Afganistan’da 18 yıldan bu yana devam eden mücadelenin ardından ABD ile Taliban arasında imzalanan barış anlaşması ülkede istikrarın önünü açacak mı?
REKLAMAfganistan’da 18 yıldan bu yana devam eden mücadelenin ardından Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile Taliban cumartesi günü tarihi barış anlaşmasına imza attı. Anlaşma Amerikan askerlerinin 14 ay içinde kademeli olarak Afganistan’dan çekilmesini öngörüyor. Peki, bu anlaşma Afganistan’da gerçekten barışı getirecek mi? ABD’nin arkasında nasıl bir Afganistan bırakacağı büyük bir soru işareti.
İmzalanan barış anlaşması Taliban ile Afgan hükümeti arasında müzakerelerin kapısını açıyor. Afgan hükümeti başta Amerikan yönetimi olmak üzere yabancı desteğe bağımlı durumda. Meselenin önemli noktalarından birisi eski Taliban mensupları ve bölgesel Afgan savaş ağalarının güç yarışına katılmaları olacak. Afganlar, özellikle de kadın hakları aktivistleri Taliban’ın çökertilmesinden bu yana kazandıkları özgürlüklerini kaybetmekten endişeli.
Aslında bu barış çok daha önceden gündeme gelebilirdi. Afganistan Eski Cumhurbaşkanı Hamid Karzai çatışmanın yıllar önce durdurulabileceğini söyledi. 2010 yılında Taliban yetkilisi Mullah Abdul Ghani Baradar barış görüşmelerine hazır olduğunu ortaya koymuştu. Ancak Karzai’nin anlattığına göre dönemin Amerikan yönetimi militanlarla müzakereyi reddetti. Amerikan merkezi haber alma teşkilatı CIA ile Pakistanlı istihbarat birimleri ortak bir operasyonla Baradar’ı yakaladı. Şu anda Taliban’ın başmüzakerecisi olan Baradar 2018 yılında Pakistan’daki hapishaneden salıverildi.
ABD, Taliban ile gizli görüşmelere aracılar vasıtasıyla 2013 yılında başladı. 2018’de ise ABD Başkanı Donald Trump Zalmay Halilzad’ı ülkesinin Afganistan özel temsilcisi olarak görevlendirdi. Ancak bu süreçte sahada çatışmalar ve şiddet olayları eksik olmadı. Bu durum tarafların anlaşmasının önünde bir engeldi. Ocak ayında ise Taliban geçici bir ateşkes önerdi. Bu ateşkes, Cumartesi günü imzalanan barış anlaşmasının önünü açtı.
ABD ile Taliban yeniden dost mu oluyor?
İmzalanan anlaşma ABD ve NATO birliklerinin 14 ay içinde Afganistan’dan çekilmesini öngörüyor ancak az sayıda Amerikan terörle mücadele birliğinin yerel IŞİD mensuplarıyla mücadele için ülkede kalıp kalmayacağı belirsiz.
IŞİD, ABD ve Taliban’ın ortak düşmanı ve Amerikan yönetimi Taliban’dan bu savaşta kendisine yardım etmesini bekliyor. CIA 1980’li yıllarda Sovyetler Birliği’ne karşı Afgan mücahitleri desteklemişti.
Katar'ın başkenti Doha'da imzalanan anlaşma, Taliban ile Afgan hükümeti arasında ülkede kalıcı barışın sağlayabilmesi için doğrudan müzakerelerin başlaması çağrısında bulunuyor ancak Taliban, Kabil hükümeti ile doğrudan görüşmelere karşı çıkıyor.
Günün sonunda taraflar tüm ihtilaf maddeleri üzerinde anlaşsa bile ülkede barışın ne kadar hayata geçebileceği ve sürdürülebilir olacağı bir muamma. Binlerce Taliban militanı ve diğer Afgan savaş ağalarına bağlı savaşçılar silahlarını bırakmaya yanaşacak mı? Bu da ülkede istikrarın önündeki en büyük soru işaretlerinden birisi.