser, "NATO'nun Asya'da bir güvenlik aktörü haline gelme gibi bir niyeti yok. Amaç, ittifakın Çin hakkında yürütülen transatlantik tartışmalar kapsamında daha aktif hala getirilmesi." diye konuştu.
ABD'nin etkisi
İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Sovyetler Birliği'nin yayılmacı politikalarına karşı Avrupa'yı korumak için kurulan NATO'nun Çin'i de tehdit algısına yerleştirmesindeki en önemli etken ABD olarak ön plana çıkıyor.
NATO'da kararlar oydaşmayla alınsa da savunma harcamalarının yaklaşık üçte ikisine hakim olan ABD’nin geleneksel olarak ittifakta sözünün diğer müttefiklerden "biraz daha fazla" ağır geldiği biliniyor. İttifak tarihine bakıldığında da tüm müttefiklere ortak savunma taahhüt eden 5'inci maddenin sadece ABD için kullanılmış olması dikkati çekiyor.
Ulusal Savunma Stratejisi’nde 2018'de Çin'i Rusya'nın yanı sıra temel tehditler arasına yerleştiren ABD'nin son dönemde Brüksel'deki NATO Karargahında da Pekin'in gündeme dahil edilmesi için yoğun çaba sarf ettiği biliniyor.
Çin'in ABD'nin küresel alandaki hakimiyetini zorlayan bir noktaya gelmesiyle birlikte Washington'un "tehdit radarına" yakalanmasının ve terörle mücadele ile Ortadoğu'daki durumun bir nevi geri plana atılmasının etkilerinin NATO'da da hissedildiği görülüyor.
Avrupalı müttefikler mesafeli
Çin'den ziyade Rusya’nın yakın coğrafyalarındaki aktif tutumunu ve topraklarında yaşadıkları saldırılardan sonra terörizmi daha büyük tehdit olarak gören Avrupalı müttefiklerin ise Pekin'i yeni "sorun" olarak nitelendirmeye daha mesafeli yaklaştığı değerlendiriliyor.
Özellikle ticari alanda geniş ilişkileri bulunan ve hatta Avrupa Birliği'nin (AB) ABD'den sonra ikinci ticaret ortağı olan Çin, Avrupa kıtasında gücü fark edilen ancak birebir rakip ve tehdit olarak görülen bir ülke olarak ön plana çıkmıyor.
Öte yandan, Rusya'nın Gürcistan ve Ukrayna’daki askeri faaliyetlerinin yarattığı etkiye karşın Çin, Avrupalılar için direk bir askeri tehdit de teşkil etmiyor.
Batılı komşularına göre gelişmişlik oranları daha geride kalan Doğu Avrupalı ülkeler ise Çin'in ekonomik yatırımlarına kucak açıyor.
Çin'in yaklaşık 70 ülkeye uzanan "Bir Kuşak Bir Yol" projesine ise halihazırda İtalya resmi olarak katılmış bulunuyor.
REKLAMLesser ise Avrupa'nın da ABD gibi Çin hakkında daha fazla tartışılma yürütülmesini desteklediğini savunarak, "Ancak bir sıralama yapacak olursak, tabi ki Çin öncelikli olarak ABD için stratejik bir problem." değerlendirmesinde bulundu.