'Dünyanın en iyi sağlık imkanlarına sahip Avrupa salgınla nasıl başa çıkacağını bilmiyor'

REKLAM

Neredeyse her ülkeyi saran koronavirüs salgınında vakaların her saniye artması, dünyanın en iyi sağlık sistemlerinin pandemiyle mücadelede yetersiz kaldığı gerçeğini de ortaya çıkardı.

Uzmanlara göre Avrupa'da pandeminin yıkıcı sonuçlar doğurmasının arkasındaki sebeplerden biri, hastane merkezli sisteme fazla güvenilirken, kıtada yakın geçmişte salgın yaşanmamış olmasının ve deneyimsizliğin göz ardı edilmesi.

Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF) örgütünün Covid-19 faaliyetlerinden sorumlu yetkilisi Brice de le Vigne, "Eğer bir kanser hastasıysanız Avrupa'daki bir hastanede tedavi görmek istersiniz" diyor ve ekliyor: "Oysa şimdi, yüzyıldan fazla zamandır bir salgın görmeyen Avrupa ne yapacağını bilmiyor."

Bazı ülkeleri sıkı önlem alınmasında yavaş davranmakla suçlayan Dünya Sağlık Örgütü de salgının kök salmasını engellemede, testlere ağırlık verilmesine ve daha katı hasta takibine iki ay kadar geç kalındığını duyurmuştu.

MSF'den De le Vingne'ye göre Avrupa, pandeminin ilk aşamasında vakaların temas ettiği kişilerin belirlenmesi ve hastalığın nerede ve nasıl yayıldığının izlenmesi gibi epidemiyolojik prensiplerde yetersiz kaldığını hatılatıyor.

Afrika'daki Ebola salgınında, silahlı çatışmaların gölgesindeki en ücra köylerde bile hastalığın izi sürülmüş ve elde edilen veriler her gün resmi makamlarca açıklanmıştı. Covid-19'un çıkış noktası olan Çin'in Wuhan kentinde, virüsün tespit edilmesinden hemen sonra 9 bin kişilik sağlık ekibi kentteki binlerce şüphelinin ve kontak kurdukları kişilerin peşine düşmüştü.

İtalya'da ise bir kişide Covid-19 teşhisi konulduktan sonra, söz konusu şahsın virüsü bulaştırmış olabileceği kişilerin uyarılması genel olarak hastanın kendine bırakıldı. İspanya ve İngiltere'de muhtemel taşıyıcı takibi için kaç kişinin görevlendirildiği ya da kaç kişinin tespit edildiği gibi sorular halen yanıt bekliyor.

'Fırsatlar kaçırıldı'

İngiltere'deki Exeter Üniversite'sinden Dr. Bharat Pankhania, "İngiltere'de temas takibi çok iyi işliyor, ancak sorun, yeterince yapılmamış olması" diyor.

Salgının baş gösterdiği andan itibaren çağrı merkezlerinin temas takip merkezlerine dönüştürülmesi için talepte bulunduklarını ifade eden Pankhania'ya göre bunun gerçekleşmemesi "kaçırılan bir fırsat".

Pankhania'nın aktardıklarına göre, İngiltere, her ne kadar ileri seviyede zatürre gibi kritik hastaların tedavisinde en iyi uzman ve imkanlara sahip olsa da ülkede salgınla başa çıkacak kadar yeterli hastane yatağı bulunmuyor.

"Koronavirüs salgını, halihazırda tam kapasitede çalışan hastaneler büyük stres altındayken baş gösterdi" diyen doktor, ülkedeki Ulusal Sağlık Hizmeti'nde (NHS) yıllardır yapılan kesintilere de dikkat çekiyor.

Avrupa'nın sağlık sistemlerini inceleyen, Nottingham Trent Üniversitesi'nden Robert Dingwall, hasta sınıflandırmasıyla ilgili tecrübe eksikliğinin kaos ortamında rol oynadığını hatırlatıyor. "İtalyan doktorlar tedavide kime öncelik verileceğine dair karar almaya itildiklerinden aşırı stres yaşıyorlar" diyen Dingwell, pandemik ortamda triyaj deneyimi olmamasının yarattığı sıkıntının altını çiziyor.

Düne kadar, salgınla mücadele için yoksul ülkelere bağış gönderen İtalya, İspanya ve Fransa gibi ülkeler bugünse acil yardım alan tarafta.

MSF'den Dr. Chiara Lepora salgının gelişmiş ülkelerdeki kritik sorunları gün yüzüne çıkardığını söylüyor: "Salgın hastanede önlenmez. Hastaneler sadece salgının sonuçlarıyla mücadele eder."

"Zenginin Ebola'sı"

İtalya'da salgının merkez üssü haline gelen Bergamo'da görev yapan doktorlar, New England Journal of Medicine'de yayınlanan bir makalede, yeni tip koronavirüsü "Zenginin Ebola'sı" olarak tanımladı. Doktorlar, nasıl ki 2014-2016 Ebola salgınında Batı Afrika'daki hastaneler hastalara yetişemediyse, şimdi Avrupa ülkelerinin de aynı tehlike ile karşı karşıya olduğu yönünde uyarılarda bulunmuştu.

Makalede, "Batılı sağlık sistemleri hasta merkezli bir konsepte göre inşa edildi, oysa epidemikde bu sistemlerin toplum merkezli bir yaklaşıma yönelmesi gerekiyor" ifadeleri yer almıştı.

Mevzubahis kamu sağlığı modelleri, Afrika ile Asya'nın bazı bölgelerinde oldukça yaygın. Hastaneler durumu ağır hastalar için ayrılırken, daha hafif rahatsızlıkları bulunanlar, bugün Avrupa'da kurulan sahra hastanelerini andıran daha küçük kurumlarda tedavi ediliyor.

Bazı uzmanlara göre Avrupalı ülkelerde salgını durdurma yetisi ilgili evde yapılan hesaplar çarşıya uymadı. Uluslararası Kurtarma Komitesi'nden Dr. Stacey Mearns, bu yanlış hesaplamada salgının beklenmedik yayılma hızının etkili olduğu görüşünde.