Donald Trump'ın dünyayı şaşkına çevirdiği vücuda dezenfektan enjekte etme tavsiyesinin yanında önerdiği güneş ışığına maruz kalma, bilim insanlarının yıllardır üzerinde çalıştığı bir konu. Tek farklılık ise bu araştırmaların güneş ışığı yerine ultraviyole (morötesi) ışın üzerine olması.
REKLAMCovid-19 salgını ile mücadelede aşı çalışmaları kadar virüsün yok edilmesine yönelik farklı yöntemler de bilim dünyasının merceği altında.
ABD Başkanı Donald Trump'ın uluslararası kamuoyunu şaşkına çevirdiği vücuda dezenfektan enjekte etme tavsiyesinin yanında ayrıca önerdiği güneş ışığına maruz kalma, bilim insanlarının yıllardır üzerinde çalıştığı bir konu. Tek farklılık ise bu araştırmaların güneş ışığı yerine ultraviyole (morötesi) ışınla alakalı olması.
Sağlık ve gıda sektöründen sonra sıra insan vücudunda
Günümüzdeki salgın da bu çalışmaların doğru yolda ilerleyip ilerlemediğini görmek için mükemmel bir zemin hazırlıyor. Ultraviyole-C ışınları sağlık ve gıda sektöründe, hastanelerin, sağlık ekipmanlarının ve tarım ürünlerinin bakteri ve virüslerden arındırılmasında kullanılan bir yöntem. Fakat bu ışınlar insan vücudu için cilt kanserine yol açabilecek kadar tehlikeli.
Üniversitenin Radyoloji Merkezi, 2013 yılında far-UVC ışınlarının ilaca dayanıklı bakteriler üzerindeki etkisini araştırmaya başladı. Bir sonraki aşamada deneyler grip gibi rahatsızlıklara yol açan virüsler üzerinde denendi. Şimdiki odak noktası ise Covid-19'a neden olan aşırı bulaşıcı Sars-CoV2 virüsü oldu.
İki üç hafta önce başlayan çalışmalarda, UVC ışınlarının yüzeyler üzerindeki virüsü dakikalar içinde yok ettiği tespit edildi. Bir sonraki aşamada ise, UVC ışınlarının hasta birinin hapşırmasıyla meydana gelen havada asılı virüsler üzerindeki etkisini anlamak olacak. Aynı zamanda bu ışınların insan sağlığına ne kadar risk oluşturduğuna bakılacak.
Fareler üzerinde yapılan deneylerin sonucu olumlu
Merkezin direktörü David Brenner'e göre, tahminlerin doğru çıkması durumunda, far-UVC ışınlarının salgın için en uygun ortamı yaratan kalabalık mekanlarda kullanılmaması için hiçbir neden yok.
Zira merkezin 40 haftadır fareler üzerinde yaptığı deneyler, bu yönde umut ışığı oldu. Bilim insanları haftanın 5 günü, 8'er saat, fareleri insanlar üzerinde kullanılması düşünülen yoğunluktan 20 kat daha fazla far-UVC ışınlarına maruz bıraktı.
Sonucunda ise herhangi bir yan etkiye rastlanmadı. Brenner, "Hiçbir şey olmadı, fareler oldukça mutlu ve halen çok sevimliler" sözleriyle anlatıyor elde edilen sonucu. Bir iki yıl önce UVC lambalar daha yaygın kullanılsaydı Covid-19'u belki ortadan kaldıramazdık ama en azından salgına dönüşmesini önleyebilirdik düşüncesiyle geceleri uyuyamadığını da sözlerine ekliyor.
Bu deney 20 hafta daha sürecek. Araştırmayı yürüten ekip her ne kadar ilk bulgu raporunu Nature dergisine sunsa da, araştırmanın bilim camiasında kabul görmesi için halen tamamlanması gereken aşamaları bulunuyor.
UVC lambalara talep artıyor
ABD Gıda ve İlaç Dairesi, Covid-19 salgınından dolayı dezenfekte yöntemleri ve ürünleri ile ilgili kurallarını, farklı çözümlerin geliştirilebilmesi için esnetme kararı aldı.
Japonya'da bir UVC lamba üreticisi tiyatrolardan, havacılık sektöründen, restoranlardan ve okullardan bu lambalara talebin salgınla birlikte katlanarak arttığını söylüyor. Fiyatı 500 ila 800 dolar arası değişen 222 nm dalga boyundaki lambalar Japon hastanelerinde çoktan kullanılıyor.