Libya üzerinden çıkarlarını savunmaya çalışan yabancı güçlerin mücadelesi sürdükçe ülkenin içinde bulunduğu çıkmazın daha da derinleşmesinden endişe ediliyor.
REKLAMLibya'nın Birleşmiş Milletler (BM) nezdindeki meşru temsilcisi Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH)'nin son haftalarda ülkenin doğusunda kontrolü elinde tutan General Halife Hafter'e bağlı güçlere karşı elde ettiği başarı yalnızca ülkedeki değil, bölgedeki güç dengelerini de değiştirdi. Libya üzerinden çıkarlarını savunmaya çalışan yabancı güçlerin mücadelesi sürdükçe ülkenin içinde bulunduğu çıkmazın daha da derinleşmesinden endişe ediliyor.
Libya'da, geçtiğimiz haftalarda bir tarafta UMH'nin, diğer tarafta ise General Halife Hafter'in liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu'nun (LNA) yer aldığı karmaşık çatışmada bir dönüm noktası yaşandı.
Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya ve Mısır tarafından silah, paralı asker ve hava saldırılarıyla desteklenen General Hafter'e bağlı güçler geçtiğimiz yıl sonu itibarıyla ülkenin başkenti Trablus'u ele geçirmeyi hedefliyordu. Ancak UMH güçleri Türkiye'nin hava savunma ve insansız hava aracı desteğiyle General Hafter'e bağlı güçleri püskürttü.
LNA'nın ülkenin batısındaki Tunus sınırına yakın birçok kentin yanı sıra Vatiyye Hava Üssü'nde kontrolü kaybetmesi, General Hafter'in zafer umutlarını söndürdü.
Rusya'nın savaş uçağı gönderdiği iddiaları dengeleri değiştirebilir mi?
BM Güvenlik Konseyi tarafından 2011'den bu yana silah ambargosu uygulanan Libya'da UMH şimdilik zafere yakın taraf olarak görünüyor. Ancak aynı dönemde ABD kaynaklarından Rusya'nın Hafter güçlerine hava desteği sağlaması amacıyla 14 kadar MiG-29 tipi jet ile Su-24 savaş uçağı gönderdiği açıklandı. Reuters haber ajansı tarafından yapılan analizde Rusya'nın reddettiği bu bilgi olayların akışında yaşanabilecek değişikliklerin habercisi olabileceğine dikkat çekiliyor.
Türk ve Rus yetkiliiler geçtiğimiz hafta yaptıkları görüşme sonrasında bir açıklama yayımlayarak bölgede ateşkes ihtiyacına vurgu yaptıklarını bildiren analizde tarafların kapalı kapılar arkasında Rus jetlerinin Libya'ya varışının ardından iki ülkenin sıcak çatışma içine girmesini engellemek üzere uzlaşmış olabileceği aktarılıyor.
Libya üzerine çalışan Batılı bir diplomat ise konuyu "Türkiye'ye, güçlerinin doğuya doğru ne kadar ilerleyebileceğine dair sınırları olduğunu göstermek üzere masaya bir silah koydular" değerlendirmesinde bulunuyor.
Alman Uluslararası ve Güvenlik İlişkileri Enstütüsü'nden Wolfram Lacher ise verdiği mülakatta Jufra hava üssüne inen jetlerin UMH'nin yeni saldırılarına karşı caydırıcı bir rol üsteleneceğini belirtiyor. Jufra'nın ülkenin ortasında bulunduğuna dikkat çeken uzmana göre jetler Libya'daki askeri durumun istikrara kavuşturulması ve bu haliyle dondurması amacına hizmet edebilir.
Libya, Suriye'ye benzeyebilir mi?
Öte yandan General Hafter'in popülerliği de tartışılıyor. Ülkenin doğusunda hala güçlü olan liderin hükümet kurabilmek için yeterli iç ve dış desteği arkasına almakta güçlük çektiği aktarılıyor.
Ancak yabancı güçler bölgesel gündemlerindeki rekabet nedeniyle destekledikleri tarafların yenilgisini kabullenmeye razı olmuyor. Halife Hafter güçlerine geniş destek veren Fransa, Libya'daki durumun dış güçlerin etkisiyle Suriye'deki sonu gelmez iç savaşa benzemesine karşı uyarıda bulunuyor.
Libyalılar ise başka güçlerin desteğiyle savaşan yerel ordu ve milislerin ülke içinde kendi çıkarlarını korumaya dönük çatışmalarının körüklenmesinden ve sonu gelmez bir çatışma döngüsüne girilmesinden endişe duyuyor.