Simon Wiesenthal Merkezi, Yahudi Katliamı'nda suç işleyenlerin izinin sürülmesi ve yargı karşısına çıkarılmasında kilit rol oynuyor. Holokost'tan 75 yıl sonra 'savaş suçluları avı' sürüyor.
REKLAMEmekli polis Laszlo Csatary, 1944'te 15 bin Yahudi'nin Auschwitz kampına gönderilerek ölümünden Haziran 2012'de suçlu bulundu. II. Dünya Savaşı'ndan beri Kanada'da yaşayan 98 yaşındaki emekli polis sanat eserleri ticareti ile uğraşıyordu.
12 Ağustos 2013'te Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de bir hastanede zatürreden hayatını kaybeden Csatary işlediği suçlardan 2012'ye kadar asla yargılanmamıştı.
İzinin sürülmesi ve yargı karşısına çıkarılmasında kilit rollerden biri Simon Wiesenthal Merkezi tarafından oynandı. 'Nazi Avcısı' lakaplı Efraim Zuroff, 27 Ocak Soykırım Anma Günü çerçevesinde euronews'e konuştu.
"Onlara karşı bir düzine kadar yasal işlem yapıldı. Dürüst olmak gerekirse, çok azı gerçekten cezalandırıldı. Ama onları ifşa etmenin, muhtemelen hapse atmaktan çok daha acı verici bir ceza olduğunu düşünüyorum" diyor Zuroff.
Simon Wiesenthal Merkezi Başkanı, eski Nazi üyesi ve Nazilerle işbirliği yapmış, savaşın sonlanmasının ardından ise yeni bir hayata başlamış onlarca kişiyi son 40 yılda bularak hakim karşısına çıkarmayı başarmış.
'Durumun aciliyeti görmezden geliniyor'
Bu kişilerden birçoğu Kuzey Amerika, Kanada ya da Avrupa'da yaşayabilmek ve izlerini kaybettirebilmek için geçmişleri hakkında yalan bilgiler paylaştı. İzlerinin bulunması ve işledikleri suçlardan ceza almaları için çoğu zaman hükümetler destek verirken kimi durumlarda kurumların hantallığı yargı süreçlerinin tamamlanamamasına yol açtı.
22 Ocak 2020'de Michael Karkoc 100 yaşında hayatını kaybetti. 1944'te Polonya'nın Chlanlow şehrinde Yahudilere yapılan katliamda rol aldığı iddiasıyla hakkında soruşturma yürütülüyordu. Zuroff Amerikalı ve Leh yetkililerin durumun aciliyetini 'görmezden geldiklerini' ileri sürdü.
Holokost'u gerçekleştiren ya da yapılmasında rol alan birçok kişi şu anda yaşlarından dolayı yargı sürecinden kurtuldu. Bununla birlikte yaşam sürelerinin gittikçe uzaması 70 yıl önce yaşanan acı olayların sorumlularının yargı karşısına çıkmasını sağladı.
Zuroff, Nazi savaş suçlularını araştırmaya başladıklarında çabalarının kısa soluklu olacağını düşündüklerini söylüyor ve ekliyor: "Nasıl oluyor da 1948'de doğup hala Nazileri avlayabiliyorum. Bir açıdan bakıldığında bu delice bir şey."
Yaşam sürelerindeki artış 90'lı yılların başında bu kişilerin birçoğunun sağlıklı bir durumda bulunarak yargılanabilmelerini sağladı.
Bruno Dey de onlardan biri. Danzig yakınlarındaki Stutthof toplama kampında SS subaylığı yapmış olan 93 yaşındaki bu kişi, 5 bin 230 kişinin öldürülmesinde rol almakla suçlanıyor. Olayın gerçekleştiği dönemde Dey'in 17-18 yaşlarında olduğu sanılıyor.
